Θα επαναληφθεί στη Γάζα η σφαγή της Τζενίν ;

Το 2002 το Ισραήλ εξαπέλυσε την πιο φονική επιχείρηση εντός των παλαιστινιακών εδαφών χτυπώντας 6 πόλεις, ισοπεδώνοντας μια από αυτές. Την Τζενίν.

Η αιτία της ισραηλινής χερσαίας επιχείρησης ήταν πως από τον προσφυγικό καταυλισμό της Τζενίν οι Παλαιστίνιοι εξαπέλυαν επιθέσεις κατά ισραηλινών πολιτών.

Η έναρξη της επιχείρησης «Αμυντική Ασπίδα»

Η επιχείρηση με την κωδική ονομασία «Αμυντική Ασπίδα» ξεκίνησε στις 29 Μαρτίου με την εισβολή στη Ραμάλα, την 1η Απριλίου ακολούθησαν η Τουλκαρέμ και η Καλκιλίγια, στις 2 Απριλίου η Βηθλεέμ και στις 3 Απριλίου η Νάμπλους και η Τζενίν.

Περισσότεροι από 1.000 ισραηλινοί στρατιώτες υποστηριζόμενοι από άρματα μάχης, τεθωρακισμένα μεταφοράς προσωπικού αλλά και μπουλντόζες στρατιωτικού τύπου, εισέβαλαν στις παλαιστινιακές πόλεις. Ο ισραηλινός στρατός γνώριζε ωστόσο πως ο πλέον ισχυρός θύλακας αντίστασης θα ήταν η Τζενίν, ωστόσο αρχικά εστάλη μια ταξιαρχία πεζικού αποτελούμενη από εφέδρους, οι οποίοι δεν είχαν εκπαιδευτεί για πόλεμο σε αστικό τοπίο. Επιπρόσθετα ο επικεφαλής της 5η Ταξιαρχίας προερχόταν από τους εφέδρους και έλαβε τον βαθμό του μετά την έναρξη της επιχείρησης.

Ο πυρήνας της αντίστασης στη Τζενίν

Από τον Μάρτιο του 2002 οι Παλαιστίνιοι στην Τζενίν είχαν ξεκινήσει να προετοιμάζονται για την ισραηλινή επίθεση καθώς στις αρχές του ίδιου μήνα μικρή δύναμη του ισραηλινού στρατού είχε επιχειρήσει να εισέλθει στον προσφυγικό καταυλισμό ωστόσο υποχρεώθηκε σε υποχώρηση.

Επικεφαλής των Παλαιστίνιων στην Τζενίν ήταν ο Αμπού Τζαντάλ, που είχε υπηρετήσει στον ιρακινό στρατό και είχε πολεμήσει στον Λίβανο. Σύμφωνα με ερευνητές ο Αμπού Τζαντάλ, χώρισε το camp τον 0,423 τ.χλμ σε 15 τομείς και τοποθέτησε από 20 άνδρες σε καθέναν από αυτους. Οι μαχητές του έφτιαξαν περισσότερες από 2.000 παγίδες κάθε είδους στην περιοχή. Παγίδευσαν με εκρηκτικά παλιά σπίτια, κατοικίες και αυτοκίνητων καταζητούμενων από το Ισραήλ, ενώ έβαλαν βόμβες πυροδοτούμενες με τηλεχειρισμό ακόμα και μέσα σε κάδους απορριμάτων.

Πριν από την εισβολή

Ο προσφυγικός καταυλισμός της Τζενίν δημιουργήθηκε το 1953 και βρισκόταν υπό τον έλεγχο της Ιορδανίας μέχρι η περιοχή να καταληφθεί από το Ισραήλ. Εκτιμάται πως είχε πληθυσμό 13.000 κατοίκων (καταγραφή UNRWA) στην πλειοψηφία τους προερχόμενοι από το όρος Καρμέλ, τη Χάιφα, τη Γάζα, την Τουλκαρέμ και περιοχές της Ιορδανίας (σ.σ οι τελευταίοι πήγαν εκεί μετά τις συμφωνίες του Όσλο).

Τον Φεβρουάριο του 2002 η Τζενίν έγινε σχεδόν ανεξάρτητη όταν οι μαχητές του Αμπού Τζαντάλ έκαψαν επτά αυτοκίνητα της Παλαιστινιακής και αρνήθηκαν την εξουσία της στον καταυλισμό. Εκτιμάται πως τότε υπήρχαν τουλάχιστον 200 μαχητές των Ταξιαρχιών των Μαρτύρων του Αλ Ακσά, της οργάνωσης Τανζίμ, της Ισλαμικής Τζιχάντ και της Χαμάς.

Ο ισραηλινός στρατός έφτασε έξω από τον καταυλισμό ωστόσο δεν πραγματοποίησε άμεσα εισβολή λόγω προβλημάτων σε υλικά αλλά και της ισχυρής βροχής. Ωστόσο τα ρεπορτάζ εκείνων των ημερών αναφέρουν πως ενόψει της εισβολής από μεγάφωνα υπήρξαν προειδοποιήσεις στην αραβική γλώσσα που καλούσαν τον πληθυσμό να φύγει στα γύρω χωριά. Εκτιμάται πως αρκετοί κάτοικοι έφυγαν ωστόσο ο αριθμός εκείνων που παρέμειναν στα σπίτια τους – είτε ήταν μαχητές, είτε όχι – κυμαίνεται από 1.300 έως 4.000, ανάλογα με το πια πλευρά κάνει την εκτίμηση.

Σε αντίθεση με άλλες επιχειρήσεις ο ισραηλινός στρατός απαγόρευσε σε δημοσιογράφους και τηλεοπτικά συνεργεία να πλησιάσουν κηρύσσοντας την Τζενίν ως «κλειστή στρατιωτική περιοχή»

Η αρχή της σφαγής

Στις 2 Απριλίου ξεκίνησε η εισβολή στην Τζενίν με τη χρήση αρμάτων μάχης και ελικοπτέρων αλλά λιγοστές συγκρούσεις  μεταξύ των αντιμαχόμενων, οι οποίες ωστόσο κλιμακώθηκαν την επόμενη μέρα. Ο ισραηλινός στρατός εντοπίζοντας τα παγιδευμένα σημεία αποφάσισε να χρησιμοποιήσει μπουλντόζες για να γίνει η σχετική εκκαθάριση.

Στις 4 και 5 Απριλίου επιθετικά ελικόπτερα του Ισραήλ πλήττουν θέσεις μαχητών που βρίσκονται σε ταράτσες, ενώ δεκάδες μπουλντόζες αναπτύσσονται ισοπεδώνοντας ό,τι βρουν στο περασμά τους.

Την επόμενη μέρα (6 Απριλίου) ένας εκ των ηγετών των Παλαιστινίων, ο Μαχμούντ Ταουάλμπε, επιχειρεί να ανατινάξει μια από τις μπουλντόζες. Σύμφωνα με τον ισραηλινό στρατό, ο οδηγός του οχήματος τον εντοπίζει νωρίτερα και τον καταπλακώνει ρίχνοντας επάνω του έναν ολόκληρο τοίχο. Η παλαιστινιακή εκδοχή αναφέρει πως ο Ταουάλμπε έπεσε νεκρός όταν ενεργοποίησε τα εκρηκτικά στο σπίτι στο οποίο βρισκόταν σκοτώνοντας πολλούς ισραηλινούς στρατιώτες. Είναι η ημέρα που αποκαλύπτεται πως η αντίσταση των τρομοκρατών είναι τόσο ισχυρή που ο ισραηλινός στρατός προελαύνει κατά 50 μέτρα την ημέρα.

Στις 7 και 8 Απριλίου φτάνουν ενισχύσεις, ενώ στις 9 του μήνα μια δύναμη εφέδρων πέφτει σε μια τρομακτική παγίδα, ανάμεσα σε ψηλά κτίρια από τα οποία δέχονται καταιγισμό πυρών από τους Παλαιστίνιους. Δεκατρείς έφεδροι πέφτουν νεκροί στην ενέδρα, ενώ οι Παλαιστίνοι καταφέρνουν να πάρουν τρεις σορούς και να τις κρύψουν σε ένα σπίτι.  Ακολουθεί νέα σκληρή μάχη για να απομακρυνθούν οι 10 σοροί, ενώ μετά από σφοδρή ανταλλαγή πυρών οι Ισραηλινοί καταφέρνουν να αποσπάσουν και τις τρεις σορούς που είχαν στα χέρια τους οι Παλαιστίνιοι.

Η 9η Απριλίου – μέχρι την επίθεση της Χαμάς το 2023 – έμεινε στην ιστορία του ισραηλινού στρατού ως η ημέρα με τους περισσότερους νεκρούς από τον πόλεμο του Λιβάνου το 1982.

Δύο ημέρες αργότερα στις 11 Απριλίου ξεκίνησε η παράδοση των Παλαιστινίων.

Οι καταγγελίες για γενοκτονία

Μια ημέρα μετά την παράδοση των Παλαιστινίων η ισραηλινή εφημερίδα Haaretz έγραφε πως ο ισραηλινός στρατός μαζεύει τα πτώματα έχοντας την εντολή να μεταφέρει σε νοσοκομείο για αναγνώριση όσα εκτιμόταν πως ανήκαν σε πολίτες, ενώ όσα ανήκαν σε μαχητές θα μεταφέρονταν σε ομαδικό τάφο στην Κοιλάδα του Ιορδάνη.

Μετά από προσφυγές στις 13 Απριλίου το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ αποφάσισε να απαγορεύσει αυτές τις ενέργειες, ενώ μια ημέρα αργότερα άλλαξε εντελώς την απόφασή του επιτρέποντας την περισυλλογή των σορών και τον ενταφιασμό τους.

Ο ισραηλινός στρατός επέτρεψε ωστόσο σε ανεξάρτητους παρατηρητές να μπουν στην Τζενίν στις 16 Απριλίου, αυξάνοντας τις φήμες πως στον παλαιστινιακό καταυλισμό είχαν διαπραχθεί άγρια εγκλήματα κατά παράβαση του Διεθνούς Δικαίου. Πολλές ήταν οι αναφορές, που ποτέ δεν επιβεβαιώθηκαν, ότι και οι δύο πλευρές χρησιμοποίησαν αμάχους ως ανθρώπινες ασπίδες και μάλιστα οι Ισραηλινοί στρατιώτες χρησιμοποιούσαν Παλαιστινίους.

Ο αριθμός των θυμάτων ακόμα δεν έχει αποσαφηνιστεί. Ο Σαέμπ Ερεκάτ επιφανής Παλαιστίνιος πολιτικός είχε κάνει λόγο για 500 νεκρούς Παλαιστίνιους, ενώ αργότερα άλλες Παλαιστινιακές πηγές ανέφεραν πως τελικά οι νεκροί ήταν χιλιάδες. Από την πλευρά του Ισραήλ εκτιμάται πως έχασαν τη ζωή τους 150 στρατιώτες.