Το «Jurassic Park» του μπάσκετ επιστρέφει
Η δεκαετία που πέρασε ήταν ιδιαίτερη για το ευρωπαϊκό μπάσκετ. Πέραν την δημιουργίας μίας νέας διασυλλογικής διοργάνωσης, του Basketball Champions League (και του FIBA Europe Cup συνακόλουθα), πέραν της αλλαγής του format στον τρόπο διεξαγωγής της Euroleague και πέραν της εμφάνισης των δεκαετών συμβολαίων προς τις 11 ομάδες που απαρτίζουν τη διοργάνωση, άλλαξε και το αγωνιστικό προφίλ του μπάσκετ. Η εξέλιξη του Μάικ Μπατίστ από ένα «άγουρο» forward σε έναν… ογκόλιθο σέντερ, ήταν και η απαρχή για την εμφάνιση των αθλητικών, γνωστών και ως mobile, σέντερ στην Ευρώπη. Ο Μπατίστ έκανε την αρχή, για να ακολουθήσουν ο Κάιλ Χάινς, ο Μπράιαντ Ντάνστον, ο Οθέλο Χάντερ, ο Έκπε Ούντοχ και εσχάτως ο Μπράντον Ντέιβις. Το κοινό στοιχείο των mobile centers της δεκαετίας που πέρασε, ήταν το γεγονός πως ήταν πολύ πιο ουσιαστικοί στα αμυντικά τους καθήκοντα και δεν υπήρχε το ζήτημα της «κάλυψης» από τα υπόλοιπα μέλη της πεντάδας, ενώ επιθετικά βοήθησαν στο παιχνίδι πάνω από τη στεφάνη και στο επιθετικό ριμπάουντ, στοιχείο που αποδείχθηκε απαραίτητο για την εξέλιξη του παιχνιδιού.
https://youtu.be/aIwFoNbe2UU
Εδώ μπορεί να γίνει μία σύγκριση των αριθμών των mobile centers της δεκαετίας που πέρασε και συγκεκριμένα της σεζόν 2016-17, χρονιά που οι τέσσερις φιναλίστ του Final4 της Κωνσταντινούπολης είχαν τέτοιους «ψηλούς», με τους «δεινόσαυρους» της σεζόν 2008-09 και συγκεκριμένα των τεσσάρων ομάδων που βρέθηκαν στο Final4 του Βερολίνου.
Οι «δεινόσαυροι» της σεζόν 2008-09
| Όνομα | Πόντοι | Ριμπάουντ (Αμ.-Επ.) | Ασίστ | Μπλοκ | Λεπτά Συμμετοχής |
| Ν. Πέκοβιτς | 13 | 3,8 (2-1,8) | 0,3 | 0,7 | 18:09 |
| Ε. Λόρμπεκ | 12 | 5 (3-2) | 0,8 | 0,7 | 23:04 |
| Ν. Άντερσεν | 11,1 | 4,1 (3,2-1) | 0,8 | 1,4 | 21:04 |
| Φ. Βάσκεθ | 8,7 | 4,7 (2,9-1,8) | 0,7 | 1,7 | 19:15 |
| Γ. Μπουρούσης | 12,5 | 7,4 (5,1-2,2) | 0,7 | 0,5 | 21:16 |
| Ν. Βούισιτς | 11,4 | 3,8 (1-2,8) | 2,6 | 0,5 | 22:09 |
Οι αθλητικοί «ψηλοί» της σεζόν 2016-17
| Όνομα | Πόντοι | Ριμπάουντ (Αμ.-Επ.) | Ασίστ | Μπλοκ | Λεπτά συμμετοχής |
| Ο. Χάντερ | 7,6 | 4,5 (2,9-1,6) | 0,6 | 0,3 | 16:41 |
| Ε. Ούντοχ | 12,1 | 7,8 (5,3-2,5) | 2,2 | 2,2 | 32:01 |
| Κ. Μπιρτς | 7,3 | 5,6 (3,4-2,2) | 0,3 | 1 | 18:06 |
| Κ. Χάινς | 8,5 | 4,3 (2,2-2,1) | 0,6 | 0,5 | 20:27 |
Παράλληλα, έχει ενδιαφέρον να δούμε ποιοι ήταν οι αθλητικοί «ψηλοί» της σεζόν 2008-09 και ποιοι οι «δεινόσαυροι» της σεζόν 2016-17, για να φανεί και η διαφορά στους χρόνους συμμετοχής, σε σχέση με τα πρώτα παραδείγματα.
https://youtu.be/9oN16eqlGsY
Οι αθλητικοί «ψηλοί» της σεζόν 2008-09
| Όνομα | Πόντοι | Ριμπάουντ (Αμ.-Επ.) | Ασίστ | Μπλοκ | Λεπτά συμμετοχής | |
| Μ. Μπατίστ | 12,5 | 4,9 (3,3-1,6) | 0,3 | 0,4 | 22:44 | |
| Τ. Μόρις | 6,7 | 4,9 (3,2-1,6) | 1,1 | 1 | 20:40 | |
| Ν. Σαντιάγκο | 6,4 | 2,7 (1,8-0,9) | 0,5 | 0,8 | 14:50 | |
Οι «δεινόσαυροι» της σεζόν 2016-17
| Όνομα | Πόντοι | Ριμπάουντ (Αμ.-Επ.) | Ασίστ | Μπλοκ | Λεπτά συμμετοχής | |
| Γ. Βέσελι | 9,6 | 4,5 (2,9-1,6) | 1,4 | 0,6 | 24:27 | |
| Α. Ντουβερίογλου | 3,3 | 1,3 (0,6-0,7) | 0,1 | 0,4 | 6:40 | |
| Τ. Όγκουστιν | 6 | 4,5 (2,8-1,7) | 0,4 | 0,5 | 16:22 | |
| Τ. Φρίλαντ | 1,5 | 1,2 (0,9-0,3) | 0,1 | 0,1 | 5:17 | |
| Ν. Μιλουτίνοφ | 4,4 | 3,3 (1,5-1,7) | 0,6 | 0,8 | 12:41 | |
| Γ. Αγιόν | 9,8 | 5,2 (3,4-1,8) | 2,3 | 0,6 | 20:39 | |
Στον πρώτο πίνακα παρατηρούμε πως σε ένα Final4 που θεωρείται ακόμα και σήμερα ως το κορυφαίο όλων γιατί και οι τέσσερις ομάδες ήταν πλήρεις και θα μπορούσαν να έχουν κατακτήσει το τρόπαιο, υπάρχει έλλειψη αθλητικών «ψηλών». Ο Παναθηναϊκός έχει τον Μάικ Μπατίστ, η ΤΣΣΚΑ τον Τέρενς Μόρις, όμως η Μπαρτσελόνα στηρίζεται λίγο στον Σαντιάγκο, ενώ ο Ολυμπιακός δεν έχει τέτοιο στυλ σέντερ. Αντίστοιχα, στο δεύτερο πίνακα παρατηρούμε πως με εξαίρεση τον Γκουστάβο Αγιόν, οι υπόλοιποι σέντερ δεν έχουν τα αγωνιστικά λεπτά των 7-footer του παρελθόντος. Ο Γιαν Βέσελι αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση, μιας και αγωνιζόταν πολύ συχνά και στο «4», δίπλα στον Έκπε Ούντοχ σε «ψηλά» σχήματα.
Αυτό που βγαίνει ως ένα πρώτο συμπέρασμα είναι πως οι νικητές αποτελούν πρότυπα και πάνω στη φιλοσοφία τους «πατούν» οι υπόλοιπες ομάδες. Ο Παναθηναϊκός έκανε «επανάσταση» με τον Μάικ Μπατίστ, η ΤΣΣΚΑ είχε τον δικό της mobile center και με βάση αυτούς τους παίκτες, δημιούργησαν τις ομάδες τους τα επόμενα χρόνια οι μετέπειτα τροπαιούχοι. Το ίδιο συμβαίνει και μετά από λίγα χρόνια. Η Φενέρ κατακτά το τρόπαιο του 2017 έχοντας ως έναν εκ των κορυφαίων τον Έκπε Ούντοχ, όμως έχει και τον Γιαν Βέσελι που προσφέρει πολλά περισσότερα πράγματα στο παρκέ, η Ρεάλ Μαδρίτης κατακτά τη Euroleague την επόμενη σεζόν, έχοντας τον Γκουστάβο Αγιόν βασικό, ενώ ο Ολυμπιακός είναι φιναλίστ το 2017, με το Μιλουτίνοφ να δείχνει στο λίγο χρόνο συμμετοχής του πως μπορεί να είναι το μέλλον της «ερυθρόλευκης frontline, παίρνοντας συνεχώς όλο και περισσότερα λεπτά στο παρκέ.
Το επιθετικό ριμπάουντ σε πρώτο πλάνο
Η χρονιά που διανύουμε είναι αυτή που επαναφέρει τους 7-footer «ψηλούς» στο προσκήνιο. Ο Νίκολα Μιλουτίνοφ ήταν αυτός που χρόνο με τον χρόνο επανάφερε στις σκέψεις των προπονητών των ευρωπαϊκών ομάδων αυτή την ιδέα, με τις εμφανίσεις του Σέρβου σέντερ με τη φανέλα του Ολυμπιακού να είναι κάτι παραπάνω από εξαιρετικές. Πλέον, οι περισσότερες ομάδες έχουν έναν τέτοιο «δεινόσαυρο» κάτω από το καλάθι, ενώ το παράδειγμα του Ολυμπιακού που προτίμησε να μείνει με δύο «αθλητικούς» σέντερ και εν συνεχεία να προσθέσει τον Κώστα Κουφό απέδειξε του λόγου το αληθές.
Τα νούμερα που εξετάστηκαν στους προηγούμενους σέντερ βρίσκονται σε ανοδική πορεία, με τα επιθετικά ριμπάουντ να φτάνουν πλέον τα 2,5 κατά μέσο όρο, με τις ασίστ να είναι στις 0,9.
Τα στατιστικά του νέου είδους «ψηλών»
| Όνομα | Πόντοι | Ριμπάουντ (Αμ.-Επ.) | Ασίστ | Μπλοκ | Λεπτά συμμετοχής | |
| Β. Ταβάρες | 11,5 | 8,1 (4,8-3,3) | 1,1 | 1,7 | 26:06 | |
| Γ. Βέσελι | 13,1 | 5,3 (3,8-1,5) | 2,7 | 0,6 | 28:08 | |
| Ν. Μιλουτίνοφ | 9,8 | 8,6 (4,2-4,4) | 0,8 | 0,5 | 23:32 | |
| Τ. Πλάις | 7 | 2,7 (1,8-1) | 0,5 | 0,3 | 12:18 | |
| Σ. Σανλί | 7,5 | 2 (1,3-0,7) | 0,6 | 0,4 | 13:45 | |
| Α. Ζίζιτς | 9,1 | 5,4 (3,2-2,2) | 0,7 | 0,8 | 19:52 | |
| Γ. Παπαγιάννης | 8,8 | 5,4 (3,4-2) | 1 | 1,6 | 21:52 | |
| Κ. Ταρζέφσκι | 4 | 2,9 (1,8-1,2) | 0,3 | 0,4 | 13:19 | |
| Α. Γκουντάιτις | 9,7 | 4 (2,2-1,8) | 0,7 | 0,6 | 20:05 | |
Ο χρόνος συμμετοχής των νέων σέντερ κατά μέσο όρο, αποδεικνύει πως οι «δεινόσαυροι» έχουν επανέλθει για τα καλά στα αγωνιστικά πλάνα των προπονητών της Euroleague. Οι Πλάις και Σανλί έχουν τον μικρότερο χρόνο συμμετοχής, όμως μιλάμε για δύο σέντερ που αγωνίζονται στην ίδια ομάδα, την Εφές Αναντολού, ενώ η περίπτωση του Ταρζέφσκι είναι ιδιαίτερη, μιας και μοιράζεται την ίδια θέση με τον Κάιλ Χάινς που αποτελεί και τον πλέον έμπειρο «ψηλό» της Αρμάνι Μιλάνο και κυρίως δεν έχει καταφέρει ακόμα να προσαρμοστεί στην αγωνιστική φιλοσοφία του Έτορε Μεσίνα.
Η διαφορά είναι στο σουτ
Με μία πρώτη ματιά στη σύγκριση ανάμεσα στα δύο είδη των σέντερ που βρέθηκαν στο προσκήνιο του ευρωπαϊκού μπάσκετ τα προηγούμενα χρόνια, γίνεται κατανοητό πως το σημείο-κλειδί που ισχυροποίησε τη θέση των αθλητικών «ψηλών» έναντι των 7-footer ήταν στον τομέα των επιθετικών ριμπάουντ (2,2 κατά μ.ο. οι αθλητικοί «ψηλοί», έναντι 1,9 των «δεινοσαύρων»), αλλά και στο αμυντικό σκέλος του παιχνιδιού και δη τα μπλοκ, εκεί όπου οι mobile centers έσβηναν τα… φώτα 1 φορά κατά μέσο όρο, έναντι 0,9. Στους αθλητικούς «ψηλούς» μάλιστα δεν υπολογίζεται ο Άντονι Ράντολφ που αγωνιζόταν αρκετές φορές ως «5» με τη φανέλα της Ρεάλ, όσο και οι Άντονι Μπένετ της Φενέρμπαχτσε και Πάτρικ Γιανγκ, με τον πρώτο να έρχεται μεσούσης της σεζόν και τον δεύτερο να έχει σοβαρό τραυματισμό κατά τη διάρκεια εκείνης της χρονιάς.
Οι διαφορές στα νούμερα πρακτικά είναι πολύ μικρές, έως ελάχιστες. Η μίξη όμως αυτών των αριθμών, σε συνδυασμό με τα κοινά ελλιπή στοιχεία, οδήγησαν στη δημιουργία των νέων σέντερ που είναι πιο ογκώδεις, έχουν δημιουργήσει όμως ένα νέο σωματότυπο, έχοντας πλαστικότητα και περισσότερη αθλητικότητα, σε σχέση με τους «δεινοσαύρους» της δεκαετίας του 2000.
Η ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στους «δεινόσαυρους» της σεζόν 2008-09 με τους σημερινούς σέντερ είναι στο σουτ. Μπορεί η γενιά του Πέκοβιτς και του Άντερσεν να ήταν πιο παραγωγική στο παρκέ, όμως οι περισσότεροι εκτελούσαν είτε ακριβώς κάτω από το καλάθι είτε μέχρι τα 4 μέτρα, αγωνιζόμενοι με πλάτη ή με πρόσωπο. Στη νέα γενιά των σέντερ, παρατηρείται πως υπάρχει καλύτερη ευστοχία και κυρίως περισσότερες προσπάθειες από κάθε σημείο εντός παιδιάς.
Στα παρακάτω γραφήματα μπορείτε να δείτε προσπάθειες των σέντερ της σεζόν 2008-09, με τους σημερινούς σέντερ, στα οποία αποτυπώνεται του λόγου το αληθές.
«Δεινόσαυροι» σεζόν 2008-09:
Οι προσπάθειες του Άντερσεν με την Μακάμπι:
Οι προσπάθειες του Λόρμπεκ με την Παρτιζάν:
Οι προσπάθειες του Βούισιτς με την Ρεάλ Μαδρίτης:
Οι προσπάθειες του Πέκοβιτς με την Σιένα:
Νέοι «δεινόσαυροι» σέντερ σεζόν 2020-21:
Οι προσπάθειες του Παπαγιάννη με τον Ερυθρό Αστέρα:
Οι προσπάθειες του Ταβάρες με τη Βιλερμπάν:
Οι προσπάθειες του Μιλουτίνοφ με τη Ζενίτ:
Οι προσπάθειες του Σανλί με την Βαλένθια:
Παρατηρώντας τα γραφήματα, αντιλαμβάνεται κανείς αυτό που αναφέρθηκε παραπάνω. Οι παλιοί «δεινόσαυροι» σούταραν κατά κύριο λόγο κάτω ή κοντά στο καλάθι, με τον Άντερσεν να αποτελεί την εξαίρεση της εποχής, γι’ αυτό και αμειβόταν πλουσιοπάροχα και είχε την καριέρα που είχε. Παρατηρείται επίσης πως από εκείνη την εποχή προσπαθούσαν να σουτάρουν από απόσταση, κάποιοι το κατάφερναν (Βούιτσιτς-Μπουρούσης), κάποιοι όχι τόσο συχνά (Λόρμπεκ). Από την άλλη, οι νέοι «δεινόσαυροι» σουτάρουν με καλύτερη ευστοχία σε όλο το εύρος του «ζωγραφιστού» και έξω από αυτό, με τον Σανλί, στην πρώτη του χρονιά στη Euroleague να αποδεικνύει αυτή την παρατήρηση.
Στους παρακάτω πίνακες μπορείτε να δείτε τα σουτ που δοκιμάζουν οι νέοι «δεινόσαυροι» ανά απόσταση:
Γιώργος Παπαγιάννης
| Απόσταση | Αριθμός Σουτ |
| <0,5μ | 62 |
| 0,5-1,5μ | 30 |
| 1,5-4μ | 29 |
| 4-6,75μ | 20 |
| 6,75-9μ | 6 |
| >9μ | 0 |
| Σύνολο | 136 |
https://youtu.be/4f0IBht2Ds0
Βάλτερ Ταβάρες
| Απόσταση | Αριθμός Σουτ |
| <0,5μ | 42 |
| 0,5-1,5μ | 51 |
| 1,5-4μ | 80 |
| 4-6,75μ | 8 |
| 6,75-9μ | 0 |
| >9μ | 0 |
| Σύνολο | 181 |
https://youtu.be/zXv5N3GMQNA
Σερτάκ Σανλί
| Απόσταση | Αριθμός Σουτ |
| <0,5μ | 13 |
| 0,5-1,5μ | 16 |
| 1,5-4μ | 10 |
| 4-6,75μ | 17 |
| 6,75-9μ | 16 |
| >9μ | 0 |
| Σύνολο | 72 |
https://youtu.be/U5RAQop0xIU
Γιαν Βέσελι
| Απόσταση | Αριθμός Σουτ |
| <0,5μ | 50 |
| 0,5-1,5μ | 54 |
| 1,5-4μ | 63 |
| 4-6,75μ | 37 |
| 6,75-9μ | 2 |
| >9μ | 0 |
| Σύνολο | 206 |
Η Ευρώπη δεν είναι πρωτοπόρος
Θα πρέπει να τονιστεί το εξής για να μην υπάρξουν παρερμηνείες: δεν δημιουργεί η Ευρώπη μπασκετική μόδα. Ακολουθεί τη φυσική ροή των πραγμάτων από τη Μέκκα του αθλήματος, τις ΗΠΑ και το ΝΒΑ. Είναι χαρακτηριστικό πως τη δεκαετία του ’90 υπήρχαν ακόμα και 5 (!) σέντερ που βρίσκονταν ανάμεσα στους διεκδικητές του τίτλου του MVP. Αυτός ο αριθμός άρχισε σιγά σιγά να φθίνει, για να φτάσουμε στην τριετία 2015-18 που δεν υπήρχε ούτε ένας σέντερ να διεκδικεί τον τίτλο του πολυτιμότερου παίκτη της σεζόν.
Είναι η περίοδος κατά την οποία οι Γκόλντεν Στέιτ Ουόριορς κάνουν τη δική τους επανάσταση στο μπάσκετ, στηριζόμενοι σχεδόν αποκλειστικά στο τρίποντο. Η περίοδος κατά την οποία η παρέα του Στεφ Κάρι αρχίζει να φθίνει από την κορυφή, είναι και η περίοδος κατά την οποία οι «δεινόσαυροι» επανέρχονται στο προσκήνιο. Ο Νίκολα Γιόκιτς και ο Τζόελ Εμπίντ κάνουν τη δική τους επανάσταση, φέρνοντας πάλι στην επιφάνεια τα «βαριά» κορμιά, σε μια εξελιγμένη μορφή όμως, όπου ο σέντερ μπορεί να σουτάρει με την ίδια άνεση από μεγαλύτερη απόσταση, είναι πιο πλαστικός στις κινήσεις του και μπορεί να δώσει περισσότερες βοήθειες απ’ ότι στο παρελθόν.
Το μπάσκετ, όπως ο αθλητισμός συνολικά κάνει κύκλους. Επαναφέρει πράγματα που είχαν ξεχαστεί, όμως τα ίδια τα πράγματα που έρχονται στην «επιφάνεια», εμφανίζονται εξελιγμένα. Εξελίσσονται, λοιπόν, και στην Ευρώπη οι θηριώδεις σέντερ και μένει να φανεί ποια θα είναι η εξέλιξη που θα δούμε τα επόμενα χρόνια στο ίδιο άθλημα.
