Ο Ερντογάν κάνει την Αγία Σοφία τζαμί [Live]
Το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε την απόφαση του 1934 με την οποία η τότε τουρκική κυβέρνηση είχε μετατρέψει την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης σε μουσείο, μετέδωσε το CNN Turk. Με άλλα λόγια αυτή η απόφαση ανοίγει το δρόμο για τη μετατροπή της σε τζαμί. Για να ξαναεξεταστεί η απόφαση μπορεί να ασκηθεί έφεση μόνο από την τουρκική προεδρεία εντός 30 ημερών. Η απόφαση έρχεται έπειτα από προσφυγή θρησκευτικής οργάνωσης η οποία ζητούσε την ακύρωση της κυβερνητικής απόφασης του 1934, υποστηρίζοντας ότι η Αγία Σοφία ήταν προσωπική περιουσία του Σουλτάνου Μοχάμεντ του Δεύτερου, που κατέκτησε την Κωνσταντινούπολη το 1453. 
«Mε τις ευχές μου». Αυτή ήταν η πρώτη αντίδραση του Τούρκου πρόεδρου μετά την απόφαση του τουρκικού ΣτΕ, που δίνει το πράσινο φως για την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. 
Η UNESCO πρέπει να ειδοποιηθεί για οποιαδήποτε μετατροπή στο μουσείο της Αγίας Σοφίας, για την οποία πιθανόν θα πρέπει να υπάρξει νέα αξιολόγηση από πλευράς της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς, ήταν το μήνυμα που έστειλε την Πέμπτη (09.07.2020) η Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Επιμορφωτική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών στην Τουρκία. Η UNESCO τόνισε στο Reuters ότι η Αγιά Σοφιά έχει ενταχθεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως μουσείο, γεγονός που συνεπάγεται ότι το κράτος όπου βρίσκεται έχει συγκεκριμένες δεσμεύσεις και νομικές υποχρεώσεις. Αυτό σημαίνει πως το κράτος οφείλει «να διασφαλίζει ότι καμία μετατροπή δεν θα υπονομεύσει την εξέχουσα οικουμενική αξία κάθε μνημείου που έχει περιληφθεί στον κατάλογο στην επικράτειά του», εξήγησε η υπηρεσία του ΟΗΕ. Τη σημασία της Αγίας Σοφίας, ως συμβόλου διαθρησκειακού και διαπολιτισμικού διαλόγου, τόνισε ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν και Επίτροπος για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής Μαργαρίτης Σχοινάς. Υπογράμμισε ότι η διατήρηση του παρόντος καθεστώτος, το οποίο αναγνωρίζεται και διεθνώς και δημοσίως, είναι ουσιαστικής σημασίας, διαφορετικά θα υπονομευθούν η ανεκτικότητα στην Τουρκία και το άνοιγμα της γειτονικής χώρας. 
Ο Μαργαρίτης Σχοινάς, μιλώντας στην ολομέλεια του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου για την πολιτιστική ανάκαμψη της Ευρώπης, τόνισε ότι «η Αγία Σοφία είναι σύμβολο διαθρησκειακού και διαπολιτισμικού διαλόγου. Είναι μέρος της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, είναι μουσείο, είναι σύμβολο. Είναι επίσης σύμβολο μιας πόλης, η οποία από μόνη της συμβολίζει τις αξίες που θα θέλαμε να επικρατούν στον σημερινό κόσμο». 
Υπενθυμίζεται ότι ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος είχε εκφράσει την εκτίμηση ότι οι Τούρκοι δεν θα τολμήσουν να μετατρέψουν την Αγιά Σοφιά σε τζαμί. «Εκείνοι παίζουν με όποια παιχνίδια τύχουν στα χέρια τους. Είναι κι αυτό ένα παιχνίδι. Πιστεύω δεν θα το τολμήσουν», δήλωσε ο Προκαθήμενος της Ελλαδικής Εκκλησίας στο mesogeios tv. Εν συνεχεία, σε ερώτηση για τη στάση της Εκκλησίας και της Πολιτείας στη διαχείριση της πανδημίας του κορονοϊού, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών επισήμανε ότι η αντιμετώπιση ήταν συνετή. «Η Πολιτεία έκανε το καθήκον της και από ό,τι φάνηκε από την πορεία των πραγμάτων έδρασε γρήγορα και αποτελεσματικά. Να βοηθήσει ο Θεός να μην έχουμε ξανά τέτοιες δοκιμασίες», πρόσθεσε. 
Ανέφερε ότι «το έτος 2016 αποστείλαμε Γράμμα εις τον τότε Διευθυντή Θρησκευτικών Υποθέσεων και εκφράσαμε την ανησυχία μας για την αλλαγή του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας. Δεν θα πρέπει αυτός ο Ναός να γίνει αιτία συγκρούσεων μεταξύ των δύο λαών. Δεν ανήκει μόνο σε αυτόν που κατέχει το μνημείο, αλλά και σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Και ο τουρκικός λαός έχει την ευθύνη της ανάδειξης αυτής της οικουμενικότητας του μνημείου». Και πρόσθεσε: «Η Αγία Σοφία ως μουσείο αποτελεί τόπο και σύμβολο συναντήσεως, αλληλεγγύης και αλληλοκατανοήσεως Χριστιανισμού και Ισλάμ. Η τυχόν μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος θα στρέψει εκατομμύρια χριστιανών σε όλο τον κόσμο εναντίον του Ισλάμ. Το ζητούμενο, όμως, είναι η ενότητα». 
"Το να έχει μία μουσουλμανική χώρα στο έδαφός της ένα χριστιανικό ιερό, τη "Μέκκα” όλων των χριστιανών, με σεβασμό στις προσευχές των πιστών όλων των θρησκειών και με λατρεία προς τον Παντοδύναμο, και να το διατηρεί με προσοχή, αυτό ακριβώς αποτελεί το απόγειο του ιστορικού ρόλου, της δύναμης και της σοφίας του Ηγέτη μίας χώρας" αναφέρουν. Επισημαίνουν, επίσης, τη συμμετοχή του Τ.Ερντογάν στη διατήρηση του μουσειακού καθεστώτος του μοναστηριού της Παναγίας Σουμελά, σημειώνοντας ότι προσβασιμότητα του μοναστηριού δίνει τη δυνατότητα σε ανθρώπους από διάφορες γωνιές του κόσμου "να έρθουν σε επαφή με την ιστορία αυτού του ιερού τόπου, και στην περιοχή της Τραπεζούντας να αναπτύσσεται ανεξάντλητη τουριστική ροή" και καταλήγουν: "Η απόφασή σας για τη διατήρηση του μουσειακού καθεστώτος της Αγίας Σοφίας μπορεί να γίνει ιστορική. Σήμερα, όσο ποτέ οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από σύμβολα ειρήνης, ψυχικής ηρεμίας, ανοχής και πολυπολιτισμικότητας. Είμαστε στο πλευρό της ειρήνης και της διαθρησκευτικής αρμονίας. Προσευχόμαστε για τη μοίρα της Αγίας Σοφίας, ενός εκ των σπουδαιότερων μνημείων του παγκόσμιου πολιτισμού. Κύριε Πρόεδρε, καλώντας Σας να διατηρήσετε το μουσειακό καθεστώς της Αγίας Σοφίας, Σας καλούμε σε ειρήνη!" 
Τονίζεται ότι «αυτό το εξαιρετικό μνημείο αποτελεί μαρτυρία της θρησκευτική έκφρασης και της καλλιτεχνικής και τεχνική ιδιοφυΐας, που αντικατοπτρίζεται στην πλούσια και περίπλοκη ιστορία της 1.500 χρόνων. Επιπλέον, το καθεστώς του μνημείου ως μουσείου έχει επιτρέψει σε άτομα από όλο τον κόσμο να έχουν πρόσβαση σε αυτό και να προβληματιστούν σχετικά με αυτό το υπέροχο επίτευγμα. 
«Mε τις ευχές μου». Αυτή ήταν η πρώτη αντίδραση του Τούρκου πρόεδρου μετά την απόφαση του τουρκικού ΣτΕ, που δίνει το πράσινο φως για την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί. Στην απόφαση του τουρκικού ΣτΕ αναφέρεται ότι η Αγία Σοφία αποτελεί κτήμα του κοινοφελούς ιδρύματος που είχε ιδρύσει ο Σουλτάνος Μωάμεθ ο Πορθητής μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης και είχε μετατρέψει τον ορθόδοξο ναό σε τέμενος. Στο παρελθόν είχαν απορριφθεί δύο φορές σχετικές προσφυγές. Η πρώτη ήταν στις 24 Ιουνίου του 2005 και αφορούσε την παύση ισχύος του διατάγματος του 1934. Αντίστοιχα, το 2008, είχε κρίνει ότι δεν είναι αντίθετη προς τη νομοθεσία η χρήση του μνημείου ως μουσείο. Το ίδιο τμήμα του τουρκικού ΣτΕ με την απόφαση του σήμερα έρχεται σε αντίθεση με τις προηγούμενές του αποφάσεις να ακυρώσει το διάταγμα του 1934 που φέρει την υπογραφή του ιδρυτή της Τουρκικής Δημοκρατίας Κεμάλ Ατατούρκ. Αυτή την ώρα έξω από την Αγία Σοφία έχουν συγκεντρωθεί δεκάδες Τούρκοι πολίτες οι οποίοι σήμερα θα κάνουν έξω από το κτίριο την απογευματινή προσευχή της Παρασκευή.Hayırlı olsun. pic.twitter.com/MzP6nzn9Jc
— Recep Tayyip Erdoğan (@RTErdogan) July 10, 2020
Έκτακτο διάγγελμα από τον Ερντογάν
Το βράδυ της Παρασκευής, στις 21:00, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θα απευθύνει διάγγελμα προς τους Τούρκους πολίτες, μετά την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου.Δείτε live εικόνα από την Αγία Σοφία
https://youtu.be/ItJN3-JH6RU Πριν ανακοινωθεί η απόφαση ο γαμπρός του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και υπουργός Οικονομικών έκανε ένα tweet χρησιμοποιώντας τον στίχο του ποιητή Necip Fazıl Kısakürek: «Υπομονή νέοι μου! Δεν ξέρω αν θα γίνει σήμερα ή αύριο αλλά η Αγιά Σοφιά θα ανοίξει».Üstad Necip Fazıl Kısakürek'in 55 yıl önce dediği gibi: "Bekleyin Gençler!!! Ama bugün ama yarın Ayasofya açılacak!"#AyasofyaCamii pic.twitter.com/Yl5nCsuKcV
— Berat Albayrak (@BeratAlbayrak) July 10, 2020
UNESCO: Να παραμείνει μουσείο η Αγία Σοφία
Νωρίτερα, σαφές μήνυμα στην Τουρκία πως η Αγιά Σοφιά πρέπει να παραμείνει μουσείο έστειλε η UNESCO. Σε κάθε περίπτωση, διεμήνυσε, ό,τι κι αν γίνει, η Τουρκία θα πρέπει να την ενημερώσει εκ των προτέρων. Η UNESCO πρέπει να ειδοποιηθεί για οποιαδήποτε μετατροπή στο μουσείο της Αγίας Σοφίας, για την οποία πιθανόν θα πρέπει να υπάρξει νέα αξιολόγηση από πλευράς της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς, ήταν το μήνυμα που έστειλε την Πέμπτη (09.07.2020) η Εκπαιδευτική, Επιστημονική και Επιμορφωτική Οργάνωση των Ηνωμένων Εθνών στην Τουρκία. Η UNESCO τόνισε στο Reuters ότι η Αγιά Σοφιά έχει ενταχθεί στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς ως μουσείο, γεγονός που συνεπάγεται ότι το κράτος όπου βρίσκεται έχει συγκεκριμένες δεσμεύσεις και νομικές υποχρεώσεις. Αυτό σημαίνει πως το κράτος οφείλει «να διασφαλίζει ότι καμία μετατροπή δεν θα υπονομεύσει την εξέχουσα οικουμενική αξία κάθε μνημείου που έχει περιληφθεί στον κατάλογο στην επικράτειά του», εξήγησε η υπηρεσία του ΟΗΕ. Ο Μαργαρίτης Σχοινάς, μιλώντας στην ολομέλεια του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου για την πολιτιστική ανάκαμψη της Ευρώπης, τόνισε ότι «η Αγία Σοφία είναι σύμβολο διαθρησκειακού και διαπολιτισμικού διαλόγου. Είναι μέρος της παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, είναι μουσείο, είναι σύμβολο. Είναι επίσης σύμβολο μιας πόλης, η οποία από μόνη της συμβολίζει τις αξίες που θα θέλαμε να επικρατούν στον σημερινό κόσμο». Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος: «Οι Τούρκοι δεν θα τολμήσουν να μετατρέψουν την Αγιά Σοφιά σε τζαμί»
Υπενθυμίζεται ότι ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος είχε εκφράσει την εκτίμηση ότι οι Τούρκοι δεν θα τολμήσουν να μετατρέψουν την Αγιά Σοφιά σε τζαμί. «Εκείνοι παίζουν με όποια παιχνίδια τύχουν στα χέρια τους. Είναι κι αυτό ένα παιχνίδι. Πιστεύω δεν θα το τολμήσουν», δήλωσε ο Προκαθήμενος της Ελλαδικής Εκκλησίας στο mesogeios tv. Εν συνεχεία, σε ερώτηση για τη στάση της Εκκλησίας και της Πολιτείας στη διαχείριση της πανδημίας του κορονοϊού, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών επισήμανε ότι η αντιμετώπιση ήταν συνετή. «Η Πολιτεία έκανε το καθήκον της και από ό,τι φάνηκε από την πορεία των πραγμάτων έδρασε γρήγορα και αποτελεσματικά. Να βοηθήσει ο Θεός να μην έχουμε ξανά τέτοιες δοκιμασίες», πρόσθεσε. Μήνυμα Βαρθολομαίου για Αγία Σοφία
Μήνυμα έστειλε ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Βαρθολομαίος, τονίζοντας ότι μία τέτοια απόφαση «θα στρέψει εκατομμύρια χριστιανούς σε όλο τον κόσμο εναντίον του Ισλάμ». Ο Οικουμενικός Πατριάρχης, κατά τη Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίων Αποστόλων στο Φερέκιοϊ, είπε ότι «η Αγία Σοφία ανήκει στην ανθρωπότητα». Ανέφερε ότι «το έτος 2016 αποστείλαμε Γράμμα εις τον τότε Διευθυντή Θρησκευτικών Υποθέσεων και εκφράσαμε την ανησυχία μας για την αλλαγή του καθεστώτος της Αγίας Σοφίας. Δεν θα πρέπει αυτός ο Ναός να γίνει αιτία συγκρούσεων μεταξύ των δύο λαών. Δεν ανήκει μόνο σε αυτόν που κατέχει το μνημείο, αλλά και σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Και ο τουρκικός λαός έχει την ευθύνη της ανάδειξης αυτής της οικουμενικότητας του μνημείου». Και πρόσθεσε: «Η Αγία Σοφία ως μουσείο αποτελεί τόπο και σύμβολο συναντήσεως, αλληλεγγύης και αλληλοκατανοήσεως Χριστιανισμού και Ισλάμ. Η τυχόν μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος θα στρέψει εκατομμύρια χριστιανών σε όλο τον κόσμο εναντίον του Ισλάμ. Το ζητούμενο, όμως, είναι η ενότητα». Oι Αντιδράσεις
Έκκληση για τη διατήρηση του μουσειακού καθεστώτος του Ναού της Αγίας Σοφίας απευθύνουν τα μέλη της παγκόσμιας χριστιανικής νεολαίας, με επιστολή τους προς τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Οι εκπρόσωποι της χριστιανικής νεολαίας από τις ΗΠΑ, τον Καναδά, τη Ρωσία, την Ουκρανία, την Αυστραλία, τη Γερμανία, τη Γεωργία, την Αρμενία, την Ελλάδα, την Κύπρο, το Καζαχστάν, το Ουζμπεκιστάν, το Αζερμπαϊτζάν, τη Μολδαβία, τη Λευκορωσία, που συμμετείχαν σε διαδικτυακή συνεδρίαση, το Σάββατο 4 Ιουλίου, σχετικά με το θέμα της Αγίας Σοφίας. υπογράμμισαν τη σημασία της διατήρησης του μουσειακού καθεστώτος του Ναού και τόνισαν την τεράστια αξία και το συμβολισμό της Αγίας Σοφίας ως Μνημείου Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομίας για όλη την οικουμένη. "Ο ναός δεν είναι μόνο μνημείο πολιτισμού, αποτελεί μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, είναι ένας σύνθετος κόμπος, συνυφασμένος από ιστορικά γεγονότα που καθόρισαν την ανάπτυξη του κόσμου, διάφορες θρησκείες, μοίρες ολόκληρων λαών και χωρών. Ο Ναός της Αγίας Σοφίας αποτελεί κτήμα του παγκόσμιου πολιτισμού, το οποίο πρέπει να παραμείνει πόλος έλξης για ανθρώπους διαφορετικών θρησκειών" σημειώνει στην επιστολή της η παγκόσμια χριστιανικής νεολαία και επισημαίνοντας ότι α"πό το 1935 η Τουρκία με σεβασμό προς τους Χριστιανούς όλου του κόσμου, διατηρεί ανοιχτές με ελεύθερη πρόσβαση" τις πόρτες της Αγίας Σοφίας, ζητά από τον Τούρκο Πρόεδρο να διατηρήσει το ισχύον καθεστώς "και το 2035 να είναι δυνατός για όλο τον κόσμο ο εορτασμός των 100 ετών του μουσειακού καθεστώτος αυτού του ιστορικού μαργαριταριού". "Το να έχει μία μουσουλμανική χώρα στο έδαφός της ένα χριστιανικό ιερό, τη "Μέκκα” όλων των χριστιανών, με σεβασμό στις προσευχές των πιστών όλων των θρησκειών και με λατρεία προς τον Παντοδύναμο, και να το διατηρεί με προσοχή, αυτό ακριβώς αποτελεί το απόγειο του ιστορικού ρόλου, της δύναμης και της σοφίας του Ηγέτη μίας χώρας" αναφέρουν. Επισημαίνουν, επίσης, τη συμμετοχή του Τ.Ερντογάν στη διατήρηση του μουσειακού καθεστώτος του μοναστηριού της Παναγίας Σουμελά, σημειώνοντας ότι προσβασιμότητα του μοναστηριού δίνει τη δυνατότητα σε ανθρώπους από διάφορες γωνιές του κόσμου "να έρθουν σε επαφή με την ιστορία αυτού του ιερού τόπου, και στην περιοχή της Τραπεζούντας να αναπτύσσεται ανεξάντλητη τουριστική ροή" και καταλήγουν: "Η απόφασή σας για τη διατήρηση του μουσειακού καθεστώτος της Αγίας Σοφίας μπορεί να γίνει ιστορική. Σήμερα, όσο ποτέ οι άνθρωποι έχουν ανάγκη από σύμβολα ειρήνης, ψυχικής ηρεμίας, ανοχής και πολυπολιτισμικότητας. Είμαστε στο πλευρό της ειρήνης και της διαθρησκευτικής αρμονίας. Προσευχόμαστε για τη μοίρα της Αγίας Σοφίας, ενός εκ των σπουδαιότερων μνημείων του παγκόσμιου πολιτισμού. Κύριε Πρόεδρε, καλώντας Σας να διατηρήσετε το μουσειακό καθεστώς της Αγίας Σοφίας, Σας καλούμε σε ειρήνη!" Παρέμβαση Πομπέο
Παρέμβαση για το θέμα της Αγίας Σοφίας έκανε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο,καλώντας την τουρκική κυβέρνηση να διατηρήσει το υπάρχον καθεστώς του μνημείου παγκόσμιας κληρονομιάς και να μην τη μετατρέψει σε μουσουλμανικό τέμενος. «Προτρέπουμε την κυβέρνηση της Τουρκίας να συνεχίσει να διατηρεί την Αγία Σοφία ως μουσείο, ως παράδειγμα της δέσμευσής της να σέβεται τις θρησκευτικές παραδόσεις και τη διαφορετική ιστορία που συνέβαλε στην Τουρκική Δημοκρατία και να διασφαλίσει ότι παραμένει προσβάσιμη σε όλους», αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση. Τονίζεται ότι «αυτό το εξαιρετικό μνημείο αποτελεί μαρτυρία της θρησκευτική έκφρασης και της καλλιτεχνικής και τεχνική ιδιοφυΐας, που αντικατοπτρίζεται στην πλούσια και περίπλοκη ιστορία της 1.500 χρόνων. Επιπλέον, το καθεστώς του μνημείου ως μουσείου έχει επιτρέψει σε άτομα από όλο τον κόσμο να έχουν πρόσβαση σε αυτό και να προβληματιστούν σχετικά με αυτό το υπέροχο επίτευγμα. Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία: «Δεν μπορούμε να επιστρέψουμε στον Μεσαίωνα τώρα»
Η μετατροπή του μνημείου της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη από μουσείο σε τζαμί θα ήταν «απαράδεκτη», δήλωσε το Σάββατο ο Μητροπολίτης Ιλαρίων και πρόσθεσε: «Δεν μπορούμε να επιστρέψουμε στον Μεσαίωνα τώρα». Ο Μητροπολίτης είναι πρόεδρος του τμήματος εξωτερικών εκκλησιαστικών σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας και μίλησε στο πρακτορείο ειδήσεων Interfax: «Ζούμε σε έναν πολυπολικό κόσμο, ζούμε σε έναν κόσμο πολλών ομολογιών και πρέπει να σεβόμαστε τα συναισθήματα των πιστών». Είπε ότι η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν κατάλαβε το κίνητρο της μετατροπής της Αγίας Σοφίας και ότι πιστεύει ότι η εσωτερική πολιτική του Ερντογάν είναι πίσω από την κίνηση. «Πιστεύουμε ότι υπό τις τρέχουσες συνθήκες αυτή η πράξη είναι απαράδεκτη παραβίαση της θρησκευτικής ελευθερίας.
