«Έκρηξη» μικρών οφειλετών στην εφορία - Ραγδαία αύξηση στα «κόκκινα» χρέη έως 50 ευρώ

Τα «φέσια» στην πρώτη δόση του ΕΝΦΙΑ τον Απρίλιο προκάλεσαν ραγδαία αύξηση κατά 1.070.998 των φορολογούμενων με οφειλές έως 50 ευρώ, με το συνολικό αριθμό τους να διαμορφώνεται σε 1.588.354, σύμφωνα με ανάλυση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής για το «κόκκινο» χρέος στην εφορία.

Παράλληλα τα στοιχεία δείχνουν ότι αυξήθηκε και ο αριθμός των οφειλετών με ποσά πάνω από 10.000 ευρώ ενώ αντίθετα μείωση καταγράφεται στη κλίμακα οφειλών από 50 έως 10.000 ευρώ. Όσον αφορά στην κατανομή των οφειλετών και του συνολικού ληξιπρόθεσμου χρέους διαπιστώνεται ότι στο εύρος οφειλής άνω του 1 εκατ. ευρώ συγκεντρώνεται το 76,9% του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου δηλαδή τα 82,310 δισ. ευρώ από τα 107 δισ. ευρώ τα οποία προέρχονται από μόλις το 0,2% των οφειλετών ή από 9.023 φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις.

Σε ρύθμιση μόλις το 5,7% των οφειλών

Πάντως οι οφειλέτες «γυρίζουν τη πλάτη» στις ρυθμίσεις αφού μόλις το 5,7% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου ή 4,6 δισ. ευρώ βρίσκεται σε ρύθμιση ενώ το υψηλότερο ποσοστό ρυθμισμένων οφειλών εντοπίζεται στο εύρος 500 με 10.000 ευρώ. 

Αναλυτικότερα από την ακτινογραφία του ληξιπρόθεσμου χρέους την 1η Μαΐου του 2024 προκύπτουν τα εξής:

- Παρατηρείται σημαντική αύξηση κατά 958.313 φυσικά και νομικά πρόσωπα σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023 με αποτέλεσμα ο συνολικός αριθμός οφειλετών να διαμορφώνεται στους 4.645.591. Βασικός παράγοντας που επέδρασε στην ετήσια αύξηση του αριθμού των οφειλετών είναι ο ΕΝΦΙΑ, καθώς η πρώτη δόση του συγκεκριμένου φόρου έληγε στις 30/4/2024, ενώ η αντίστοιχη πρώτη δόση για το προηγούμενο έτος έληγε με διαφορά ενός μήνα δηλαδή στις 31/5/2023.

Η αύξηση προέρχεται κυρίως από την κατηγορία οφειλής μέχρι 50 ευρώ, με τον αριθμό των οφειλετών να αυξάνεται κατά 1.070.998 πρόσωπα. Αντιθέτως, μείωση του αριθμού των οφειλετών, κατά 129.482 πρόσωπα συνολικά, καταγράφεται σε οφειλές μεταξύ 50 και 10.000 ευρώ. Η μείωση του αριθμού των οφειλετών στο εύρος οφειλής από 50 μέχρι 10.000 ευρώ συνοδεύεται από μείωση του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σε ετήσια βάση κατά 39 εκατ. ευρώ συνολικά.

Αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σε μικρά αλλά και μεγαλύτερα ποσά

- Αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου παρατηρείται τόσο σε οφειλές μικρότερες των 50 ευρώ, όσο και σε οφειλές μεταξύ 10.000 και 1 εκατ. ευρώ (κατά 1,3 δισ. ευρώ συνολικά). Ιδιαίτερη ανάλυση απαιτεί η κατηγορία οφειλής άνω του 1 εκατ. ευρώ, καθώς στο εύρος μεταξύ 1 και 100 εκατ. ευρώ καταγράφεται αύξηση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου κατά 1,5 δισ. ευρώ, ενώ οι οφειλές άνω των 100 εκατ. ευρώ παρουσιάζουν μείωση κατά 3,5 δισ. ευρώ, η οποία πηγάζει από τη διαγραφή οφειλών της ΟΣΕ ΑΕ ύψους 3,03 δισ. ευρώ η οποία πραγματοποιήθηκε τον Μάιο του 2023.

- Το σύνολο σχεδόν των οφειλών (96,4%) πηγάζει από την κατηγορία άνω των 10.000 ευρώ. Ειδικότερα, στο εύρος οφειλής άνω του 1 εκατ. ευρώ συγκεντρώνεται το 76,9% του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου και μόλις το 0,2% των οφειλετών. Αντιθέτως, το 92,2% των οφειλετών συγκεντρώνεται στις οφειλές έως 10.000 ευρώ με το συνολικό τους ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο να αγγίζει το 3,6% των συνολικών οφειλών.

- Στις χαμηλές κατηγορίες οφειλών το σύνολο σχεδόν του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου προέρχεται από τα φυσικά πρόσωπα. Ενδεικτικό είναι ότι το 98,9% των οφειλών κάτω των 50 ευρώ και το 88,2% των οφειλών κάτω των 10.000 ευρώ πηγάζει από τα φυσικά πρόσωπα. Αντίστοιχα, το πλήθος των φυσικών προσώπων που οφείλουν λιγότερα από 50 ευρώ αντιστοιχεί στο 97,9% των οφειλετών αυτής της κατηγορίας οφειλής, ενώ για οφειλές μικρότερες των 10.000 εκατ. ευρώ το πλήθος των φυσικών προσώπων διαμορφώθηκε στο τέλος του Απριλίου του 2024 στα 3.883.892 άτομα, αποτελώντας το 90,6% του συνόλου για το συγκεκριμένο εύρος οφειλής.

Αντιθέτως, όσο αυξάνεται το ύψος των οφειλών ενισχύεται και ο ρόλος των νομικών προσώπων στη διαμόρφωση του ληξιπρόθεσμου υπολοίπου. Ειδικότερα, στην κατηγορία ληξιπρόθεσμου υπολοίπου άνω του 1 εκατ. ευρώ τα νομικά πρόσωπα συμμετέχουν στις οφειλές κατά 69,3%, με το ληξιπρόθεσμο υπόλοιπό τους να αγγίζει στο τέλος του Απριλίου του 2024 τα 57 δισ. ευρώ. Αντίστοιχα, το πλήθος των νομικών προσώπων που οφείλουν πάνω από 1 εκατ. ευρώ διαμορφώθηκε στα 5.769, αποτελώντας το 61,2% του πλήθους των οφειλετών σε αυτό το εύρος οφειλής.

- Το συνολικό ληξιπρόθεσμο υπόλοιπο διαμορφώθηκε στα 107 δισ. ευρώ, μειωμένο κατά 667,9 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον Απρίλιο του 2023. Σημειώνεται ότι ποσοστό 24,6% του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, που αντιστοιχεί σε 26,3 δισ. ευρώ, αφορά σε οφειλές που χαρακτηρίζονται ως ανεπίδεκτες είσπραξης. Η μείωση αυτή υπολογίζεται από

• (α) τις νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές ύψους 7,9 δισ. ευρώ συν
• (β) τις ληξιπρόθεσμες οφειλές κατά την 1/5/2023 που βεβαιώθηκαν μεταγενέστερα ύψους 1,9 δισ. ευρώ, μείον (γ) τις εισπράξεις και διαγραφές, οι οποίες αγγίζουν συνολικά τα 10,5 δισ. ευρώ.

- Το 59,6% αυτού, που αντιστοιχεί σε 48,1 δισ. ευρώ, πηγάζει από φορολογικές οφειλές (άμεσοι και έμμεσοι φόροι, φόροι στην περιουσία, ΦΠΑ, ειδικοί φόροι κατανάλωσης κτλ.). Το υπόλοιπο των πραγματικών ληξιπρόθεσμων οφειλών προέρχεται από άλλες κατηγορίες οφειλής, οι οποίες παρουσιάζουν χαμηλό ποσοστό είσπραξης. Σε αυτές περιλαμβάνονται τα πρόστιμα (φορολογικά και μη φορολογικά) τα οποία αποτελούν το 30% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, καθώς αγγίζουν τα 24,2 δισ. ευρώ και οι μη φορολογικές οφειλές (δάνεια, δικαστικά έξοδα, καταλογισμοί κτλ.), οι οποίες αποτελούν το 10,4% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 8,4 δισ. ευρώ.

Το σύνολο σχεδόν των εισπράξεων προέρχεται από μόλις το 33% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου

Λαμβάνοντας υπόψη ότι 8,7 δισ. ευρώ από τις φορολογικές οφειλές πηγάζουν από αφερέγγυους οφειλέτες και 12,6 δισ. ευρώ αφορούν σε οφειλές με λήξη δόσεων πέραν της τελευταίας δεκαετίας, απομένουν 26,8 δισ. ευρώ οφειλών από τις οποίες πηγάζει άνω του 90% των εισπράξεων. Δηλαδή το σύνολο σχεδόν των εισπράξεων προέρχεται από μόλις το 33% του πραγματικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου.

- Το υψηλότερο ποσοστό των συνολικών ρυθμισμένων οφειλών (23,9%) εντοπίζεται στο εύρος 500 με 10.000 ευρώ, ενώ εντός αυτού του εύρους το ποσοστό των ρυθμισμένων οφειλών αγγίζει το 26,2% για ποσά από 3.000 έως 5.000 ευρώ. Ωστόσο, τα ποσοστά διαφέρουν μεταξύ φυσικών και νομικών προσώπων. Συγκεκριμένα το υψηλότερο ποσοστό ρυθμισμένων οφειλών φυσικών προσώπων εντοπίζεται μεταξύ 500 και 10.000 ευρώ (24,1%) και αγγίζει το 26,5% για ποσά από 2.000 έως 3.000 ευρώ.

Αντίθετα, τα νομικά πρόσωπα ρυθμίζουν σε υψηλότερο ποσοστό (30,3%) οφειλές που ανήκουν στο εύρος από 10.000 έως 100.000 ευρώ, ενώ το ποσοστό αυτό φτάνει στο 34,3% στην κατηγορία 10.000 με 20.000 ευρώ. Χαμηλά ποσοστά ρύθμισης οφειλών διαπιστώνονται τόσο σε χαμηλά ποσά οφειλής (ιδιαίτερα κάτω των 500 ευρώ), όσο και σε υψηλά ποσά οφειλής (άνω των 20.000 ευρώ για φυσικά πρόσωπα και άνω των 150.000 ευρώ για νομικά πρόσωπα).