Χάλκη: Το eco-friendly νησί που έγινε παράδειγμα βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης

Σε μια εποχή που ο τουρισμός παρουσιάζει κάθε χρόνο σημαντική αύξηση στη χώρα μας και η ανάγκη για ισορροπημένη ανάπτυξη αποτελεί προτεραιότητα για την Πολιτεία και όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, η Χάλκη των Δωδεκανήσων καταφέρνει να πετύχει το σχεδόν ιδανικό: να υποδέχεται κάθε καλοκαίρι περισσότερους από 150.000 επισκέπτες, να έχει πληρότητα 95-100% σε καταλύματα για τρεις συνεχόμενους μήνες και ταυτόχρονα να εξασφαλίζει υψηλή ποιότητα ζωής για τους κατοίκους της, στέγαση για δημόσιους λειτουργούς, και εντυπωσιακή μείωση του περιβαλλοντικού της αποτυπώματος.

«Η Χάλκη ζει κυρίως από τον τουρισμό», σημειώνει ο δήμαρχος του νησιού, Άγγελος Φραγκάκης μιλώντας στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, τονίζοντας πως οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό (ενοικιαζόμενα δωμάτια, ταβέρνες, παραλίες, καταστήματα) ανήκουν και διαχειρίζονται από τους ίδιους τους κατοίκους. Συνολικά, το νησί διαθέτει περίπου 850 κλίνες, μεταξύ των οποίων και ένας δημοτικός ξενώνας 19 δωματίων που, σύμφωνα με τον δήμαρχο, «είναι γεμάτος».
Η ζωντάνια του νησιού δεν εξαντλείται στον τουρισμό. Στη Χάλκη διαμένουν περίπου 250 μόνιμοι κάτοικοι, ενώ υπάρχουν και 15 επαγγελματίες αλιείς που ακολουθούν εποχιακή αλιευτική δραστηριότητα. Την τουριστική σεζόν, οι επισκέπτες προέρχονται κυρίως από τη Μεγάλη Βρετανία, τη Γαλλία και την Ιταλία, ενώ πολλοί είναι «repeaters» που επιστρέφουν κάθε χρόνο για να απολαύσουν τα «καθαρά νερά, τη φιλοξενία, την γαστρονομία και την ηρεμία» όπως χαρακτηριστικά λέει ο κ. Φραγκάκης, υπογραμμίζοντας ότι το νησί είναι «ιδανικό και για οικογένειες».

Η τοπική κοινωνία αντέχει

Ένα από τα βασικά επιτεύγματα του νησιού είναι η ισορροπία ανάμεσα στον τουρισμό και την καθημερινότητα των κατοίκων. Παρά τις υψηλές πληρότητες, δεν υπάρχουν προβλήματα στη στέγαση δημόσιων λειτουργών. «Μέχρι στιγμής δεν έχουμε προβλήματα για τη διαμονή των γιατρών, δασκάλων, λιμενικών κτλ. Η κοινωνία τους σέβεται», αναφέρει ο δήμαρχος, προσθέτοντας ότι «έχουμε φτιάξει δύο καταλύματα που τα παρέχουμε δωρεάν στους αγροτικούς γιατρούς που έρχονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα».

Φέτος μάλιστα, χάρη στα κίνητρα της Πολιτείας, το νησί φιλοξενεί και έναν ειδικευόμενο γιατρό που «παραμένει μέχρι και δύο μήνες και δημιουργεί ένα αρχείο με ιατρικούς φακέλους για τους ασθενείς, κάτι εξαιρετικά σημαντικό για εμάς», όπως σημειώνει ο ίδιος.

Eco island - ένα νησί πρότυπο βιωσιμότητας

Η μετατροπή της Χάλκης σε "eco island" δεν είναι απλώς μια πράσινη ταμπέλα. Ξεκινώντας από το 2021, στο πλαίσιο πρωτοβουλίας της ελληνικής κυβέρνησης για την ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης μικρών νησιών, η Χάλκη σήμερα αποτελεί μοντέλο για ολόκληρη τη Μεσόγειο.

«Είμαστε το πρώτο eco island, μια πρωτοβουλία της ελληνικής κυβέρνησης να μετατρέψει τα μικρά νησιά σε βιώσιμους προορισμούς. Έχουν γίνει πάρα πολλές δράσεις: ηλεκτρικά αυτοκίνητα, φορτιστές, τηλεϊατρική, δίκτυο 5G, εργαστήριο τεχνολογίας για τα παιδιά, κτλ», εξηγεί ο Άγγελος Φραγκάκης. Το πιο εντυπωσιακό ίσως επίτευγμα είναι το φωτοβολταϊκό πάρκο ισχύος 1 Megawatt που λειτουργεί μέσω της ενεργειακής κοινότητας, στην οποία συμμετέχουν ισότιμα ο Δήμος και οι κάτοικοι.

Η συμμετοχή του 50% των κατοίκων ως μετόχων στην ενεργειακή κοινότητα, μεταφράζεται σε σχεδόν μηδενικούς λογαριασμούς ρεύματος. «Εκμεταλλευόμαστε τον ήλιο μας και οι λογαριασμοί έρχονται σχεδόν μηδενικοί», επισημαίνει ο δήμαρχος, προσθέτοντας ότι «αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να συμμετέχουμε και σε διάφορα ευρωπαϊκά προγράμματα, γιατί λειτουργούμε ως πρότυπο». Το φωτοβολταϊκό πάρκο κατασκευάστηκε από τη ΔΕΗ, στο πλαίσιο κυβερνητικής πρωτοβουλίας για την πράσινη μετάβαση, με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τη συμμετοχή ιδιωτικών εταιρειών. «Σήμερα, στην ενεργειακή κοινότητα συμμετέχουν περίπου 180 κάτοικοι, ενώ άλλοι 50 έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να μπουν στο σχήμα, μια δυναμική που μεγαλώνει όσο οι ίδιοι οι άνθρωποι βλέπουν στην πράξη τα οφέλη», επισημαίνει ο κ.Φραγκάκης.

Από την κρίση στην ευημερία

Η αλλαγή είναι αισθητή και από τους ίδιους τους κατοίκους. Η Πόπη Λίσγου, ιδιοκτήτρια καταστήματος με τοπικά και τουριστικά προϊόντα και μόνιμη κάτοικος του νησιού, τονίζει: «Μετά την πανδημία που ο τουρισμός είχε πέσει, όπως ήταν λογικό, το ότι γίναμε το πρώτο eco island βοήθησε πολύ στην προβολή μας διεθνώς και αυξήθηκε πολύ ο τουρισμός». Και συμπληρώνει: «Εμείς πληρώνουμε, για παράδειγμα, ρεύμα 40 ευρώ για όλο τον χρόνο. Είναι πολύ λίγο. Το ότι είμαστε μέλη της ενεργειακής κοινότητας μας έχει βοηθήσει πολύ. Έχουμε ένα σωστό ενεργειακό αποτύπωμα, γιατί το πιστέψαμε και το στηρίξαμε».

Η καθημερινότητα στη Χάλκη χαρακτηρίζεται από ποιότητα ζωής. «Ζούμε από τον τουρισμό, η ζωή κυλάει όμορφα στη Χάλκη, τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί και τα έσοδά μας, τα παιδιά μας ζούνε καλά, πηγαίνουν στο σχολείο και έχουν μια ωραία καθημερινότητα», εξηγεί η κ.Λίσγου, προσθέτοντας: «Προσπαθούμε να διοργανώνουμε διάφορες δραστηριότητες. Θα μπορούσαμε να έχουμε και περισσότερους τουρίστες εκτός σεζόν, κυρίως Οκτώβρη και Απρίλη, αν και τότε έχουμε επίσης κόσμο».

Η τουριστική ανάπτυξη χωρίς βάρος

Αυτό που κάνει τη Χάλκη ξεχωριστή είναι ότι έχει καταφέρει να διατηρήσει τον ανθρώπινο και βιώσιμο χαρακτήρα της, ακόμη και με την έντονη τουριστική ζήτηση. Η σεζόν είναι γεμάτη, οι κάτοικοι ζουν καλά, οι δημόσιες υπηρεσίες λειτουργούν κανονικά και το περιβάλλον προστατεύεται.

Το επόμενο βήμα για το νησί είναι η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, κάτι που ο δήμος ήδη επιδιώκει με πολιτιστικές εκδηλώσεις και συνεργασίες. Όπως σημειώνει ο δήμαρχος, «η Χάλκη έχει ήδη υπογράψει, με πρωτοβουλία της Υπουργού Τουρισμού κ.Όλγας Κεφαλογιάννη, Μνημόνιο Συνεργασίας για την ανάπτυξη του τουρισμού σε όλα τα επίπεδα: υποδομές, βιωσιμότητα, αειφορία, με στόχο την αξιολόγηση της έννοιας «τουρισμός για τη Χάλκη» στο πλαίσιο της διαχείρισης προορισμών».

Και καθώς το νησί ετοιμάζεται να υποδεχτεί το επόμενο βήμα τεχνολογίας με την εγκατάσταση οπτικών ινών, όλα δείχνουν ότι η Χάλκη δεν είναι απλώς ένας προορισμός με καλή τουριστική πορεία. Είναι ένας τόπος όπου η ανάπτυξη συνυπάρχει με τη βιωσιμότητα και οι κάτοικοι συμμετέχουν ενεργά στο μέλλον τους.