2023: Η χρονιά της τεχνητής νοημοσύνης

«Θα το έλεγα στιγμή καμπής», ανέφερε η επιστήμονας Fei-Fei Li, εκ των διευθυντών του Ινστιτούτου Στάνφορντ για την Ανθρωποκεντρική τεχνητή νοημοσύνη.

«Το 2023 ελπίζουμε ότι θα μείνει αξέχαστο για τις βαθιές αλλαγές στην τεχνολογία και την ΄΄αφύπνιση΄΄ του κόσμου. Μας έχει δείξει, όμως, και την ΄΄αστάθεια΄΄ που περιβάλλει αυτήν την τεχνολογία», ανέφερε η Κινέζα επιστήμονας. Ήταν μια χρονιά απαραίτητη για τους ανθρώπους, ώστε να αντιληφθούμε «τι είναι αυτό, πώς το χρησιμοποιούμε, και ποιος είναι ο αντίκτυπος. Όλα τα καλά, τα κακά και τα άσχημα», κατέληξε η Li.

Ο πρώτος «πανικός» γύρω από το μυστήριο της τεχνητής νοημοσύνης ξεκίνησε αμέσως μετά τις χριστουγεννιάτικες διακοπές, όταν τα σχολεία άνοιξαν ξανά από το Παρίσι μέχρι το Σιάτλ. Τότε, τα εκπαιδευτικά ιδρύματα το ένα μετά το άλλο άρχισαν να μπλοκάρουν το ChatGPT. Οι έφηβοι ζητούσαν ήδη από την μηχανή του AI, που είχε ήδη κυκλοφορήσει ήδη από τα τέλη του 2022, να συντάξει δοκίμια και να απαντήσει στις εργασίες των καθηγητών τους.

Τα μοντέλα που κρύβονται πίσω από την τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης, όπως το ChatGPT, λειτουργούν μαντεύοντας επανειλημμένα την επόμενη λέξη σε μια πρόταση, αφού προηγουμένως έχουν «κατανοήσει» τα μοτίβα ενός τεράστιου πλήθους πληροφοριών που τα έχει «ταΐσει» ο άνθρωπος. Τα πρώτα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά και τόσο «φυσικά» που πυροδότησαν την περιέργεια του κόσμου για τις επερχόμενες εξελίξεις και χρήση της AI για εξαπάτηση.

Οι ανησυχίες κλιμακώθηκαν, καθώς αυτή η νέα ομάδα εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης «απείλησε» την εργασία των ανθρώπων που ασχολούνται με τη γραφή ή τη ζωγραφική. Τροφοδότησε, μάλιστα, τις απεργίες σεναριογράφων και ηθοποιών στο Χόλιγουντ αλλά και νομικά μέτρα από καλλιτέχνες και συγγραφείς βιβλίων.

Μερικοί από τους πιο αξιόλογους επιστήμονες στον τομέα της AI προειδοποίησαν ότι η ανεξέλεγκτη πρόοδος της τεχνολογίας είναι πιθανό να απειλήσει την ανθρώπινη ύπαρξή. Άλλοι συνάδελφοί τους χαρακτήρισαν υπερβολικές αυτές τις ανησυχίες, στρέφοντας την προσοχή σε πιο «άμεσους» κινδύνους.

Μέχρι την άνοιξη του 2023, τα deepfakes που ξεπρόβαλλαν μέσα από την τεχνητή νοημοσύνη είχαν χρησιμοποιηθεί στις προεκλογικές εκστρατείες των ΗΠΑ, όταν κάποιος έδειξε ψευδώς τον Ντόναλντ Τραμπ να αγκαλιάζει τον πρώην κορυφαίο ειδικό σε μολυσματικές ασθένειες της χώρας. Η τεχνολογία έκανε ολοένα και πιο δύσκολη τη διάκριση μεταξύ πραγματικού και ψεύτικου-κατασκευασμένου, στις φωτογραφίες των πολέμων στην Ουκρανία και τη Γάζα.

Μέχρι το τέλος του έτους, οι κριτικές για την τεχνητή νοημοσύνη είχαν περιοριστεί στον κατασκευαστή του ChatGPT, τη νεοφυή εταιρεία OpenAI από το Σαν Φρανσίσκο, που παραλίγο να αφανιστεί από τη «σκόνη» που σηκώθηκε εναντίον της. Κάπως έτσι, μετά από αρκετές ημέρες έντονων διαβουλεύσεων προέκυψε η συμφωνία για τις πρώτες νομικές διασφαλίσεις που αφορούσαν τους πολίτες και την τεχνολογία.

Η καινούρια νομολογία που θα αφορά στην τεχνητή νοημοσύνη θα χρειαστεί μερικά χρόνια μέχρι να τεθεί πλήρως σε ισχύ, αλλά και επιπλέον νομοθετικά όργανα συμπεριλαμβανομένου και του αμερικανικού Κογκρέσου.

Η παγκόσμια δημοσιότητα

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι όλα τα προϊόντα που προέκυψαν μέσα από την AI, ενσωμάτωσαν τεχνολογικά επιτεύγματα που δεν ήταν δυνατό να συμβούν σε προηγούμενα στάδια της έρευνας για την τεχνητή νοημοσύνη. Ωστόσο, οι τελευταίες τάσεις βρίσκονται στο αποκορύφωμα της δημοσιότητάς τους, σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών αγοράς Gartner, η οποία παρακολουθεί αυτό που αποκαλεί «κύκλο δημοσιότητας» της νεοφυούς τεχνολογίας από τη δεκαετία του 1990.

«Η γενετική τεχνητή νοημοσύνη βρίσκεται ακριβώς στην κορυφή των προσδοκιών», ανέφερε ο αναλυτής της εταιρείας, Dave Micko. «Υπάρχουν ισχυρισμοί πωλητών και παραγωγών τεχνητής νοημοσύνης σχετικά με τις δυνατότητές της, αλλά και την ικανότητά να τις παρέχει στους ενδιαφερόμενους», συνέχισε ο αναλυτής της Gartner.

Ο παγκόσμιος κολοσσός Google επικρίθηκε έντονα για την επεξεργασία και την επίδειξη βίντεο του πιο ικανού μοντέλου της AI με την ονομασία Gemini, καθώς το έκανε πιο εντυπωσιακό, περίπου «ανθρώπινο».

Ο Micko είπε ότι κορυφαίοι προγραμματιστές τεχνητής νοημοσύνης θέλουν να ανακαλύψουν τρόπους εφαρμογής της τεχνολογίας είτε για μηχανές αναζήτησης είτε για λογισμικό παραγωγικότητας στο χώρο εργασίας. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι έτσι θα τη χρησιμοποιήσει ο απλός κόσμος.

«Όσο η Google, η Microsoft, η Amazon και η Apple θέλουν να υιοθετήσουμε τον τρόπο που σκέφτονται για την τεχνολογία που εκείνοι παράγουν και παρέχουν, νομίζω ότι η υιοθέτηση στην πραγματικότητα έρχεται από ΄΄κάτω προς τα πάνω΄΄», κατέληξε ο αναλυτής.

Είναι διαφορετικό αυτήν τη φορά; - Ευχή και κατάρα

Είναι εύκολο να θυμηθούμε ότι αυτό δεν είναι το πρώτο κύμα «εμπορευματοποίησης» της τεχνητής νοημοσύνης. Οι τεχνικές που αναπτύχθηκαν από τη Li, αλλά και από άλλους επιστήμονες, βοήθησαν στην ταξινόμηση μιας τεράστιας βάσης δεδομένων φωτογραφιών για την αναγνώριση αντικειμένων και προσώπων που βοηθούν στην καθοδήγηση αυτοοδηγούμενων αυτοκινήτων.

Η πρόοδος στην αναγνώριση ομιλίας έκανε τους φωνητικούς βοηθούς, όπως η Siri και η Alexa, ένα χρήσιμο εργαλείο στη ζωή πολλών ανθρώπων.

«Όταν λανσάραμε το Siri το 2011, ήταν η ταχύτερα αναπτυσσόμενη εφαρμογή καταναλωτών και η σημαντικότερη μορφή της τεχνητής νοημοσύνης που είχαν βιώσει έως τότε οι άνθρωποι», δήλωσε ο Tom Gruber, συνιδρυτής της Siri Inc. που εξαγόρασε η Apple και την ενσωμάτωσε ως λειτουργία στο iPhone.

Ο Gruber πιστεύει ότι το τεχνολογικό φαινόμενο που εξελίσσεται τώρα είναι το «μεγαλύτερο κύμα» στην τεχνητή νοημοσύνη και απελευθερώνει νέες δυνατότητες αλλά και κινδύνους.

Οι τελευταίοι θα μπορούσαν να έρθουν πολύ γρήγορα, ακόμα και μέσα στο 2024, καθώς οι μεγάλες εθνικές εκλογές των ΗΠΑ και της Ινδίας θα μπορούσαν να «πλημμυρίσουν» από deepfakes που δημιουργούνται από την τεχνητή νοημοσύνη. Η συγκεκριμένη τεχνολογία δύναται να αποτελέσει βραχίονα παραπληροφόρισης και προπαγάνδας, επηρεάζοντας τις ανθρώπινες μάζες και στρέφοντάς τες υπέρ της μιας ή της άλλης πλευράς.

«Η AI μπορεί να διαχειριστεί την προσοχή μας και να μας επιβάλλει πράγματα όπως: Πρέπει να παρακολουθήσετε αυτό το βίντεο. Θα πρέπει να διαβάσετε αυτό το βιβλίο. Θα πρέπει να απαντήσετε σε αυτό το άτομο», έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου ο Gruber.

«Αυτό κάνει ένας αληθινός βοηθός. Μπορούμε να έχουμε αυτόν, αλλά θέτοντας σε κίνδυνο ευαίσθητες προσωπικές πληροφορίες και δεδομένα», κατέληξε ο εκ των ιδρυτών της Siri Inc.