Ταμείο Ανάκαμψης: Τι προβλέπει η συμφωνία για την Ελλάδα και ποια είναι τα στοιχήματα

Απομονώνοντας τον φιλοκυβερνητικό (θρίαμβος) και αντιπολιτευτικό θόρυβο (μνημόνιο) αξίζει να δούμε τα πραγματικά στοιχεία της σημερινής απόφασης της συνόδου κορυφής και του τι σηματοδοτεί αυτή για την Ελλάδα. Μετά τις πολυήμερες διαπραγματεύσεις, που για λίγες ώρες δεν ξεπέρασαν το ιστορικό ρεκόρ διάρκειας της συνόδου του Δεκεμβρίου του 2000 για τη Συνθήκη της Νίκαιας, οι «27» συμφώνησαν ότι το Ταμείο Ανάκαμψης (Next Generation EU το λένε οι περισσότεροι Ευρωπαίοι) θα αποτελείται από επιχορηγήσεις ύψους 390 δισ. ευρώ και δάνεια 360 δισ. ευρώ.

Το Ταμείο θα είναι τριετές με τους  πόρους να δεσμεύονται έως το 2023 και τις πληρωμές έως και το 2026. Το βασικό εργαλείο, το Recovery and Resilience Facility, αποτελεί σχεδόν το 90% του Ταμείου, φτάνοντας τα 672,5 δισ. ευρώ από 560 δισ. στην αρχική πρόταση της Κομισιόν και 625 στην ενδιάμεση πρόταση Μισέλ το Σαββάτο κατά την δεύτερη μέρα της συνόδου, με 360 δισ. επιχορηγήσεις και 312,5 δισ. δάνεια.

Η Ελλάδα προβλέπεται να λάβει 32,1 δισ. αλλά με μεγαλύτερη αναλογία δανείων προς επιχορηγήσεις σε σχέση με πριν (ως 12,5 δισ. δάνεια (και λίγο πάνω από 19,5 δισ. επιχορηγήσεις). Στην αρχική πρόταση της επιτροπής, τα δάνεια ήταν γύρω στα 9,5 δισ και οι επιχορηγήσεις γύρω στα 22,5 δισ. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε συνολικά για 70 δισ. συμπεριλαμβάνοντας και το ποσό του προϋπολογισμού. Τα κάνουν αυτά όλοι οι πολιτικοί. Δεν είναι αλήθεια δεν είναι ψέμα.

Το κρίσιμο πλέον για την Ελληνική Κυβέρνηση είναι το εθνικό πρόγραμμα ανάκαμψης και ανθεκτικότητας (η ανθεκτικότητα έχει να κάνει με το 30% των πόρων που πρέπει να στραφούν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής ) που πρέπει να καταθέσει τον Οκτώβριο.

Η Κομισιόν θα το εξετάσει για περίοδο δύο μηνών.  Στη συνέχεια, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα ψηφίζει επί της εισήγησης της Επιτροπής, με την απόφαση να λαμβάνεται με ειδική πλειοψηφία. Δυσκολίες θα υπάρξουν και στην φάση της υλοποίησης καθώς η Κομισιόν θα κρίνει αν πληρούνται οι προϋποθέσεις για την εκταμίευση, κατόπιν γνωμοδότησης της Οικονομικής και Δημοσιονομικής Επιτροπής της Ένωσης.

Το συγκεριμένο όργανο που αποτελείται από ανώτερους υπαλλήλους των εθνικών διοικήσεων (π.χ ΓΛΚ στην περίπτωση της Ελλάδας), των κεντρικών τραπεζών, της ΕΚΤ και της Επιτροπής.

[caption id="attachment_1658185" align="alignnone" width="1308"] Ο Κυριάκος Μητσοτάκης προσέρχεται με προστατευτική μάσκα στη Σύνοδο Κορυφής των 27 στις Βρυξέλλες στις 17 Ιουλίου 2020[/caption]

Σε περίπτωση που ένα ή περισσότερα κράτη-μέλη διαφωνούν για ένα εθνικό πρόγραμμα που πιθανώς δεν πληροί τις προϋποθέσεις, το ζήτημα θα παραπέμπεται στο Συμβούλιο και οι πόροι δεν θα εκταμιεύονται μέχρι το Συμβούλιο όπως λέει το κείμενο του deal «να συζητήσει εξαντλητικά το θέμα εντός περιόδου τριών μηνών από τη στιγμή που η Επιτροπή θα ζητήσει τη γνωμοδότηση της ΟΔΕ»

Αν προσθέσετε τους προαναφερθέντες αντικειμενικούς χρόνους όπως αυτοί παρουσιάζονται το κείμενο της απόφασης χωρίς υπερβολή η Ελλάδα θα δει τα πρώτα χρήματα «σε λογαριασμούς» από το ταμείο ανάκαμψης στο τελευταίο τρίμηνο του 2021. Δηλαδή όπως μου έλεγαν χθες το βράδυ έμπειροι Έλληνες Eurocrats (υπάλληλοι που δουλεύουν χρόνια στις Βρυξέλλες) «δεν αποκλείεται πρώτα να βρεθεί το εμβόλιο για τον κορονοϊό και μετά να χορηγηθεί το εμβόλιο ρευστότητας για τις εθνικές οικονομίας»

Η Ελλάδα καλείται να διαχειριστεί ευρωπαϊκούς πόρους δυόμισι φορές περισσότερους από το τρέχον ΕΣΠΑ και μάλιστα καλείται να απορροφήσει τους πόρους αυτούς, όχι σε βάθος επταετίας όπως προβλέπει το ΕΣΠΑ αλλά σε βάθος τριετίας.

Οι πόροι αυτοί είναι μία μεγάλη ευκαιρία για να αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο της χώρας προς μία οικονομικά και περιβαλλοντικά βιώσιμη κατεύθυνση.

Ο κίνδυνος είναι τα χρήματα να μην κατευθυνθούν εκεί που πρέπει αλλά εκεί που μπορούν να απορροφηθούν πιο γρήγορα όπως  έχει συμβεί και συμβαίνει και με το ΕΣΠΑ.

Η Ανάγκη είναι επίσης οι πόροι να διαχυθούν στο σύνολο της ελληνικής κοινωνίας και να μην ωφελήσουν μικρές ομάδες συμφερόντων σε βάρος της πλειονότητας των μικρομεσαίων και των εργαζομένων. Εξαιρετικά δύσκολο αυτό βέβαια με τον τρόπο που είναι δομημένα τα χρηματοδοτικά εργαλεία της Ε.Ε.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι το ταμείο ανάκαμψης σε ένα σκέλος του θα περιέχει και ανταγωνιστικές διαδικασίες μεταξύ των κρατών. Αυτό απαιτεί συντονισμό και κινητοποίηση συνολικά της διακυβέρνησης της χώρας (Υπουργεία, Περιφέρειες, Δήμοι) και κυρίως ώριμα έργα και δράσεις που Θα κρεμαστούν κάτω από τους υπάρχοντες άξονες.

Οι νέες τεχνολογίες, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, και οι ενεργειακές αναβαθμίσεις (ώστε να αναστηθούν κάποιοι κλάδοι της οικονομικής δραστηριότητας) φαντάζουν αυτή τη στιγμή ως η πιο ρεαλιστικές επιλογές και δρόμοι της Ελληνικής Κυβέρνησης.

Πριν τη σύνοδο των Βρυξελλών από το Μέγαρο Μαξίμου διατυπώνονταν η βούληση για ένα ποσό γύρω στα 6 δισεκατομμύρια ευρώ το οποίο θα ζητούσαμε από την Επιτροπή να στραφεί σε ελαφρύνσεις φορολογικών και ασφαλιστικών εισφορών. Επιλογή που θα μπορούσε να λειτουργήσει ως αναπτυξιακός μοχλός σε μία οικονομία που αγκομαχά εδώ και 10 χρόνια. Στο πενθήμερο που ακολούθησε και μόλις ολοκληρώθηκε δεν μάθαμε αν τέθηκε αυτό το ζήτημα ή αν κρίθηκε ως πρώιμο από την Ελληνική πλευρά δεδομένου ότι το παιχνίδι ήταν ούτως ή άλλως στα χέρια των μεγάλων και των φειδωλών.

Τώρα αρχίζει η προσπάθεια και η ευθύνη της Ελληνικής Κυβέρνησης.