Woke culture: Είναι ο γουοκισμός ο νέος εχθρός; Οι ενστάσεις για το νέο κίνημα

Με την woke culture τα έβαλε -για μία ακόμη φορά- στη χθεσινή του ομιλία στη Βουλή ο πρώην πρωθυπουργός Aντώνης Σαμαράς υποστηρίζοντας ότι τόσο ο ίδιος αλλά και όσοι διαφωνούν με το γάμο ομόφυλων ζευγαριών δέχονται bullying.

«Έγιναν και σχετικά «φροντιστήρια» μάλιστα. Όπου μεταξύ άλλων, ειπώθηκε ότι πρέπει να ψηφίσουμε το νομοσχέδιο αυτό γιατί «ανήκουμε στη Δύση», λέει», είπε ο κ. Σαμαράς και με το γνωστό του στυλ πρόσθεσε:

«Επειδή εγώ πάλεψα να «ανήκουμε στη Δύση» – και το πλήρωσα πριν λίγα χρόνια – να σας πω ότι δεν πρέπει να μπερδεύουμε τη Δύση με τις παθογένειές της. Στη Δύση υπάρχουν και χώρες που το απέρριψαν. Όπως υπάρχουν και χώρες που το ξανασκέφτονται».

Ο πρώην πρωθυπουργός συνέχισε: «Στη Δύση, ακριβώς επειδή είναι χώρος Ελευθερίας, ψηφίζονται διάφορα πράγματα και κάποια αναθεωρούνται στη συνέχεια. Ανθίζουν πολλά λουλούδια και κάμποσα αγκάθια. Σε κάποιες χώρες της Δύσης κυριαρχεί το woke culture, η κουλτούρα της αποδόμησης των πάντων. Που προκαλεί ήδη μεγάλες αναστατώσεις παντού και τάσεις για αναθεώρηση. Είστε σίγουροι ότι θέλετε να μιμηθούμε όλα όσα ψηφίζουν κάποιες χώρες της Δύσης;».

Υποστήριξε επίσης ότι: «Ανήκω στη Δύση δεν σημαίνει ότι μαϊμουδίζω κάθε συρμό, κάθε μόδα που μας έρχεται».

Τι είναι ο γουοκισμός

Το Woke είναι ένα επίθετο που προέρχεται από την αφροαμερικανική λαϊκή αγγλική (AAVE) που σημαίνει "σε εγρήγορση για φυλετικές προκαταλήψεις και διακρίσεις". Ξεκινώντας τη δεκαετία του 2010, έφτασε να περιλαμβάνει μια ευρύτερη συνειδητοποίηση των κοινωνικών ανισοτήτων όπως η φυλετική αδικία, ο σεξισμός και η άρνηση των δικαιωμάτων LGBT.

Σύμφωνα με το λεξικο Merriam Webster, το επίθετο woke χρησιμοποιείται κυρίως στην αμερικάνικη slang (αργκό) και σημαίνει αυτόν που έχει επίγνωση και ενεργό ενδιαφέρον σε σημαντικά γεγονότα και ζητήματα (ιδιαίτερα σε θέματα φυλετικής και κοινωνικής δικαιοσύνης). Το Merriam Webster αναφέρει ότι η πρώτη εμφάνιση του woke με αυτήν τη τη σημασία έγινε το 1972. Πιθανότατα όμως, οι ρίζες και η αφετηρία της woke βρίσκονται πολλά χρόνια πιο πίσω.

Το Urban Dictionary, εν τω μεταξύ, εξηγεί ότι «το να είσαι ξύπνιος (woke) σημαίνει να γνωρίζεις… να γνωρίζεις τι συμβαίνει στην κοινότητα (που σχετίζεται με τον ρατσισμό και την κοινωνική αδικία)». Το συμπέρασμα είναι ότι από τη στιγμή που κάποιος έχει αφυπνιστεί, δεν μπορεί εύκολα να «ξανακοιμηθεί». Να συμπεριφέρεται δηλαδή σαν να μην γνωρίζει. Αδιάφορα. Έγινε συνώνυμο του «κοινωνικά συνειδητοποιημένου».

Ωστόσο, σύμφωνα με δημοσίευμα στο abcnews ο όρος χρησιμοποιήθηκε πρόσφατα από ορισμένους συντηρητικούς ως όρος-ομπρέλα για προοδευτικές αξίες, χρησιμοποιώντας τον συχνά με αρνητικές συνδηλώσεις.

Η κουλτούρα της «αφύπνισης» (woke) και της επαγρύπνησης ενάντια στις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα - Οι ενστάσεις

Ο όρος επινοήθηκε αρχικά από προοδευτικούς Μαύρους Αμερικανούς και χρησιμοποιήθηκε σε κινήματα φυλετικής δικαιοσύνης στις αρχές έως τα μέσα του 1900. Το να «ξυπνάς» πολιτικά στην κοινότητα των Μαύρων σημαίνει ότι κάποιος είναι ενημερωμένος, μορφωμένος και έχει συνείδηση της κοινωνικής αδικίας και της φυλετικής ανισότητας, αναφέρει το λεξικό Merriam-Webster.

Όπως αναφέρει το provocateur για χρόνια το «wοke» χρησιμοποιήθηκε ευρέως ως αργκό από τις αφροαμερικανικές κοινότητες. Στη συνέχεια, το 2008, η τραγουδίστρια Erykah Badu το επανέφερε στη συνείδηση του κοινού όταν χρησιμοποίησε το «I stay woke» στο τραγούδι της Master Teacher. Το hashtag #staywoke χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στο Twitter το 2009, ως μια φράση που αναγνώριζε ότι το πολιτικό σύστημα δεν είναι δίκαιο.

Όπως επισημαίνεται στο δημοσίευμα οι προνομιούχοι λευκοί της μεσαίας τάξης σε όλο τον κόσμο αυτοαποκαλούνται «woke» επειδή γράφουν περιστασιακά status μιλώντας ως μέλη μειονοτήτων, όχι επειδή προσπαθούν να κάνουν οποιαδήποτε συγκεκριμένη προσπάθεια για να αλλάξουν το ρατσιστικό status quo. Το 2022, το anti-wοke έγινε μια ιδεολογία από μόνη της, μια προσπάθεια για το δικαίωμα να μετονομάσει τον φανατισμό σε κίνημα αντίστασης.Το κίνημα βρήκε έναν ηγέτη στον DeSantis (ο Ρεπουμπλικανός κυβερνήτης της Φλόριντα). Ο Tucker Carlson, ο πιο διάσημος οικοδεσπότης του Fox News κατά της αφύπνισης, ενημέρωσε το κοινό του ότι τα πάντα, από το Black Lives Matter έως τα καφέ M&M είναι προμηθευτές του κακού wokeism. Μάλιστα και ο Έλον Μασκ μισεί την κουλτούρα της αφύπνισης.

Στον αντίποδα υπάρχουν κι εκείνοι που έχουν ενστάσεις υποστηρίζοντας ότι ο γουκισμός είναι η «κουλτούρα της -υποτίθεται- αφύπνισης» η οποία υποστηρίζει την υπό διαμόρφωση Νέα Τάξη, ενώ τα πραγματικά προτάγματά της προβάλλονται υπό τον μανδύα της προοδευτικότητας, της ανεκτικότητας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της χειραφέτησης και άλλων τέτοιων ευγενών κατά τα άλλα ιδανικών. Ουσιαστικά δηλαδή καλλιεργεί ένα εξωραϊσμένο φανατισμό που με Δούρειο Ίππο τη woke κουλτούρα, απειλεί με διάλυση ό,τι συνέχει τις κοινωνίες, σπέρνοντας σύγχυση, παράνοια, διχασμό και πόλωση.

Κατά την τελευταία αυτή φάση του ιδεολογικού περιεχομένου του, έχουν εκφραστεί πολλές ενστάσεις όχι μόνο από τα δεξιά, αλλά και από τα αριστερά (καθώς και από μια ρεπουμπλικανική κεντροδεξιά). Οι εξ αριστερών ενστάσεις, θίγουν κατ’ εξοχήν το γεγονός ότι ο γουοκισμός έχει καταστεί πλέον μια κυρίαρχη ιδεολογία, καθώς την οικειοποιείται η νεοφιλελεύθερη ιδεολογία, προκειμένου να μεταθέσει τη συζήτηση από πολιτικές, κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές, που αφορούν σε θέματα εργασίας, προς την κατεύθυνση ζητημάτων επιμέρους κοινωνικών ομάδων και στην πρόοδό τους εντός του καπιταλιστικού συστήματος.

Πολλοί έχουν φτάσει να μιλούν μέχρι και για τον «νέο ολοκληρωτισμό» του γουοκισμού λόγω του γεγονότος ότι πολύ συχνά ο γουοκισμός μετατρέπεται σε ένα ταυτοτικό στοιχείο της Δύσης έναντι άλλων πολιτισμών του παρόντος ή της ύστερης νεωτερικότητας έναντι παρωχημένων περιόδων και ως τέτοιο καθίσταται μια νέα παράδοξη «διάκριση» έναντι ανθρώπων με διαφορετική κοσμοθεώρηση, φτάνοντας μάλιστα σε «ακυρώσεις» (cancelling), που αποτελούν ένα νέο κυνήγι μαγισσών.

Μάλιστα όπως σημειώνεται  στο βιβλίο το βιβλίο «WOKE : η καθολική αποδόμηση: έθνος - φύλο - φυλή», «το κίνημα των woke - «αφυπνισμένων» - εκφράζει έναν μεσσιανισμό και μια φανατική προσήλωση στην ορθοπολιτική ορθοδοξία που παραπέμπει στις πιο σκοτεινές στιγμές ολοκληρωτικών καθεστώτων χωρίς καμία διάκριση μεταξύ των θετικών και αρνητικών στοιχείων του ευρωπαϊκού πολιτισμού».