Τα αντιβιοτικά μειώνονται αλλά τα υπερβακτήρια «θεριεύουν» - Τί πρέπει να γίνει

Η απειλή από τα «βακτήρια-τέρατα», τα οποία έχουν αναπτύξει μικροβιακή αντοχή (AMR), συνεχίζει να εξαπλώνεται στο περιβάλλον, θέτοντας σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία.

Παρόλο που έχει σημειωθεί μείωση στις συνταγογραφήσεις αντιβιοτικών, μια πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου του Μπαθ, που δημοσιεύτηκε στο «Journal of Global Antimicrobial Resistance», αποκαλύπτει ότι αυτό δεν είναι αρκετό για να ανακόψει την εξάπλωση.

Η μικροβιακή αντοχή, την οποία ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει χαρακτηρίσει ως μία από τις μεγαλύτερες παγκόσμιες αιτίες θανάτου (με πάνω από πέντε εκατομμύρια θανάτους ετησίως), εμφανίζεται όταν τα βακτήρια εξελίσσονται και γίνονται ανθεκτικά στα αντιβιοτικά.

Αυτό μπορεί να συμβεί λόγω υπερβολικής ή λανθασμένης χρήσης αντιβιοτικών σε ανθρώπους και ζώα, αλλά και μέσω της άμεσης ανταλλαγής γονιδίων μεταξύ βακτηρίων στο περιβάλλον.

Το παράδοξο της μείωσης και η εξάπλωση της αντοχής

Οι ερευνητές παρακολούθησαν την παρουσία γονιδίων AMR σε λύματα στη νοτιοδυτική Αγγλία για δύο χρόνια, συγκρίνοντας τα δεδομένα με προηγούμενες περιόδους και τον αριθμό των συνταγογραφήσεων αντιβιοτικών. Διαπίστωσαν ότι, παρά τη μείωση στις συνταγογραφήσεις αντιβιοτικών και στις ποσότητες αντιβιοτικών στα λύματα μεταξύ 2017-2019, δεν υπήρξε αντίστοιχη μείωση στα επίπεδα των γονιδίων AMR στο περιβάλλον.

Μόνο το 2020, κατά τη διάρκεια των lockdown της πανδημίας COVID-19, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση τόσο στα αντιβιοτικά όσο και στα γονίδια AMR, καθώς τα μέτρα περιόρισαν την εξάπλωση των βακτηρίων. Ωστόσο, μετά την άρση των περιορισμών και την αύξηση των κοινωνικών αλληλεπιδράσεων, παρατηρήθηκε εκ νέου άνοδος και στα δύο, υποδηλώνοντας την αυξημένη διάδοση παθογόνων από μολυσμένα άτομα.

Τι πρέπει να γίνει: Μια ολιστική προσέγγιση

Τα ευρήματα αυτά υπογραμμίζουν ότι η τρέχουσα παγκόσμια προσπάθεια, που επικεντρώνεται κυρίως στη μείωση της χρήσης αντιβιοτικών, δεν είναι επαρκής από μόνη της. Μόλις τα γονίδια αντοχής βρεθούν στο περιβάλλον, μπορούν εύκολα να μεταδοθούν μεταξύ των βακτηρίων, καθιστώντας όλο και περισσότερα από αυτά ανθεκτικά.

Οι ερευνητές καλούν τις κυβερνήσεις και τους φορείς χάραξης πολιτικής να υιοθετήσουν μια ενιαία και ολοκληρωμένη προσέγγιση για την αντιμετώπιση της AMR.

Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εξεταστεί όχι μόνο η χρήση των αντιβιοτικών στους ανθρώπους, αλλά και η χρήση τους στα ζώα εκτροφής, καθώς και οι συνολικές επιπτώσεις των αντιβιοτικών στο ευρύτερο περιβάλλον. Μόνο με μια τέτοια ολιστική στρατηγική μπορούμε να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την αυξανόμενη απειλή από αυτά τα επικίνδυνα μικρόβια».