Αστρονομικό το οικονομικό κόστος της παχυσαρκίας: Οι κερδισμένοι και οι χαμένοι στη μάχη κατά της νόσου

Περισσότεροι από 1,5 δισεκατομμύριο ενήλικες και σχεδόν 400 εκατομμύρια παιδιά - ένας στους τέσσερις ανθρώπους στον κόσμο - θα ζουν με παχυσαρκία μέσα σε 12 χρόνια, εάν η πάθηση δεν σταματήσει. Κι αυτό δημιουργεί μεγάλα προβλήματα ειδικά σε χώρες με λιγότερους πόρους αφού το οικονομικό κόστος της παχυσαρκίας αυξάνεται ραγδαία. Το 2019 αντιπροσώπευε το 2,19% του παγκόσμιου ΑΕΠ και θα αυξηθεί στο 3,29% μέχρι το 2060 σημειώνει σε δημοσίευμά της η El Pais.

Αυτές είναι οι προβλέψεις του World Obesity Atlas 2023, που δημοσιεύει η Παγκόσμια Ομοσπονδία Παχυσαρκίας, η οποία αναλύει τις οικονομικές επιπτώσεις του φαινομένου σε 161 χώρες.

Εάν δεν αλλάξει τίποτα, ο οικονομικός αντίκτυπος της παχυσαρκίας παγκοσμίως θα φτάσει τα 4,32 τρισ. δολάρια σε απώλειες ετησίως έως το 2035. Το ποσοστό αυτό αντιπροσωπεύει σχεδόν το 3% του τρέχοντος παγκόσμιου ΑΕΠ, συγκρίσιμο με τον αντίκτυπο της πανδημίας COVID-19 το 2020.

Η παχυσαρκία απορροφάει τις δαπάνες για τη δημόσια υγεία λόγω του υψηλού κόστους των χρόνιων ασθενειών που σχετίζονται με αυτήν. Ευθύνεται για το 71% του συνολικού κόστους θεραπείας του διαβήτη, το 23% των δαπανών για καρδιαγγειακές παθήσεις και το 9% του κόστους για τον καρκίνο.

Αυτοί οι ασθενείς –των οποίων το προσδόκιμο ζωής μειώνεται κατά μέσον όρο κατά τρία χρόνια– χρειάζονται μεγαλύτερο αριθμό ιατρικών επισκέψεων, νοσηλειών, εργαστηριακών και ακτινολογικών εξετάσεων, σημειώνει η El Pais.

Στις χώρες του ΟΟΣΑ, κατά μέσον όρο, η παχυσαρκία επιβαρύνει τα έξοδα κατά 8,4%, μειώνοντας το ΑΕΠ κατά 3,3%. Σε ορισμένες χώρες –όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες– η επιβάρυνση είναι ακόμη μεγαλύτερη, στο 14%.

Λίγες χρόνιες ασθένειες έχουν προχωρήσει τόσο γρήγορα τις τελευταίες δεκαετίες –ανεξάρτητα από το οικονομικό και γεωγραφικό πλαίσιο– όσο η παχυσαρκία, την οποία ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) ταξινομεί ως επιδημία.

Αυτή η επέκταση της παχυσαρκίας σημειώθηκε παρά το γεγονός ότι, την τελευταία δεκαετία, έχουν γίνει προσπάθειες για την προώθηση των συνηθειών υγιεινού τρόπου ζωής.

Οι κερδισμένοι

Βεβαίως κάποιοι επωφελούνται από την κατάσταση. Οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν κάνει μεγάλες επιχειρήσεις όσον αφορά την αντιμετώπιση του ανθυγιεινού σωματικού βάρους. Αυτές οι εταιρείες έχουν μετατρέψει τώρα την καταπολέμηση της παχυσαρκίας στο τελευταίο τους όφελος.

Η πάθηση της παχυσαρκίας πιστεύεται ότι είναι η μεγαλύτερη βιοφαρμακευτική αγορά της δεκαετίας, με την Goldman Sachs να υπολογίζει έναν πιθανό κύκλο εργασιών 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως έως το 2030. Η άφιξη νέων φαρμάκων στην αγορά από μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες όπως η Novo Nordisk και η Eli Lilly — φάρμακα που αρχικά αναπτύχθηκαν και κυκλοφόρησαν με επιτυχία για τον διαβήτη, αλλά έχουν επίσης αποδειχθεί αποτελεσματικά για την απώλεια βάρους — θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημείο καμπής στην ανεξέλεγκτη πρόοδο της νόσου. Διάσημοι άνθρωποι συνέβαλαν στη δημοτικότητα αυτών των φαρμάκων, όπως η Kim Kardashian ή ο Elon Musk, οι οποίοι ομολόγησαν ότι είχαν πάρει σεμαγλουτίδη, η οποία μειώνει την όρεξη.

Και οι χαμένοι...

Η άλλη όψη του νομίσματος είναι η βιομηχανία τροφίμων, η οποία έχει γεμίσει τις τσέπες της τις τελευταίες δεκαετίες με την πώληση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων. Με την έλευση αυτών των φαρμάκων, αντιμετωπίζουν πιθανή απώλεια επιχειρηματικής δραστηριότητας, καθώς και την πρόκληση της αναμόρφωσης των προϊόντων τους, ώστε να είναι πιο υγιή χωρίς να χάσουν τη γεύση τους, κάτι που θα συνεπάγεται σημαντικές επενδύσεις. Εξετάζοντας επίσης αυτά τα φάρμακα για την απώλεια βάρους με κάποια ανησυχία, οι κατασκευαστές ιατρικών συσκευών για την αποφρακτική άπνοια ύπνου, την οστεοαρθρίτιδα και τη χρόνια νεφρική νόσο, καθώς το εισόδημά τους θα μπορούσε επίσης να μειωθεί.

Οι χώρες που υποφέρουν

Το 2020, 2,6 δισεκατομμύρια άνθρωποι ζούσαν με υπερβολικό λίπος, αντιπροσωπεύοντας περίπου το 38% του παγκόσμιου πληθυσμού, σύμφωνα με την Παγκόσμια Ομοσπονδία Παχυσαρκίας. Αν μιλάμε μόνο για την παχυσαρκία, υπάρχουν λίγο πάνω από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι: 650 εκατομμύρια ενήλικες, 340 εκατομμύρια έφηβοι και 39 εκατομμύρια παιδιά. Δηλαδή ένας στους επτά πολίτες, σύμφωνα με την οργάνωση.

Η χώρα με το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού που πάσχει από παχυσαρκία βρίσκεται στα νησιά του Ειρηνικού. Στο Ναούρου - την τρίτη μικρότερη χώρα στον κόσμο - το 94% των κατοίκων είναι υπέρβαροι, ενώ ο διαβήτης ταλαιπωρεί το 66% των ατόμων ηλικίας άνω των 55 ετών. Ωστόσο, καθώς ο πληθυσμός είναι τόσο μικρός - με μόνο 12.511 άτομα - είναι δεν είναι αντιπροσωπευτικό σε παγκόσμιο επίπεδο.

Μεταξύ των συνήθων υπόπτων είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπου περισσότερο από το 70% των ενηλίκων είναι παχύσαρκοι ή υπέρβαροι και όπου η ασθένεια είναι η κύρια αιτία θανάτου. Το ίδιο ισχύει και για το Μεξικό: περίπου το 73% του πληθυσμού υπερβαίνει το συνιστώμενο βάρος του. Επιπλέον, το 34% αυτών των ατόμων πάσχει από νοσογόνο παχυσαρκία (με ΔΜΣ μεγαλύτερο από 40). Στην πραγματικότητα, η αμερικανική ήπειρος είναι μια από τις πιο πληγείσες από αυτή την ασθένεια, η οποία θα έχει ετήσιο οικονομικό αντίκτυπο 3,7% του ΑΕΠ έως το 2035, σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Άτλαντα της Παχυσαρκίας.