Σταύρος Παπασταύρου: «Συντελείται μια πολεοδομική μεταρρύθμιση - επανάσταση»

Στο επίμαχο ζήτημα της οριοθέτησης των οικισμών και το πρόβλημα που έχει ανακύψει με τα οικόπεδα που χάνουν το δικαίωμα δόμησης αναφέρθηκε ο Σταύρος Παπασταύρου, ο οποίος έκανε λόγο για «μια πολεοδομική μεταρρύθμιση - επανάσταση» που συντελείται, όπως είπε.

«Το πρόβλημα που έχει ανακύψει, αφορά περίπου 10.000 μικρούς οικισμούς, κάτω των 2.000 κατοίκων και τα οικόπεδα κάτω των 2 στρεμμάτων. Με νόμο του 1985, η οριοθέτηση των οικισμών γινόταν από τον Νομάρχη. Ήρθε όμως το ΣτΕ, το 2017 και για 150 οικισμούς σε Ρέθυμνο και Μαγνησία, αποφάνθηκε ότι η οριοθέτηση των οικισμών δεν είναι αρμοδιότητα του Νομάρχη», ανέφερε στον ΑΝΤ1 ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Και συνέχισε: «Αυτό σημαίνει, ότι οι ιδιοκτήτες οικοπέδων σε αυτούς τους οικισμούς καταδικάστηκαν σε πολεοδεομική στασιμότητα. Από αυτό προέκυψε και η αναγκαιότητα να λυθεί το πρόβλημα που δημιουργήθηκε».

Ποιο είναι το πρόβλημα

Αφορά οικόπεδα στα όρια μικρών οικισμών (κάτω των 2.000 κατοίκων), τα οποία παλαιότερα θεωρούνταν εντός σχεδίου, κυρίως λόγω αποφάσεων νομαρχών. Με τη νέα πολεοδομική κατηγοριοποίηση όμως, αυτά τα ακίνητα εξαιρούνται από το σχέδιο και είναι πλέον οικοδομήσιμα μόνο εφόσον ξεπερνούν τα 4 στρέμματα.

Το ΣτΕ ακύρωσε προηγούμενη ρύθμιση του ΥΠΕΝ που προέβλεπε μια περιμετρική ζώνη γύρω από τα όρια των οικισμών, θεωρώντας την μη νόμιμη. Σύμφωνα με το ΣτΕ, πρόκειται για περιοχές που θα έπρεπε να βρίσκονται εκτός ορίων οικισμών και που δεν πληρούν τις προϋποθέσεις ένταξης, αφού είχαν ενταχθεί στο παρελθόν χωρίς τη σωστή διαδικασία, δηλαδή χωρίς Προεδρικό Διάταγμα.

Νέα πρόταση: Περί-Οικιστικές Ζώνες με ευνοϊκότερους όρους

Η νέα πρόταση του ΥΠΕΝ περιλαμβάνει τον καθορισμό «Περί-Οικιστικών Ζωνών» (ΠΟΖ), δηλαδή περιοχές που θα βρίσκονται γύρω από τα όρια των οικισμών και θα έχουν ευνοϊκότερους όρους δόμησης από τις εκτός σχεδίου περιοχές, αλλά όχι τόσο ευνοϊκούς όσο οι εντός σχεδίου. Οι περιοχές αυτές θα ορίζονται μέσα από τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια και θα εντάσσονται σε «Περιοχές Ελέγχου Χρήσεων Γης» (ΠΕΧ).

Στόχος είναι να σωθούν οι περιουσίες των μικροϊδιοκτητών και να διασφαλιστεί η νομική σταθερότητα, χωρίς να παραβιάζονται οι αποφάσεις του ΣτΕ.

Η οικοδομική άδεια θα εξαρτάται από την «πραγματική λειτουργική και γεωγραφική σχέση» του ακινήτου με τον οικισμό. Δηλαδή, αν το ακίνητο δεν έχει π.χ. πρόσβαση για απορριμματοφόρο ή πυροσβεστικό όχημα, δύσκολα θα θεωρηθεί κατάλληλο για δόμηση.

Το ΣτΕ, πάντως, δεν αποκλείει την επέκταση οικισμών, αρκεί να προηγηθεί εγκεκριμένος πολεοδομικός σχεδιασμός και να εκδοθεί σχετικό Προεδρικό Διάταγμα. Αυτό δίνει ένα περιθώριο για να ενταχθούν νέες περιοχές, με νόμιμο τρόπο.

Η ανάγκη για νέο χωρικό σχεδιασμό

Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 12.000 μικροί οικισμοί, αλλά μόνο 500–700 από αυτούς έχουν πολεοδομικό σχέδιο εγκεκριμένο με Προεδρικό Διάταγμα. Οι υπόλοιποι βρίσκονται σε μια «γκρίζα ζώνη», καθώς τα όριά τους έχουν καθοριστεί με αποφάσεις νομαρχών, κάτι που το ΣτΕ θεωρεί μη έγκυρο.

Αν υπάρξει προσφυγή σε μια άδεια δόμησης σε αυτούς τους οικισμούς, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ακυρωθεί. Γι’ αυτό, το ΥΠΕΝ προχωρά σε συνολική αναδιάρθρωση του χωρικού σχεδιασμού, η οποία θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.

Τι ισχύει μέχρι να εφαρμοστεί η νέα ρύθμιση

Παρότι το Προεδρικό Διάταγμα έχει προκαλέσει αναστάτωση, δεν έχει ακόμα εφαρμοστεί στην πράξη. Μέχρι να ολοκληρωθούν τα Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια σε κάθε περιοχή, δεν αλλάζει κάτι για τους ιδιοκτήτες. Όσοι έχουν λάβει οικοδομική άδεια και έχουν ξεκινήσει εργασίες, δεν κινδυνεύουν να χάσουν το δικαίωμα δόμησης.