Έκθεση κόλαφος από το Ευρωκοινοβούλιο για την Τουρκία: Αιχμές για casus belli, καλώδιο και Κυπριακό
Στην πολυσέλιδη αναφορά επισημαίνονται μεταξύ άλλων με αρνητικό τρόπο η συστηματική πολιτική της Τουρκίας να εμποδίσει το καλώδιο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου.
Ιδιαίτερα αιχμηρή είναι η τελευταία έκθεση προόδου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Τουρκία. Στην πολυσέλιδη αναφορά επισημαίνονται μεταξύ άλλων με αρνητικό τρόπο η συστηματική πολιτική της Τουρκίας να εμποδίσει το καλώδιο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου, η αυξανόμενη ένταση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και τα διαρκή εμπόδια που θέτει στην Κύπρο.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά το καλώδιο το ευρωκοινοβούλιο σημειώνει τη λύπη του που η Τουρκία συνέχισε τις προσπάθειές της να εμποδίσει την εφαρμογή του έργου της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου (Great Sea Interconnector), ενός έργου κοινού ενδιαφέροντος της ΕΕ, και επέμεινε στα σχέδιά της για την παράνομη ηλεκτρική διασύνδεση με την κατεχόμενη περιοχή της Κύπρου. Μάλιστα, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν ήταν αυτός που έβαλε πάλι φωτιές στην κυριακάτικη επίσκεψή του στα κατεχόμενα ανακοινώνοντας την ηλεκτρική διασύνδεση Τουρκίας-Κατεχομένων.
Το Casus Belli και οι απειλές σε Ελλάδα-Κύπρο
Η έκθεση σημειώνει ότι υπάρχει διαρκής αποκλιμάκωση της έντασης στα ελληνοτουρκικά και στην κρίση στην ανατολική Μεσόγειο επισημαίνει όμως ότι η Τουρκία συνεχίζει να παραβιάζει την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της ΕΕ, όπως η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία, συμπεριλαμβανομένης της προώθησης του δόγματος της Γαλάζιας Πατρίδας. Υπογραμμίζει ότι, παρόλο που οι τουρκικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου έχουν μειωθεί δραστικά, οι παραβιάσεις των ελληνικών χωρικών υδάτων έχουν αυξηθεί σε σύγκριση με το 2023, και έχουν διεξαχθεί συστηματικές παράνομες αλιευτικές δραστηριότητες από τουρκικά σκάφη εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων.
Το ευρωκοινοβούλιο εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι η Τουρκία συνεχίζει επίσης να διατηρεί εναντίον της Ελλάδας το casus belli για τα 12 ναυτικά μίλια και καλεί την Τουρκία να σέβεται πλήρως την κυριαρχία όλων των κρατών μελών της ΕΕ επί της εδαφικής τους θάλασσας και του εναέριου χώρου τους, καθώς και τα άλλα κυριαρχικά τους δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος εξερεύνησης και εκμετάλλευσης φυσικών πόρων (ΑΟΖ) σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS).
Επίσης, επαναλαμβάνει την άποψή ότι το τουρκολιβυκό μνημόνιο παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων κρατών, δεν συμμορφώνεται με το Δίκαιο της Θάλασσας και δεν μπορεί να παράγει νομικές συνέπειες για τρίτα κράτη.
Οι αναφορές στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και τη Χάλκη
Σημαντικό μέρος της έκθεσης προόδου αναλώνεται στην πολιτική απέναντι στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και τη χριστιανική κοινότητα στην Τουρκία. Η Επιτροπή αν και χαιρετίζει τον αυξημένο διάλογο με τις χριστιανικές μειονότητες, εντούτοις τονίζει ότι δεν έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος όσον αφορά την προστασία των δικαιωμάτων των εθνοτικών και θρησκευτικών μειονοτήτων, ιδίως όσον αφορά τη νομική τους προσωπικότητα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του ελληνορθόδοξου πληθυσμού των νησιών Ίμβρος) και επαναλαμβάνει την έκκληση στην Τουρκία να σεβαστεί το ρόλο του Οικουμενικού Πατριαρχείου για τους ορθόδοξους χριστιανούς σε όλο τον κόσμο και να αναγνωρίσει τη νομική του προσωπικότητα και τη δημόσια χρήση του εκκλησιαστικού τίτλου του Οικουμενικού Πατριάρχη. Ακόμα, καλεί την Τουρκία να σέβεται πλήρως και να προστατεύει την εξαιρετική παγκόσμια αξία της Αγίας Σοφίας και του μουσείου της Χώρας, που είναι εγγεγραμμένα στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO και σημειώνει με ανησυχία ότι η Τουρκία δεν έχει ακόμη εφαρμόσει δύο αποφάσεις της Επιτροπής Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO του 2021 και του 2023 σχετικά με τις υποχρεώσεις της να λάβει ειδικά μέτρα για την προστασία αυτών των μνημείων· λυπάται για την έλλειψη προστασίας της Μονής Παναγίας Σουμελά, η οποία έχει προταθεί για ένταξη στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.
Τονίζει την ανάγκη εξάλειψης των περιορισμών στην εκπαίδευση, το διορισμό και τη διαδοχή του κλήρου· χαιρετίζει την προγραμματισμένη επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και καλεί για την άρση όλων των εμποδίων στη σωστή λειτουργία της.
Αιχμές για το μεταναστευτικό και Κύπρο
Αρνητική είναι η έκθεση για το ζήτημα του μεταναστευτικού, όπου υπενθυμίζει την υποχρέωση της Τουρκίας να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να σταματήσει τις υφιστάμενες παράνομες μεταναστευτικές οδούς και να αποτρέψει τη δημιουργία νέων θαλάσσιων ή χερσαίων οδών για παράνομη μετανάστευση από την Τουρκία προς την ΕΕ, ιδίως προς την Ελλάδα και την Κύπρο.
Επαναβεβαιώνει ότι η μόνη λύση στο Κυπριακό πρόβλημα είναι μια δίκαιη, ολοκληρωμένη, βιώσιμη και δημοκρατική διευθέτηση, συμπεριλαμβανομένων των εξωτερικών πτυχών της, εντός του συμφωνημένου πλαισίου του ΟΗΕ, στη βάση μιας δικοινοτικής, διζωνικής ομοσπονδίας με ενιαία διεθνή νομική προσωπικότητα, ενιαία κυριαρχία, ενιαία ιθαγένεια και πολιτική ισότητα, όπως ορίζεται στις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, στις συμφωνημένες περιοχές σύγκλισης και στο Πλαίσιο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, καθώς και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και τις αρχές και αξίες στις οποίες βασίζεται η Ένωση.
Παράλληλα, το ευρωπαϊκό κοινοβούλιο εκφράζει την ανησυχία του για τη χρήση της τουρκικής διασποράς από την τουρκική κυβέρνηση ως εργαλείο για περιστασιακή ανάμειξη στις εσωτερικές πολιτικές των κρατών μελών της ΕΕ.
Ανησυχία για τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου
Παραμένει βαθιά ανήσυχο για τη συνεχιζόμενη επιδείνωση των δημοκρατικών προτύπων και την αμείλικτη καταστολή από τις τουρκικές αρχές σε κάθε κριτική φωνή μέσω μιας αυξανόμενης μπαταρίας κατασταλτικών νόμων, της τακτικής κακής χρήσης των αντιτρομοκρατικών νόμων.
Αποδοκιμάζει τη μόνιμη στόχευση πολιτικών κομμάτων και μελών της αντιπολίτευσης, που συνεχίζουν να υφίστανται αυξανόμενη πίεση· ανησυχεί ιδιαίτερα για την πρόσφατη σύλληψη και απομάκρυνση από το αξίωμα του δημάρχου του μητροπολιτικού δήμου της Κωνσταντινούπολης του CHP, Εκρέμ Ιμάμογλου. Εκφράζει τη βαθιά ανησυχία του για την επιδείνωση των δικαιωμάτων των γυναικών, τη βία λόγω φύλου και την αύξηση της συχνότητας της γυναικοκτονίας στην Τουρκία το 2024, η οποία ήταν η υψηλότερη από το 2010, το έτος πριν από την υπογραφή της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης.
Καταδικάζει έντονα τις συνεχιζόμενες παραβιάσεις και την έλλειψη προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων των ΛΟΑΤΚΙ+ ατόμων στην Τουρκία, συμπεριλαμβανομένης της αυξημένης συχνότητας ρητορικής μίσους.
