Συμπλήρωμα διατροφής κατά της χοληστερίνης από ελληνικές ελιές

Σε νέους δρόμους οδηγεί την ελληνική ελαιοκομία η επικείμενη κυκλοφορία στην ευρωπαϊκή αγορά, ενός εκχυλίσματος επιτραπέζιας βιολογικής ελιάς «Καλαμών», που βοηθά στη μείωση της χοληστερίνης.

Είναι η πρώτη φορά που ο καρπός της ελιάς, του ιερότερου, διαχρονικότερου και σπουδαιότερου δέντρου της αρχαίας Ελλάδας και της σύγχρονης ελληνικής γεωργίας, μέσω της επιστήμης, γίνεται συμπλήρωμα διατροφής (σκόνη σε κάψουλα) και με την ονομασία Cholestolive θα χρησιμοποιηθεί στη βελτίωση της ανθρώπινης υγείας.

Έχοντας στο επίκεντρο το συμπλήρωμα διατροφής πριν από λίγο καιρό, επιστημονική ομάδα του τμήματος Φαρμακευτικής Σχολής του ΕΚΠΑ ολοκλήρωσε- την τρίτη κατά σειρά- κλινική μελέτη, για τις ευεργετικές ιδιότητες της ελληνικής ελιάς καλαμών προερχόμενης από βιολογικό ελαιώνα της Σπάρτης.

Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά για την υγεία αλλά και την εικόνα της ελληνικής ελαιοκομίας και των εθνικών μας προϊόντων που εξάγονται σε δεκάδες χώρες του κόσμου. Τα συμπεράσματα της μελέτης δημοσιεύτηκαν τον Φεβρουάριο του 2025 στο έγκριτο επιστημονικό περιοδικό International Journal of Functional Nutrition με τίτλο «Reduction of LDL and total cholesterol levels with Kalamon table olive extract: A natural approach to dyslipidemia (Μείωση των επιπέδων LDL και ολικής χοληστερόλης με εκχύλισμα επιτραπέζιας ελιάς Καλαμών: Μια φυσική προσέγγιση στη δυσλιπιδαιμία»).

Το... μυστικό στην τυροσόλη και την υδροξυτυροσόλη

Οι βιολογικές ελιές που χρησιμοποιήθηκαν για τη συγκεκριμένη μελέτη (και για άλλες δύο που προηγήθηκαν) προέρχονται από τους ελαιώνες του (πολυβραβευμένου) παραγωγού Γ. Σακελλαρόπουλου και επιλέχθηκαν λόγω της υψηλής περιεκτικότητας τους σε φαινόλες και συγκεκριμένα τυροσόλη και υδροξυτυροσόλη, ουσίες στις οποίες έχουν αποδοθεί αντιοξειδωτικές και καρδιοπροστατευτικές ιδιότητες και σε τιμές που υπερβαίνουν κατά μεγάλο ποσοστό το μέσο όρο των ελιών που αναλύθηκαν εργαστηριακά κατά την χρονική περίοδο 2014-2024. Η επιλογή έγινε ανάμεσα σε 150 διαφορετικούς τύπους και ποιότητες επιτραπέζιων ελιών.

Η μελέτη διενεργήθηκε συνολικά από το 2021 έως το 2024 σε εθελοντές με υπερλιπιδαιμία οι οποίοι ελάμβαναν καθημερινά 2 κάψουλες του συμπληρώματος διατροφής CHOLESTOLIVE, ήδη γνωστοποιημένου στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων, που παράχθηκε από τις ελιές “ Plus Health Kalamata Olives ” των ελαιώνων Σακελλαρόπουλου. Η μελέτη διερεύνησε τις επιδράσεις του συμπληρώματος διατροφής που προέρχεται από επιτραπέζιες ελιές ποικιλίας Καλαμών με υψηλή περιεκτικότητα σε φαινολικά συστατικά στις παραμέτρους λιπιδίων σε άτομα με ήπια δυσλιπιδαιμία. Το συμπλήρωμα CHOLESTOLIVE, το οποίο αντιστοιχεί στην κατανάλωση πέντε επιτραπέζιων ελιών ημερησίως, παρήχθη μέσω μιας διαδικασίας που περιλαμβάνει αρχικά την απομάκρυνση του ελαίου, στη συνέχεια την εκχύλιση τυροσόλης, υδροξυτυροσόλης και γαλακτικού οξέος και τέλος την απομάκρυνση του νερού και του αλατιού. Σε μια κλινική ανάλυση 30 ημερών, εγγράφηκαν εθελοντές με ήπια δυσλιπιδαιμία και δόθηκαν οδηγίες να λαμβάνουν δύο κάψουλες ημερησίως, διατηρώντας παράλληλα έναν υγιεινό τρόπο ζωής και διατροφής.

Η επιστημονική ομάδα που είναι και οι συγγραφείς αναφέρουν στα αποτελέσματα σημαντική μείωση των επιπέδων της ολικής χοληστερόλης (4,16%) και της χοληστερόλης LDL (5,67%), ενώ τα επίπεδα χοληστερόλης HDL δεν επηρεάστηκαν καθ όλη την περίοδο της μελέτης. Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι το παραπάνω συμπλήρωμα διατροφής μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα στη μείωση των επιπέδων της ολικής χοληστερόλης και της LDL χοληστερόλης, υπογραμμίζοντας τα πιθανά οφέλη για την υγεία των φαινολικών ενώσεων που βρίσκονται στις επιτραπέζιες ελιές, ιδιαίτερα των ουσιών υδροξυτυροσόλη και τυροσόλη, που σχετίζονται με την καρδιαγγειακή ευεξία και τη μεταβολική υγεία.

Επιτραπέζιες ελιές: εξαιρετικές αλλά παραγκωνισμένες στη μεσογειακή διατροφή

Σχολιάζοντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ τα ευρήματα ο αναπληρωτής καθηγητής του τομέα Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών προϊόντων, του τμήματος Φαρμακευτικής του ΕΚΠΑ, δρ. Προκόπης Μαγιάτης ανέφερε ότι «οι επιτραπέζιες ελιές αποτελούν ένα εξαιρετικά σημαντικό αλλά ως τώρα παραγκωνισμένο συστατικό της Μεσογειακής διατροφής».

«Τα αποτελέσματα των μελετών που έχουμε πραγματοποιήσει και ιδίως η πρόσφατα δημοσιευμένη μελέτη αποτελεί μια δικαίωση για όλους τους επιστήμονες που πίστεψαν στην προσπάθεια να αναδειχθεί η ευεργετική επίδραση των επιτραπέζιων ελιών στην υγεία. Οι ελιές καλαμών που επιλέχθηκαν για να χρησιμοποιηθούν στις μελέτες έδειξαν σημαντική θετική επίδραση στη μείωση της χοληστερόλης αναδεικνύοντας το ρόλο τους στην προστασία του καρδιαγγειακού συστήματος. Ένα πολύ σημαντικό εύρημα ήταν ότι το συμπλήρωμα διατροφής που παράχθηκε από τις ελιές αυτές διατήρησε μεγάλο μέρος της ευεργετικής επίδρασης αποδεικνύοντας ότι το σημαντικότερο μέρος της δράσης οφειλόταν στις πολυφαινόλες οι οποίες είχαν εξαχθεί από τις ελιές και είχαν ενσωματωθεί στο τελικό προϊόν σε μορφή κάψουλας. Πρέπει να σημειωθεί βέβαια ότι ούτε οι ελιές ούτε το συμπλήρωμα διατροφής αντικαθιστούν τα φάρμακα για τον έλεγχο της υπερλιπιδαιμίας, αλλά ο σκοπός της μελέτης ήταν να αποδειχθεί ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από άτομα με οριακή υπερλιπιδαιμία σε συνδυασμό με κατάλληλη διαιτητική παρέμβαση».

Η παραγωγή του συμπληρώματος διατροφής και όλη η κλινική μελέτη χρηματοδοτήθηκαν από την γερμανική εταιρεία Μediakos GmbH, η οποία έχει και την ιδιοκτησία του διπλώματος ευρεσιτεχνίας και τα εμπορικά δικαιώματα του προϊόντος συμπληρώματος διατροφής.

Οι ελιές αυτές, όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο συνιδιοκτήτης και υπεύθυνος παραγωγής των ελαιώνων Σακελλαρόπουλου, χημικός Μηχανικός M.Sc Νίκος Σακελλαρόπουλος, είναι βιολογικές και χωρίς παστερίωση. Παράγονται με τη διαδικασία της πολύμηνης φυσικής ζύμωσης με επιστημονική παρακολούθηση, χωρίς χημικά πρόσθετα ή συντηρητικά, διαθέτουν ανώτερα οργανοληπτικά και ποιοτικά χαρακτηριστικά που επιβεβαιώνονται και από τις αλλεπάλληλες βραβεύσεις που έχουν λάβει σε όλο τον κόσμο.

Tρεις μελέτες για τις «καλαμών» από τη Σπάρτη σε 11 χρόνια

Η τρίτη μελέτη έχει πίσω της άλλες δύο κλινικές μελέτες και 11 χρόνια προσπάθειας της συγκεκριμένης οικογένειας των ελαιοπαραγωγών από τη Σπάρτη να αξιοποιήσουν τις βιολογικές ελιές και την υψηλή συγκέντρωση των αντιοξειδωτικών τους για λόγους υγείας, μετά τις αναλύσεις που έγιναν στους καρπούς ελιάς με τη μέθοδο του Πυρηνικού Μαγνητικού Συντονισμού (NMR). Η μέθοδος ΝΜR είχε δείξει ότι οι συγκεκριμένες ελιές περιέχουν πάνω από 1850 mg/kg φαινόλες και εξ αυτού προέκυψε ότι η ημερήσια κατανάλωση μόλις 2-3 γραμμαρίων ελιών παρέχει περισσότερα από 5 mg υδροξυτυροσόλης, τυροσόλης ή παραγώγων τους, αντιστοιχώντας στην κατανάλωση 20 γραμμαρίων ελαιολάδου, (της κατηγορίας των ελαιολάδων που προστατεύουν από την οξείδωση των λιπιδίων του αίματος, σύμφωνα με τον κανονισμό 432/2012 της Ευρωπαϊκής ένωσης). Για να πραγματοποιηθούν οι μελέτες αλλά και η επέκτασή της τρίτης, για την παρασκευή συμπληρώματος διατροφής σε μορφή κάψουλας, οι βιολογικοί ελαιώνες Σακελλαρόπουλου από τη Σπάρτη προσέφεραν μεγάλες ποσότητες βιολογικών ελιών.

Τα αποτελέσματα της πρώτης μελέτης (2014-2016) που πραγματοποιήθηκε σε υγιείς εθελοντές κι έδειξε την ευεργετική επίδραση των ελιών στο λιπιδαιμικό τους προφίλ, παρουσιάστηκαν στο συνέδριο της Διεθνούς Επιστημονικής Εταιρείας Ελαιοκανθάλης που διεξήχθη στην Ολυμπία. Με βάση εκείνα τα συμπεράσματα ακολούθησε δεύτερη μελέτη , πενταετούς διάρκειας (2017-2022), από την Μονάδα Υπέρτασης της Α Πανεπιστημιακής Κλινικής στο Ιπποκράτειο ΓΝΑ και στο Βιοπαθολογικό Εργαστήριο του 401 ΓΣΝΑ με την συμμετοχή 71 εθελοντών. Ο τύπος ελιάς που χρησιμοποιήθηκε στην 2η κλινική έρευνα απέδιδε 25 mg υδροξυτυροσόλης και 10 mg gr τυροσόλης σε κάθε ασθενή εθελοντή. Τα αποτελέσματα δημοσιεύτηκαν στην ετήσια έκδοση του World Olive Center for Health(2022).

Τα αποτελέσματα των δυο αυτών κλινικών μελετών με κατανάλωση μόλις πέντε βιολογικών ελιών οδήγησαν την ερευνητική ομάδα του τμήματος Φαρμακευτικής του ΕΚΠΑ , να μετατρέψει τις ελιές υπό την μορφή σκόνης σε κάψουλα, με διεθνές δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και να διενεργήσει την 3η μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε ασθενείς με υπερλιπιδαιμία, οι οποίοι ελάμβαναν καθημερινά 2 κάψουλες του συμπληρώματος διατροφής που έχει γνωστοποιηθεί στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων. Στην ομάδα μελέτης συμμετείχαν επιστήμονες της Κλινικής Φαρμακολογίας και Φαρμακογονιδιωματικής, Σχολή Επιστημών Υγείας, Τμήμα Φαρμακευτικής Σχολής, ΕΚΠΑ, του τομέας Φαρμακογνωσίας και Χημείας Φυσικών προϊόντων Φαρμακευτική Σχολή και της Α’ Καρδιολογικής Κλινικής του Ιπποκράτειου Γενικού Νοσοκομείου Αθηνών ( Άννια Τσολάκου, Ναταλία Παπακωνσταντίνου, Δημήτριος Κωνσταντινίδης, Χρήστος Παπανικολάου, Παναγιώτης Διαμαντάκος, Βασιλική Οικονόμου, Ελένη Μέλλιου, Κώστας Τσιούφης, Προκόπιος Μαγιάτης και Νικόλαος Δρακούλης).