Ξηροστομία: Νέο ζελέ τεχνητού σάλιου υπόσχεται μακροχρόνια ανακούφιση

Ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο Purdue δημιούργησαν ένα νέο είδος ζελέ που υπόσχεται να ανακουφίσει με διάρκεια όσους υποφέρουν από ξηροστομία. Πρόκειται για μια κατάσταση που πλήττει σχεδόν έναν στους τέσσερις ηλικιωμένους και εμφανίζεται όταν οι σιελογόνοι αδένες δεν παράγουν αρκετό σάλιο, αφήνοντας το στόμα ξηρό, κολλώδες και δυσάρεστο, δυσχεραίνοντας τη μάσηση, την κατάποση, την ομιλία και ακόμη και την αναπνοή. Παράλληλα αυξάνει τον κίνδυνο τερηδόνας και λοιμώξεων όπως η καντιντίαση.

Η σημασία του σάλιου για την υγεία του στόματος

Η ξηροστομία συχνά εμφανίζεται ως παρενέργεια χρόνιων ασθενειών ή θεραπειών, π.χ. λόγω χημειοθεραπειών, ακτινοθεραπειών ή αιμοκάθαρσης, όπως αναφέρεται στο The Brighter Side News. Επίσης μπορεί να προκληθεί από ορισμένα φάρμακα για κατάθλιψη, άγχος ή υπέρταση. Οι υπάρχουσες θεραπείες —δισκία, σπρέι ή καραμέλες— προσφέρουν ανακούφιση αλλά συνήθως προσωρινά, ενώ μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως διάβρωση δοντιών ή ερεθισμό των ούλων.

Πώς λειτουργεί το νέο υδρογέλης

Το νέο ζελέ  λειτουργεί σαν «αποθήκη» τεχνητού σάλιου, απελευθερώνοντάς το σταδιακά στο στόμα για αρκετές ώρες. Το υλικό του, ένα τζελ από το πολυμερές PHEMA, είναι μικρό και εύκαμπτο, ώστε να τοποθετείται άνετα στο μάγουλο ή κάτω από τη γλώσσα. Μετά από εμβάπτιση στο τεχνητό σάλιο, μπορεί να απορροφήσει έως τέσσερις φορές τον όγκο του και, στη θερμοκρασία του σώματος, απελευθερώνει το περιεχόμενό του με ρυθμό που προσομοιάζει τη φυσιολογική παραγωγή σάλιου.

Οι ερευνητές επανέλαβαν τη διαδικασία έως πέντε φορές με το ίδιο ζελέ, καταγράφοντας σχεδόν πλήρη απελευθέρωση κάθε φορά. Ταυτόχρονα, οι δοκιμές σε ανθρώπινα κύτταρα έδειξαν ότι είναι βιοσυμβατό και ασφαλές για χρήση στο στόμα. Η νέα μέθοδος ξεπερνά σημαντικά τις αδυναμίες των υφιστάμενων λύσεων, που είτε διεγείρουν την παραγωγή σάλιου είτε αντικαθιστούν το σάλιο τεχνητά, αλλά με περιορισμένη διάρκεια και ενίοτε δυσάρεστες συνέπειες.

Η ξηροστομία επιβαρύνει τη ζωή πολλών ανθρώπων καθημερινά, με δυσκολίες στη διατροφή, την ομιλία και την κοινωνική επαφή. Η ανάπτυξη ενός επαναχρησιμοποιούμενου, μακράς δράσης ζελέ μπορεί να μειώσει αυτά τα προβλήματα, προσφέροντας άνεση και προστασία από λοιμώξεις. Καθώς παρέχει ελεγχόμενη απελευθέρωση σάλιου, αποτελεί μια ιδιαίτερα ελκυστική επιλογή που λειτουργεί περισσότερο ως αποθήκη παρά ως άμεσο, στιγμιαίο μέσο ανακούφισης. 

Οι επιστήμονες σκοπεύουν να βελτιώσουν τη σύνθεση ώστε το ζελέ να αντέχει περισσότερο και να συγκρατεί μεγαλύτερη ποσότητα σάλιου. Στο μέλλον, σχεδιάζεται και μια εκδοχή πλήρως διαλυόμενη, κατάλληλη προς κατάποση με ασφάλεια, χωρίς υπολείμματα. Τα επόμενα βήματα περιλαμβάνουν κλινικές δοκιμές για να διαπιστωθεί πώς συμπεριφέρεται στο ανθρώπινο στόμα, το οποίο είναι περίπλοκο περιβάλλον με θερμότητα, πίεση, βακτήρια και κίνηση.

Το μέλλον της θεραπείας ξηροστομίας

Η ανακάλυψη αυτή αποτελεί μέρος της τάσης για μη επεμβατικές, εύχρηστες λύσεις που βελτιώνουν την καθημερινή ζωή. Ένα μικρό ζελέ μπορεί να γίνει καθοριστικό για εκατομμύρια ανθρώπους με ξηροστομία, προσφέροντας άνεση, προστασία και ελευθερία στις καθημερινές δραστηριότητες, από το να μιλήσουν μέχρι να χαμογελάσουν χωρίς δυσφορία.