ΕΕ: Εγκρίθηκε το νέο χρηματοδοτικό εργαλείο «SAFE» - Ανοίγει για την Τουρκία η πόρτα της ευρωάμυνας
Πρόκειται για ένα σχέδιο που θα διοχετεύσει 150 δισεκατομμύρια ευρώ σε χαμηλότοκα, πολυετή δάνεια, με αποκλειστικό στόχο τις κοινές επενδύσεις στην ευρωπαϊκή άμυνα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει ένα ιστορικό, τελικό "πράσινο φως" σε ένα φιλόδοξο και, όπως όλα δείχνουν, εξαιρετικά αιχμηρό χρηματοδοτικό εργαλείο: το «SAFE».
Πρόκειται για ένα σχέδιο που θα διοχετεύσει 150 δισεκατομμύρια ευρώ σε χαμηλότοκα, πολυετή δάνεια, με αποκλειστικό στόχο τις κοινές επενδύσεις στην ευρωπαϊκή άμυνα: Ένας πραγματικός "γίγαντας" γεννιέται, σηματοδοτώντας μια νέα εποχή για την αμυντική αυτονομία της Ευρώπης.
Το Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων της ΕΕ έδωσε σήμερα την τελική του έγκριση, με τους Υπουργούς να υπερψηφίζουν το «SAFE» με ευρεία πλειοψηφία και χωρίς συζήτηση. Μοναδική εξαίρεση; Η Ουγγαρία, η οποία, πιστή στην πάγια τακτική της, επέλεξε την αποχή, δείχνοντας για άλλη μια φορά τις διαφωνίες της στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Ωστόσο, η απόφαση ήταν συντριπτική, έπειτα από "δύσκολες διαπραγματεύσεις" δύο μηνών, όπως πανηγύρισε η Πολωνική Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, χαρακτηρίζοντας τη συμφωνία «μεγάλη επιτυχία».
Η Τουρκία στην «εξίσωση» της ευρωπαϊκής άμυνας;
Και εδώ έρχεται η μεγάλη ανατροπή και το κεντρικό σημείο τριβής: Με βάση τη νομοθετική πράξη του «SAFE», ανοίγει ο δρόμος για τη συμμετοχή και τρίτων χωρών, όπως η Τουρκία, σε κοινές επενδύσεις στην ευρωπαϊκή άμυνα!
Πρακτικά, η Ουκρανία και οι χώρες του ΕΟΧ-ΕΖΕΣ (Ελβετία, η Ισλανδία, το Λίχτενσταϊν και η Νορβηγία) θα αντιμετωπίζονται με τους ίδιους όρους με τα κράτη μέλη. Όχι μόνο θα μπορούν να συμμετάσχουν σε κοινές προμήθειες, αλλά και να αγοράζουν από τις βιομηχανίες τους.
Το «SAFE» θα επιτρέψει επίσης στις προσχωρούσες χώρες, στις υποψήφιες χώρες, στις εν δυνάμει υποψήφιες χώρες και στις χώρες που έχουν υπογράψει εταιρικές σχέσεις ασφάλειας και άμυνας με την ΕΕ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, να συμμετάσχουν σε κοινές προμήθειες. Επιπλέον, η SAFE προσφέρει τη δυνατότητα σύναψης πρόσθετης διμερούς ή πολυμερούς συμφωνίας με τα εν λόγω τρίτα κράτη, βάσει της οποίας θα μπορούσαν να ανοίξουν οι όροι επιλεξιμότητας».
Τι σημαίνουν στην πράξη όλα τα παραπάνω; Ότι η Τουρκία δεν αποκλείεται από τη συμμετοχή της στα προγράμματα. Επιπρόσθετα οι τουρκικές αμυντικές εταιρείες θα μπορούν να συμμετέχουν μέσω κοινοπραξιών και σχετικών συμφωνιών μετόχων.
Ωστόσο, διπλωματικές πηγές διευκρινίζουν ότι η συμμετοχή της Τουρκίας, όπως και άλλων υποψήφιων προς ένταξη χωρών, θα απαιτήσει μια διαφορετικού τύπου συμφωνία από το Συμβούλιο, και μάλιστα με ομοφωνία. Ένα δύσκολο εμπόδιο, που αφήνει πολλά ερωτήματα αναπάντητα για το κατά πόσο η Άγκυρα θα μπορέσει τελικά να ενταχθεί σε αυτό το αμυντικό "κλαμπ".
Ο στόχος: Παραγωγή πυραύλων, drones και αντιαεροπορικών «Made in Europe»
Τα δάνεια ύψους 150 δισ. ευρώ, που θα εγγυάται ο προϋπολογισμός της ΕΕ, προορίζονται για την κοινή χρηματοδότηση αγορών και εξοπλιστικών έργων σε κρίσιμους τομείς όπου η ευρωπαϊκή προσφορά παραμένει ανεπαρκής. Στο "στόχαστρο" βρίσκονται: η παραγωγή πυραύλων, πυρομαχικών, μη επανδρωμένων αεροσκαφών (drones) και αντιαεροπορικών αμυντικών συστημάτων.
Η νομοθετική πράξη είναι σαφής: τουλάχιστον 65% του συνολικού κόστους του τελικού στρατιωτικού εξοπλισμού πρέπει να προέρχεται από την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία (εντός ΕΕ, ΕΟΧ/ΕΖΕΣ ή Ουκρανίας). Το υπόλοιπο 35% μπορεί να προέλθει από χώρες εκτός ΕΕ, ΕΟΧ/ΕΖΕΣ ή Ουκρανίας.
Στα δάνεια αυτά μπορούν να συμμετάσχουν και άλλες χώρες εκτός ΕΕ που έχουν υπογράψει εταιρική σχέση άμυνας και ασφάλειας, όπως η Νορβηγία και η Ουκρανία, καθώς και η Βρετανία, η οποία υπέγραψε παρόμοια συμφωνία με την ΕΕ μόλις στις 19 Μαΐου.
Το «SAFE» αποτελεί μέρος του ευρύτερου, φιλόδοξου προγράμματος «ReArm Europe», που παρουσιάστηκε στα τέλη Μαρτίου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στοχεύει στην κινητοποίηση έως και 800 δισεκατομμυρίων ευρώ για τον επανεξοπλισμό της ευρωπαϊκής ηπείρου.
Η Ευρώπη στρέφεται αποφασιστικά στην ενίσχυση της αμυντικής της βιομηχανίας και της αυτονομίας της. Το «SAFE» είναι το πρώτο, βαρύ "πυροβολικό" σε αυτή τη νέα στρατηγική, φέρνοντας μαζί του όχι μόνο τεράστια χρηματοδότηση, αλλά και πολυπλοκές διπλωματικές προκλήσεις, ιδίως με τη συμμετοχή μη-ΕΕ χωρών όπως η Τουρκία. Το μέλλον της ευρωπαϊκής άμυνας μόλις απέκτησε νέα, δυναμική διάσταση.
