Αρμενία Αζερμπαϊτζάν: Η εκεχειρία στο Ναγκόρνο Καραμπάχ έμεινε στα χαρτιά [vids]
H πόλη Στεπανακέρτ, η περιφερειακή πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ που τελεί υπό τον έλεγχο των Αρμενίων αυτονομιστών, έγινε στόχος βομβαρδισμών το βράδυ του Σαββάτου 10 Οκτωβρίου 2020, παρά την εκεχειρία που θεωρητικά τηρείται από το πρωί της ίδιας ημέρας. Επτά βαριές εκρήξεις ακούστηκαν γύρω στις 23.30 τοπική ώρα, σείοντας όλη την πόλη. Αμέσως μετά, οι σειρήνες ήχησαν για αρκετά λεπτά καλώντας τους κατοίκους να πάνε στα υπόγεια και στα καταφύγια.
Στη συνέχεια, η σιωπή επανήλθε στην πόλη που βυθίστηκε στο απόλυτο σκοτάδι. Οι βομβαρδισμοί αυτοί έγιναν παρά την εκεχειρία μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, η οποία θεωρητικά τέθηκε σε ισχύ έπειτα από διαπραγματεύσεις και υπό την αιγίδα της Ρωσίας μετά δύο εβδομάδες σφοδρών μαχών για την αυτονομιστική περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Οι εμπόλεμες πλευρές αλληλοκατηγορούνται ότι παραβίασαν αυτήν την εκεχειρία στις γραμμές του μετώπου, αλλά η κατάσταση παρέμεινε ασυνήθιστα ήρεμη στο Στεπανακέρτ που βομβαρδιζόταν τακτικά επί δύο εβδομάδες. Η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν αλληλοκατηγορούνταν σήμερα ότι παραβίασαν την κατάπαυση του πυρός που τέθηκε σε ισχύ κατά τη διάρκεια της ημέρας, έπειτα από διαπραγμάτευση με τη Μόσχα, μετά σχεδόν δύο εβδομάδες σφοδρών μαχών για την αυτονομιστική περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Σύμφωνα με δημοσιογράφο του Γαλλικού Πρακτορείου που βρίσκεται στην περιοχή, οι βομβαρδισμοί - πάντα κατά τη διάρκεια της ημέρας - σταμάτησαν και οι σειρήνες που προειδοποιούν για επικείμενες επιθέσεις σίγησαν αλλά οι δρόμοι παραμένουν έρημοι, εκτός από μερικούς κατοίκους που βγαίνουν προκειμένου να εφοδιαστούν με τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης. Οι υπουργοί Εξωτερικών της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν συμφώνησαν, με ρωσική διαμεσολάβηση, σε μια εκεχειρία έπειτα από διαπραγματεύσεις δέκα και πλέον ωρών που ολοκληρώθηκαν τα ξημερώματα του Σαββάτου στη Μόσχα.
Αυτή η ανθρωπιστική εκεχειρία αναμένεται να επιτρέψει την ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου και των σορών των θυμάτων. Αμέσως μετά την έναρξη ισχύος της εκεχειρίας, το αρμενικό υπουργείο Άμυνας κατηγόρησε τις αζερικές δυνάμεις ότι «εξαπέλυσαν επίθεση στις 12.05». «Η Αρμενία παραβιάζει κατάφωρα την εκεχειρία», απάντησε ο στρατός του Αζερμπαϊτζάν. Οι δύο πλευρές αλληλοκατηγορήθηκαν επίσης για επιθέσεις αμέσως μετά την έναρξη ισχύος της συμφωνίας.
«Μας μισούν»
Το Στεπανάκερτ, που βομβαρδιζόταν συχνά τις τελευταίες ημέρες, βομβαρδίστηκε ξανά το πρωί του Σαββάτου, αλλά το μεσημέρι η κατάσταση ήταν πιο ήρεμη, εκτός από μερικές εκρήξεις κάπου μακριά. Λίγοι, ωστόσο, πίστευαν στις πιθανότητες διατήρησης μιας ανακωχής. «Γνωρίζουμε τους Αζέρους, δεν μπορούμε να τους εμπιστευθούμε. Αλλάζουν σε κλάσματα δευτερολέπτου. Αυτή η εκεχειρία δεν θα διαρκέσει. Είναι τέχνασμα για να κερδίσουν χρόνο», δήλωσε ο Λίβον, ένα από τους ελάχιστους ταξιτζήδες που κυκλοφορούν στην αυτονομιστική πρωτεύουσα. «Ωστόσο και οι δύο πλευρές χρειάζονται μια ανάπαυλα».
«Έζησα σχεδόν 20 χρόνια στο Αζερμπαϊτζάν, οι άνθρωποι αυτοί μας μισούν. Δεν πιστεύουμε σε μια εκεχειρία, θέλουν απλά να κερδίσουν χρόνο», δηλώνει ο 64χρονος Βλαντίμιρ Μπαρσεγκιάν, συνταξιούχος και εθελοντής που εργάζεται σε μια βιοτεχνία στολών. Πολλοί στο Αζερμπαϊτζάν δηλώσουν ότι είναι αντίθετοι σε αυτή την εκεχειρία. Στο Μπακού, η 20χρονη φοιτήτρια Σιτάρα Μαμέντοβα είναι απογοητευμένη: «Όχι στην εκεχειρία! Ο εχθρός πρέπει να φύγει από τα εδάφη μας ή να εξοντωθούν στα εδάφη μας». Στη Μπάρντα, 40 χλμ. από το μέτωπο, ο Μουράτ Ασάντοφ συμφωνεί: «Πρέπει να συνεχίσουμε τον πόλεμο και να πάρουμε πίσω τη γη μας».
«Προσωρινή εκεχειρία»
Σύμφωνα με υψηλόβαθμο Αζέρο αξιωματούχο, η ηρεμία δεν είναι παρά προσωρινή: «είναι μια ανθρωπιστική εκεχειρία για την ανταλλαγή των σορών και των κρατουμένων, δεν είναι μια πραγματική εκεχειρία», δήλωσε αναφέροντας ότι το Μπακού «δεν έχει πρόθεση να κάνει πίσω», στις προσπάθειές του να ανακτήσει τον έλεγχο της περιοχής. Την ώρα της ανακοίνωσης της εκεχειρίας, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε ωστόσο ότι τα δύο στρατόπεδα δεσμεύτηκαν σε «ουσιαστικές διαπραγματεύσεις για να καταλήξουν γρήγορα σε μια ειρηνική διευθέτηση» της σύγκρουσης με τη διαμεσολάβηση τριών συμπροέδρων (Γαλλίας, Ρωσίας, ΗΠΑ) της Ομάδας του Μινσκ του ΟΑΣΕ.
Οι διαπραγματεύσεις αυτές θα πρέπει να «επαναληφθούν χωρίς προϋποθέσεις», επέμεινε η εκπρόσωπος του γαλλικού υπουργείου Εξωτερικών Ανιές φον ντερ Μιλ. Ο Βλαντίμρ Πούτιν είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Ιρανό πρόεδρο Χασάν Ροχανί για τις ρωσικές διαμεσολαβητικές προσπάθειες, σύμφωνα με το Κρεμλίνο. Η Διεθνής Επιτροπή του Ερυθρού Σταυρού (CICR) χαιρέτισε επίσης την εκεχειρία και δήλωσε πρόθυμη να διευκολύνει τις ανταλλαγές κρατουμένων και των σορών των θυμάτων.
Η εκεχειρία είναι «ένα πρώτο σημαντικό βήμα αλλά δεν θα αντικαταστήσει μια μόνιμη λύση», δήλωσε από την πλευρά της η τουρκική διπλωματία, πρώτος υποστηρικτής του Μπακού. Σύμφωνα με την Άγκυρα, το Αζερμπαϊτζάν έδωσε «την τελευταία ευκαιρία στην Αρμενία να αποχωρήσει από τα εδάφη που έχει καταλάβει" και "'έδειξε στην Αρμενία και στον κόσμο ότι μπορεί να πάρει πίσω τη γη της».
Ο φόβος είναι να μην διεθνοποιηθεί αυτή η σύγκρουση σε μια περιοχή όπου οι Ρώσοι, οι Τούρκοι, οι Ιρανοί και οι Δυτικοί έχουν συμφέροντα. Ειδικά όσο η Άγκυρα ενθαρρύνει το Μπακού να συνεχίσει την επίθεση και η Μόσχα δεσμεύεται από στρατιωτική συνθήκη με το Γερεβάν.
Η Τουρκία κατηγορείται ότι μετέχει ενεργά στις εχθροπραξίες με το Αζερμπαϊτζάν, κάτι που η Άγκυρα αρνείται. Πολλές αναφορές κάνουν λόγο για φιλότουρκους μαχητές από τη Συρία που σταλθήκαν εκεί για να πολεμήσουν.
