Από ένα παλιό Fiat στο θρυλικό Leatherman: Η αληθινή ιστορία

Πίσω στα μέσα της δεκαετίας του ’70, ο Τιμ Λέδερμαν δεν είχε στο μυαλό του να χτίσει μια παγκόσμια εταιρεία εργαλείων. Είχε απλώς ένα όνειρο να ταξιδέψει τον κόσμο με τη γυναίκα του, Τσάου, και ένα ταλαιπωρημένο Fiat 600D που θα γινόταν –χωρίς να το ξέρει– η αφορμή για να γεννηθεί το πολυεργαλείο Leatherman. Πολλά χρόνια αργότερα, εγώ ο ίδιος αγόρασα το πρώτο μου Leatherman μετά από την πρώτη μου αποστολή στο Camel Trophy. Ακόμα έχω, το Wave, μέσα σε μια θήκη με ένα μικρό φακό Maglite. Ζουν μόνιμα στο σακίδιο μου «για κάθε ενδεχόμενο». Αυτό που δεν ήξερα τότε ήταν πως αυτό το πολυεργαλείο το χρωστούσα σε ένα σκουριασμένο Fiat.

Ο ίδιος ο ιδρυτής της Leatherman θυμάται με χαμόγελο εκείνο το αυτοκίνητο. Το αποκαλούσε «Little Monster» – το Μικρό Τέρας. Ναι, υπάρχει πραγματικά ένας κύριος Leatherman, δεν είναι απλώς ένα ευρηματικό όνομα για ένα εργαλείο Outdoor δραστηριοτήτων. Η ιστορία ξεκινά λίγο πριν εμφανιστεί το Fiat στη ζωή τους. Εκείνος και η Τσάου μόλις είχαν τελειώσει τις σπουδές τους και αποφάσισαν να κάνουν ένα μεγάλο ταξίδι, κάτι σαν «πάμε να δούμε τον κόσμο και να σκεφτούμε τι θα κάνουμε με τη ζωή μας». Ήταν ένα ταξίδι χαμηλού budget, με στόχο να βιώσουν άλλες κουλτούρες, άλλους τρόπους ζωής.
Το αρχικό τους πλάνο ήταν να γυρίσουν την Ευρώπη με σακίδια, κάνοντας ωτοστόπ, με τρένα και λεωφορεία. Όμως αυτό άλλαξε σχεδόν αμέσως. Στην Αγγλία, μια φίλη της Τσάου τούς δάνεισε ένα αυτοκίνητο για να γυρίσουν το Ηνωμένο Βασίλειο. Η εμπειρία του ταξιδιού με δικό τους όχημα τους φάνηκε τόσο πιο άνετη και ελεύθερη, που αποφάσισαν πως δεν ήθελαν πια να στοιβάζονται σε λεωφορεία ή να κυνηγούν δρομολόγια τρένων. Έτσι γεννήθηκε η ιδέα να αγοράσουν το δικό τους αυτοκίνητο για το υπόλοιπο της διαδρομής.Οι ταξιδιώτες χαμηλού κόστους τότε συχνά αντάλλασσαν πληροφορίες μεταξύ τους. Κάπως έτσι έμαθαν ότι το Άμστερνταμ ήταν η πιο εύκολη πόλη στην Ευρώπη για να αγοράσει ένας ξένος μεταχειρισμένο αυτοκίνητο. Αφού πέρασαν μερικές μέρες ως τουρίστες στην ολλανδική πρωτεύουσα, άρχισαν να ψάχνουν σοβαρά. Γύρισαν μάντρες, είδαν αγγελίες σε εφημερίδες, μέχρι που ένα βράδυ, περπατώντας κουρασμένοι στον δρόμο, είδαν παρκαρισμένο ένα μικρό Fiat με ένα χαρτί “for sale” στο τζάμι. Ήταν ένα Fiat 600D.

Το Fiat 600 συχνά μπερδεύεται με το πιο διάσημο 500, που παρουσιάστηκε δύο χρόνια αργότερα. Το 600 ήταν λίγο μεγαλύτερο, με τον κινητήρα πίσω, αλλά υδρόψυκτο. Η έκδοση 600D, που παρουσιάστηκε το 1964, είχε μερικές βελτιώσεις, όπως εμπρός μεντεσέδες στις πόρτες και… εκρηκτική ισχύ 28 ίππων, τέσσερις περισσότερους από πριν. Ο Τιμ, που κρατούσε πάντα αναλυτικές σημειώσεις, γνώριζε κάθε λεπτομέρεια. Το δικό τους ήταν μοντέλο του 1969, το αγόρασαν το 1975, πιθανότατα από τον πρώτο ιδιοκτήτη. Στην Ολλανδία τότε είχαν ακόμα φιορίνια. Η τιμή ήταν 875 φιορίνια, αλλά κατάφεραν να το πάρουν στα 800 – περίπου 302 δολάρια με την τότε ισοτιμία. Ένα αυτοκίνητο που πλέον είχε ήδη ζήσει σκληρά χρόνια. Δεν ήταν φυσικά σε τέλεια κατάσταση. Στο ημερολόγιο του ταξιδιού, ο Τιμ σημειώνει πως σχεδόν αμέσως χρειάστηκε να φτιάξει τα φώτα φρένων και μερικά ακόμα πράγματα. Ωστόσο, ο βασικός μηχανισμός δούλευε. Στη διαδρομή έκανε αρκετές μικροεπισκευές: Ηλεκτρικές βλάβες, σωληνάκια του ψυγείου, το σύστημα θέρμανσης, χαλαρές βίδες και παξιμάδια, ρυθμίσεις στο καρμπιρατέρ. Το μεγαλύτερο πρόβλημα ήρθε κάπου στα Βαλκάνια, πιθανότατα στη Βουλγαρία. Οι υπηρεσίες ήταν ανύπαρκτες, δεν έβρισκες συνεργείο ούτε για δείγμα. Μια στιγμή, κοιτάζοντας δεξιά, ο Τιμ συνειδητοποίησε ότι η γυναίκα του… χαμήλωνε. Με λίγο ψάξιμο κατάλαβαν ότι το πάτωμα του αυτοκινήτου είχε σαπίσει από τη σκουριά και το κάθισμα της Τσάου… κατέρρεε.

Δεν έβρισκαν κανέναν να κάνει ηλεκτροκόλληση, οπότε κάθισε στο πίσω κάθισμα για λόγους ασφαλείας. Όταν πέρασαν τα σύνορα προς την Τουρκία, έκαναν τη διαπίστωση ότι σε κάθε γωνία υπήρχε και ένα συνεργείο με φιάλες οξυγόνου και ασετυλίνης. Σταμάτησαν, ζήτησαν βοήθεια σε ένα από αυτά και εκεί συγκόλλησαν το κάθισμα του συνοδηγού. Επιτέλους η Τσάου επέστρεψε μπροστά. Σε όλα αυτά τα μικροδράματα/προβλήματα του ταξιδιού, ο Τιμ είχε μαζί του μόνο μερικά βασικά εργαλεία στο αυτοκίνητο και ένα σουγιαδάκι τύπου Boy Scout (Προσκόπων). Καλό για όσα έκανε, αλλά όχι αρκετό. Υπήρχαν πολλές στιγμές που ευχόταν να είχε μαζί του μια καλή πένσα – είτε για το Fiat είτε για τις βλάβες στις φτηνές πανσιόν όπου έμεναν, σαν τα διαρκώς χαλασμένα υδραυλικά. Επειδή όλο αυτό το ταξίδι ήταν στην ουσία και μια εσωτερική αναζήτηση για το «τι θα κάνουμε στη ζωή μας», ο Τιμ κρατούσε σημειώσεις με ιδέες. Κάποια στιγμή έγραψε κάτι που έμελλε να τα αλλάξει όλα: «Να προστεθεί πένσα σε σουγιά τύπου Boy Scout». Με την επιστροφή τους από το ταξίδι, αποφάσισε πως αυτό θα ήταν το νέο του project.

Υπολόγιζε ότι θα του έπαιρνε περίπου έναν μήνα για να φτιάξει ένα λειτουργικό πρωτότυπο. Χρειάστηκαν τρία χρόνια. Η Τσάου τον στήριζε οικονομικά, ενώ εκείνος δούλευε στο γκαράζ του αδελφού της, πειραματιζόμενος ατέλειωτες ώρες. Το πρώτο πολυεργαλείο το βάφτισε “Mr. Crunch”. Με ένα δίπλωμα ευρασιτεχενίας και ένα πρωτότυπο στο χέρι, άρχισε να προσπαθεί να το πουλήσει. Για τριάμισι χρόνια, το μόνο που έβλεπε στο γραμματοκιβώτιο ήταν επιστολές απόρριψης. Απογοητευμένος και αποθαρρυμένος, είχε φτάσει κοντά στο να τα παρατήσει, όταν ένας φίλος του από το κολέγιο, ο Στιβ Μπερλίνερ, μπήκε στη μέση. Θα γινόταν αργότερα συνιδρυτής της Leatherman Tool Group. Ο “Mr. Crunch” μετονομάστηκε σε “Pocket Survival Tool” και λίγο αργότερα, τον Μάιο του 1983, ήρθε το τηλεφώνημα που άλλαξε τα πάντα: Μια παραγγελία από την εταιρεία Cabela’s για 500 τεμάχια, αξίας 12.000 δολαρίων. Από εκείνη τη στιγμή γεννήθηκε ουσιαστικά η Leatherman. Σήμερα η εταιρεία έχει κυκλοφορήσει πάνω από 30 διαφορετικά μοντέλα και πουλά σε περίπου 80 χώρες. Ο Τιμ δεν έπαψε ποτέ να είναι άνθρωπος που «πιάνουν τα χέρια του». Χρησιμοποίησε τα δικά του εργαλεία για να συντηρεί και τα επόμενα αυτοκίνητα που είχε μετά το Fiat. Μέσα στην εταιρεία του, σχεδόν τον πειράζουν κρατά το αυτοκίνητό του όσο…. κινείται. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ένα Nissan Stanza Wagon του 1988, το οποίο αγόρασε μεταχειρισμένο το 1990 με 32.200 χλμ. Το κράτησε για 20 χρόνια, μέχρι που στα 120.000 μίλια «παρέδωσε πνεύμα». Στο μεταξύ όμως, το Leatherman του μπήκε σε δράση δεκάδες φορές: Χαλαρές βίδες, παξιμάδια, ακόμα και η λαβή του λεβιέ ταχυτήτων που άρχισε να χαλαρώνει και τη στερέωσε με το εργαλείο και αυτοκόλλητη ταινία για να συνεχίσει το ταξίδι του.

Ένα άλλο περιστατικό που θυμάται ήταν σε ένα χειμωνιάτικο ταξίδι από το Πόρτλαντ προς την Ουάσινγκτον. Επιστρέφοντας αργά το βράδυ μέσα σε χιονοθύελλα, είχε «φορέσει» αντιολισθητικές αλυσίδες στους τροχούς . Μία από αυτές, έσπασε και μπλέχτηκε γύρω από τον τροχό. Οι συνθήκες ήταν άθλιες. Ο Τιμ ξάπλωσε κάτω από το αυτοκίνητο, έσυρε το χέρι του βαθιά προς τον θόλο και, με την πένσα και τον κόφτη καλωδίων του Leatherman, κατάφερε να αφαιρέσει το σπασμένο κομμάτι και έτσι κατάφεραν να συνεχίσουν.
Δεν είναι ο μόνος που έχει σώσει την κατάσταση με ένα Leatherman. Η εταιρεία διατηρεί ένα αρχείο από ιστορίες χρηστών που αποκαλούνται “Tool Tales”. Ανάμεσά τους υπάρχει ένας άντρας σε σαφάρι στην Αφρική που διόρθωσε το ντιστριμπιτέρ του βαν, που τον μετέφερε ενώ λιοντάρια παρακολουθούσαν λίγα μέτρα πιο πέρα. Υπάρχουν επίσης ιστορίες ανθρώπων που βρέθηκαν ξαφνικά σε παγωμένα νερά, όταν το αυτοκίνητό τους έφυγε από τον δρόμο και έπεσε σε ποτάμι. Σε τέτοιες στιγμές, ένα Leatherman βοήθησε να κοπούν ζώνες ασφαλείας, να σπάσουν παράθυρα για να μπορέσουν οι οδηγοί και οι συνοδηγοί να βγουν έξω.

Τι έγινε το παλιό Fiat;

Δυστυχώς δεν είχε την πιο χαρούμενη κατάληξη, αλλά άφησε την κληρονομιά του. Σε επτά μήνες, το ζευγάρι έκανε μαζί του πάνω από 20.000 χιλιόμετρα, φτάνοντας μέχρι και την Τεχεράνη στο Ιράν και πίσω. Μετά την επιστροφή από Ιράν, πέρασαν ξανά από την Τουρκία, ανέβηκαν μέσω Γιουγκοσλαβίας, πήραν το φέρι για Ιταλία και κάποια στιγμή, οδηγώντας ήσυχα σε έναν ιταλικό δρόμο, ένα αυτοκίνητο από αριστερά παραβίασε ένα στοπ και τους χτύπησε. Το Fiat καταστράφηκε ολοσχερώς. Εκείνοι τη γλίτωσαν με γρατζουνιές, αλλά χωρίς σοβαρούς τραυματισμούς.
Ευτυχώς είχαν ασφάλεια. Η εταιρεία τους αποζημίωσε με 265.000 λιρέτες, περίπου 300 δολάρια με την τότε ισοτιμία. Αν κάνεις την απλή πράξη, συνειδητοποιείς κάτι εντυπωσιακό: Είχαν καταφέρει να ταξιδέψουν στην Ευρώπη επί επτά μήνες, να διανύσουν πάνω από 20.000 χιλιόμετρα, και το αυτοκίνητο, στην ουσία, τους είχε κοστίσει δύο δολάρια. Όλα τα υπόλοιπα τα κάλυψε η ασφάλεια.
Κάπως έτσι, ένα μικρό, ταλαιπωρημένο Fiat 600D, γεμάτο σκουριά, αυτοσχέδιες επισκευές και αναμνήσεις από δρόμους της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής, έγινε η σπίθα για να γεννηθεί ένας από τους πιο εμβληματικούς συντρόφους κάθε ταξιδιώτη, αναβάτη μοτοσυκλέτας, προσκόπου ή απλού καθημερινού τύπου που θέλει να είναι έτοιμος «για κάθε ενδεχόμενο»: Το πολυεργαλείο Leatherman.