Τέμπη: Οι πικρές αλήθειες δεν συμφέρουν κανέναν

Το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, συγκλόνισε ολόκληρη την ελληνική κοινωνία αλλά πέραν από την οδύνη είναι αναγκαίο να σκύψουμε στα αίτια. Το οφείλουμε στα αθώα θύματα, στους αγαπημένους τους, στην κοινωνία, στο μέλλον.

Και για είναι χρήσιμη η διερεύνηση των αιτίων, πρέπει να γίνει χωρίς καμία δέσμευση, να είναι αμερόληπτη, μακριά από κάθε πολιτική εκμετάλλευση και να οδηγήσει σε αποφάσεις. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να «κλείσει» η υπόθεση με κάποια υποτιθέμενα προνόμια στις οικογένειες των θυμάτων και αυτονόητες συστάσεις να προσέχουν όλοι περισσότερο.

Η αλήθεια είναι ότι το τραγικό συμβάν έγινε όχι επειδή κάποιος έκανε ένα έστω τραγικό, λάθος. Η αλήθεια είναι ότι φταίνε πολλοί και οι ευθύνες καλύπτουν μια μακρά περίοδο ρουσφετολογίας, διαφθοράς, αδιαφάνειας, βολέματος σε έναν μεγάλο κρατικό οργανισμό.

Είναι επίσης αλήθεια ότι η ανάπτυξη της χώρας σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες της Ευρώπης στηρίχθηκε στην ανάπτυξη οδικού δικτύου και υποβάθμιση του σιδηρόδρομου. Γιατί η ιδιαιτερότητα αυτή; Επειδή τα συμφέροντα που ευνοούνταν από την ανάπτυξη των εθνικών οδών ήταν ισχυρότερα, επειδή ένας δρόμος γίνεται εύκολα και γρήγορα, επειδή η γεωγραφία έκανε πιο βολικό την χάραξη και υλοποίηση ενός δρόμου παρά ράγες και τούνελ.

Βέβαια το αναπτυξιακό μοντέλο της δεκαετίας 1950, δεν δικαιολογεί τα σημερινά χάλια. Εξηγεί όμως γιατί ο σιδηρόδρομος στην Ελλάδα ατύχησε. Και μια από τις μεγαλύτερες ατυχίες ήταν ότι κάποια στιγμή «ιδιωτικοποιήθηκε» η λειτουργία του αλλά παρέμεινε βαθιά «κρατικοποιημένη». Απλά οι ελληνικές κυβερνήσεις ανίκανες να αντιπαρατεθούν με το πλέγμα μικρών και μεγάλων συμφερόντων που λυμαίνονταν το τραίνο, δέχθηκαν την υποτιθέμενη αποκρατικοποίηση, δηλαδή την λειτουργία των τραίνων από τον αντίστοιχο ιταλικό κρατικό οργανισμό.

Στην πραγματικότητα ο ελληνικός σιδηρόδρομος περιόρισε τα δρομολόγια στο βόρειο κομμάτι της χώρας και απλά έγινε πιο πολύπλοκος και αναποτελεσματικός ο τρόπος λειτουργίας του.

Προφανώς για το δυστύχημα ευθύνεται ο επιπόλαιος σταθμάρχης, οι συνάδελφοι που τον άφησαν ακάλυπτο και οι προϊστάμενοι που δεν τους έλεγχαν. Ευθύνεται η απουσία σωστού μάνατζμεντ, η χαλαρή εποπτεία, η έλλειψη ευθύνης. Η καθυστέρηση των έργων, τα κτυπήματα «κάτω από τη μέση» διάφορων προμηθευτών, σίγουρα συνέβαλαν στην σημερινή αναξιοπιστία.

Όπως όμως επισημαίνει και το πόρισμα της Επιτροπής των Εμπειρογνωμόνων ακόμα κι αν όλα τα έργα και τα «νέα» συστήματα είχαν τοποθετηθεί και λειτουργούσαν, ο εκσυγχρονισμός του ΟΣΕ θα βρίσκονταν στο επίπεδο της δεκαετίας του ’70, σε σχέση με αντίστοιχους ευρωπαϊκούς οργανισμούς. Αυτό το πρόβλημα της ουσιαστικής καθυστέρησης είναι που πρέπει να ξεπεραστεί. Και κανείς δεν φαίνεται να έχει το κουράγιο να αναλάβει αυτό το έργο επειδή όλοι αποφεύγουν να συγκρουστούν με το σύστημα αδιαφάνειας και βολέματος .