Σε κατανυκτικό κλίμα η αγρυπνία στους Φιλίππους: Μέσα στα ερείπια της πρώτης Εκκλησίας

Με ευλάβεια και σεβασμό σε μια μακρά παράδοση, ο μητροπολίτης Κεφαλληνίας Δημήτριος, τέλεσε το βράδυ της Κυριακής, στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων, ιερά αγρυπνία, στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για τον πολιούχο της Καβάλας, Απόστολο Παύλο.

Η ιερά αγρυπνία πραγματοποιήθηκε στον επιβλητικό χώρο όπου σώζονται τα ερείπια της παλαιοχριστιανικής Βασιλικής Α', της πρώτης εκκλησίας που κατασκεύασαν οι χριστιανοί στην αρχαία πόλη των Φιλίππων, η οποία αποτέλεσε σημαντικό κέντρο του χριστιανισμού στην περιοχή.

Οι πιστοί, συγκεντρωμένοι κάτω από τον έναστρο καλοκαιρινό ουρανό, βίωσαν για μια ακόμη χρονιά την μοναδικότητα της στιγμής σε ένα περιβάλλον που αποπνέει ιστορική και θρησκευτική σημασία. Τα ερείπια της παλαιοχριστιανικής Βασιλικής Α', που χρονολογείται από τον 5ο αιώνα μ.Χ., υπήρξε μάρτυρας των πρώτων χριστιανικών κοινοτήτων και έχει συνδεθεί άρρηκτα με το έργο του Αποστόλου Παύλου, ιδρύοντας στην φημισμένη πόλη των Φιλίππων την πρώτη χριστιανική κοινότητα στην Ευρώπη.

Δίπλα στη φυλακή όπου σύμφωνα με την παράδοση κρατήθηκε για ένα βράδυ ο Απόστολος των Εθνών και λίγα μέτρα από την αρχαία αγορά των Φιλίππων όπου δίδαξε το Ευαγγέλιο, οι μνήμες γύρισαν πίσω, την άνοιξη του 50 μ.Χ. Τότε, ο Απόστολος Παύλος, συνοδευόμενος από τους συνεργάτες του αποβιβάστηκαν στο αρχαίο λιμάνι της Νεάπολης (σημερινή Καβάλα) πατώντας για πρώτη φορά το πόδι τους επί ελληνικού και ευρωπαϊκού εδάφους.

Ο μητροπολίτης Κεφαλληνίας, στον λόγο του, αναφέρθηκε στην σημασία των παλαιοχριστιανικών εκκλησιών, σημειώνοντας πως η αναβίωση αυτής της μακράς παράδοσης αποτελούν οφειλόμενο χρέος και επιβεβλημένη τιμή προς τον άνθρωπο που έφερε το χριστιανισμό στην Ελλάδα και την Ευρώπη ξεκινώντας από την Καβάλα.

Η σχέση αγάπης του Αποστόλου Παύλου με τους Φιλιππησίους

Η σχέση του Απόστολου Παύλου με την Ευρώπη και τους λαούς της, ξεκινάει με το θεόπεμπτο όραμα «διαβάς εις Μακεδονίαν και βοήθησον ημίν» (Πρ. 16, 9). Καλείται στη Μακεδονία για να διδάξει για πρώτη φορά στους Ευρωπαίους το λόγο του Χριστού. Τα πρώτα ευρωπαϊκά χώματα που πατάει ο Απόστολος Παύλος το 49 μ.Χ., είναι στην πόλη της αρχαίας Νεάπολης, όπως ήταν τότε γνωστή η Καβάλα, ήδη σημαντικό λιμάνι και εμπορικό κέντρο της εποχής. Στο σημείο όπου αποβιβάστηκε, υπάρχει σήμερα ο ιερός ναός του Αγίου Νικολάου, στον περίβολο του οποίου με μέριμνα του μακαριστού μητροπολίτη Φιλίππων Προκόπιου κατασκευάστηκε ένα λαμπρό μαρμάρινο ψηφιδωτό μνημείο, έργο του ζωγράφου Βλασίου Τσοτσώνη και του ψηφιδογράφου Pino Pastorutti για να τιμήσουν το σημαντικό γεγονός της αποβίβασης του Απόστολου Παύλου και των συνεργατών του (Τιμόθεου, Σίλα και Λουκά) πατώντας για πρώτη φορά το πόδι τους επί ελληνικού και ευρωπαϊκού εδάφους. Είναι το σημείο εκείνο, όπου σύμφωνα με την ιστορία και την παράδοση αλλά και βιβλία Γάλλων περιηγητών του 19ου αιώνα βρίσκονταν το αρχαίο λιμάνι της Καβάλας.

Από εκεί ο Απόστολος Παύλος βάδισε πάνω στην αρχαία Εγνατία οδό, τμήματα της οποίας διασώζονται μέχρι και σήμερα διασχίζοντας τα 12 χιλιόμετρα μέχρι τη φημισμένη πόλη των Φιλίππων, «ήτις εστίν πρώτης Μακεδονίας πόλις κολωνία» (Πρ. 16, 12). Στους Φιλίππους, ίδρυσε την πρώτη Εκκλησία της Ευρώπης και βάφτισε στις όχθες του Ζυγάκτη ποταμού την πρώτη ευρωπαία χριστιανή, την Αγία Λυδία τη Φιλιππησία.

Οι Φιλιππήσιοι άνθρωποι του κόσμου

Κατά την παραμονή του στους Φιλίππους ο Απόστολος Παύλος κατηγορήθηκε ως πρόξενος ανωμαλίας και ως φορέας απαγορευμένων για τους Ρωμαίους συνηθειών για ένα θαύμα που έκανε σε μια νεαρή μάντισσα. Οι αρχές τον συνέλαβαν, τον τιμώρησαν με ραβδισμούς και τον φυλάκισαν. Τη νύχτα της φυλάκισής του έγινε σεισμός και άνοιξαν οι πόρτες της φυλακής. Ο δεσμοφύλακας που τον φυλούσε όταν είδε ανοιχτές τις πόρτες τρόμαξε πολύ και επειδή νόμισε ότι οι φυλακισμένοι είχαν φύγει, τράβηξε μαχαίρι για να αυτοκτονήσει. Ο Απόστολος Παύλος όμως τον καθησύχασε λέγοντας πως δεν είχαν φύγει. Τότε ο δεσμοφύλακας πίστεψε στον Χριστό και βαπτίστηκε χριστιανός μαζί με την οικογένειά του.

Ο χώρος όπου φυλακίστηκε βρίσκεται ακόμα και σήμερα στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων, κοντά στα ερείπια της Βασιλικής Α΄, του μεγάλου παλαιοχριστιανικού ναού του 5ου μ.Χ. αιώνα. Οι άρχοντες της πόλης τον ελευθέρωσαν φοβισμένοι και του ζήτησαν να φύγει από την πόλη. Πριν φύγει ευχαρίστησε τους αδελφούς του και έφυγε για τη Θεσσαλονίκη μέσω της Αμφίπολης. Ο Απόστολος Παύλος στα επόμενα χρόνια πραγματοποίησε συνολικά τέσσερεις επισκέψεις στην πόλη των Φιλίππων.

Αξίζει να τονιστεί, ότι τους Φιλιππησίους τους διακατείχε πάντα πνεύμα οικουμενικής φιλαδελφίας και προσφοράς προς τους ανθρώπους. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που ο Απόστολος Παύλος συγγραφεί και τους στέλνει μια επιστολή ευχαριστίας και αγάπης για τη βοήθειά τους στο έργο του (είναι η προς Φιλιππησίους επιστολή).

Μέχρι και σήμερα, αιώνες μετά, εκατοντάδες άνθρωποι, χριστιανοί όλων των δογμάτων, από ολόκληρο τον κόσμο, βαδίζουν κάθε χρόνο στα βήματα του Αποστόλου Παύλου φτάνοντας μέχρι την Καβάλα και τους Φιλίππους για να επισκεφθούν τον αρχαιολογικό χώρο και να προσκυνήσουν στο βαπτιστήριο της Αγίας Λυδίας.