Τουρκία: Σε δεινή θέση ο Ερντογάν - Άλλαξε τον υπουργό Οικονομικών αλλά η λίρα καταρρέει και οι πολίτες υποφέρουν

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διόρισε χθες Τετάρτη το βράδυ νέο υπουργό Οικονομικών με φόντο τις αναταράξεις που περνάει εδώ και μερικές εβδομάδες η τουρκική οικονομία, τη νέα κατάρρευση του νομίσματός της και την αλματώδη αύξηση του πληθωρισμού. Με προεδρικό εκτελεστικό διάταγμα που δημοσιοποιήθηκε τα μεσάνυχτα, ο αρχηγός του κράτους αντικατέστησε τον υπουργό Οικονομικών Λουτφί Έλβαν με τον υφυπουργό του Νουρεντίν Νεμπάτι.

Παραιτήθηκε ή τον παραίτησε;

Σύμφωνα με το προεδρικό διάταγμα, ο κ. Ερντογάν αποδέχθηκε την παραίτηση που του υπέβαλε ο κ. Έλβαν και διόρισε στη θέση του τον κ. Νεμπάτι.

Ωστόσο, πληροφορίες από τα τουρκικά ΜΜΕ θέλουν τον Ελβάν να εξαναγκάστηκε σε παραίτηση καθώς διαφωνούσε με την ακολοθούμενη από τον Ερντογάν πολιτική.

Στο αξίωμα από τον Νοέμβριο του 2020, ο κ. Έλβαν διαδέχθηκε μετά την παραίτησή του τον Μπεράτ Αλμπαϊράκ, τον γαμπρό του κ. Ερντογάν.

Ο διορισμός του είχε γίνει δεκτός με ικανοποίηση από τις οργανώσεις των εργοδοτών και αναλυτές. Αλλά η θητεία του σημαδεύτηκε από κρίσεις.

Σε ελεύθερη πτώση η λίρα

Χθες το πρωί, η τουρκική κεντρική τράπεζα επενέβη για να ανακόψει την ελεύθερη πτώση της τουρκικής λίρας, που έχασε το 30% της αξίας της έναντι του δολαρίου μέσα σ’ έναν μήνα.

Όπως επιθυμούσε ο πρόεδρος, ο θεσμός –επισήμως ανεξάρτητος– μείωσε τον Νοέμβριο το κατευθυντήριο επιτόκιό του (από το 16 στο 15%) για τρίτη φορά μέσα σε δυο μήνες, την ώρα που ο πληθωρισμός αγγίζει το 20% σε ετήσιο ρυθμό, βρίσκεται σε επίπεδο τετραπλάσιο από τον στόχο της κυβέρνησης.

Αντίθετα με την κλασική οικονομική θεωρία, ο πρόεδρος Ερντογάν λέει πως τα υψηλά επιτόκια οδηγούν σε αυξήσεις τιμών. Διαβεβαιώνει ότι με τη μείωσή τους υποστηρίζονται η παραγωγή και οι εξαγωγές.

Από το 2019, ο κ. Ερντογάν έπαυσε τρεις διοικητές της κεντρικής τράπεζας που εναντιώνονταν στην επιθυμία του να δει τα επιτόκια να μειώνονται.

Εντός 2021 η τουρκική λίρα απώλεσε το 40% της αξίας της έναντι του δολαρίου ΗΠΑ.

Ο Ερντογάν πανηγύρισε βέβαια ότι η τουρκική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 7,4% το τρίτο τρίμηνο, αλλά όλοι οι αναλυτές «προειδοποιούν ότι ο ρυθμός ανάπτυξης δεν είναι βιώσιμος, λόγω της ραγδαίας αύξησης του πληθωρισμού και της υποτίμησης της λίρας», γράφουν οι Financial Times.

Υποφέρει ο λαός

Την ίδια ώρα όλο και λιγότεροι άνθρωποι στην Τουρκία μπορούν πλέον να αγοράσουν τα πιο απαραίτητα βασικά τρόφιμα, επειδή οι τιμές αυξάνονται καθημερινά.

Λόγω της αδύναμης λίρας, οι προμηθευτές προϊόντων απαιτούν μετρητά εκ των προτέρων για παραγγελίες ή επιμένουν σε συμβάσεις σε ξένο νόμισμα. Ο Ερντογάν έχει καλέσει τους πολίτες να ανταλλάξουν όλα τα ευρώ και τα δολάρια που κρύβουν κάτω από τα …στρώματα, με τουρκικές λίρες. Όσοι ανταποκρίθηκαν σε αυτό το κάλεσμα, έχουν χάσει πολλά σήμερα - όχι μόνο σε χρηματική αξία, αλλά και στην πίστη τους στον ίδιο τον Τούρκο Πρόεδρο. «Ένα λίτρο κραμβέλαιο κόστιζε λιγότερο από δέκα λίρες πριν κάποιους μήνες, σήμερα πληρώνεις 40 με 50 λίρες. Το βούτυρο κόστιζε 35 λίρες, τώρα κάνει 95 λίρες. Για να αγοράσουμε προϊόντα που κόστιζαν 50 λίρες, τώρα πληρώνουμε 250 λίρες», λένε κάτοικοι της Κωνσταντινούπολης στο πρακτορείο ειδήσεων ANF.

«Οι πελάτες που έρχονται εδώ για να ψωνίσουν μπορούν να ξοδέψουν το πολύ 50 λίρες. Αυτά αρκούν για ένα πακέτο αυγά και δύο κιλά ντομάτες», προσθέτει ένας καταστηματάρχης. «Η πατρίδα μας ανήκει σε όλους μας, αλλά ο θυμός μας δεν στρέφεται προς τη χώρα, στρέφεται προς την κυβέρνηση», τονίζει και προσθέτει: «Σήμερα ο κατώτατος μισθός είναι 2.600 λίρες, που ισοδυναμεί με λιγότερα από 200 ευρώ. Με αυτά τα χρήματα απλώς καλύπτονται τα έξοδα για τα πιο απαραίτητα είδη στο σούπερ μάρκετ για μια τριμελή οικογένεια. Χωρίς φυσικά να συμπεριλαμβάνεται το ενοίκιο και το ρεύμα. Αλλά ο μισθός του Ερντογάν είναι 100.000 λίρες».

Ο ίδιος ο Ερντογάν, βλέποντας πάντως να ξεσπούν τις τελευταίες ημέρες αυθόρμητες διαδηλώσεις στην Άγκυρα, την Κωνσταντινούπολη και άλλες πόλεις, με κύριο σύνθημα «να παραιτηθεί η κυβέρνηση», έσπευσε χθες να αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο της αύξησης του κατώτατου μισθού. «Δεν θα καταπιέσουμε τον λαό μας. Το αρμόδιο υπουργείο ξεκίνησε τη συζήτηση για τον κατώτατο μισθό. Ελπίζω να το ανακοινώσουμε σύντομα», είπε αόριστα ο Τούρκος πρόεδρος.