Έκτακτο σχέδιο για το νερό: Ο χάρτης της λειψυδρίας και τα νησιά που «διψούν»

Αντίστροφα φαίνεται να μετρά ο χρόνος για την Ελλάδα όσον αφορά το νερό. Εάν δεν επισπευστούν επενδύσεις και δεν ενεργοποιηθούν εναλλακτικές πηγές υδροδότησης, μεγάλο μέρος του πληθυσμού θα βρεθεί αντιμέτωπο με σοβαρό πρόβλημα λειψυδρίας μέσα στα επόμενα τρία χρόνια.

Καύσωνες, ανομβρία και τουρισμός: Ο τριπλός κλοιός

Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι πλέον χειροπιαστές. Οι παρατεταμένοι καύσωνες και η ανομβρία, σε συνδυασμό με την εκρηκτική αύξηση του τουρισμού το καλοκαίρι, κάνουν την κάλυψη των αναγκών σε πόσιμο και αρδευτικό νερό ολοένα και πιο δύσκολη. Παρόλο που Αθήνα και Θεσσαλονίκη δεν αντιμετωπίζουν άμεσο πρόβλημα, οι αρχές ήδη εξετάζουν σχέδια για τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων.

Αγροτικός τομέας: «Μαύρη τρύπα» στη χρήση νερού

Το 85% των υδάτινων αποθεμάτων πάει στην άρδευση, σύμφωνα με μελέτη του ΕΜΠ – ποσοστό που κρίνεται εξαιρετικά υψηλό. Οι πρακτικές άρδευσης παραμένουν ξεπερασμένες, ενώ σε πολλές περιπτώσεις είναι και παράνομες. Οι γεωργικές χρήσεις υπερκαλύπτουν τις ανάγκες τουρισμού και νοικοκυριών, με αποτέλεσμα η πίεση να διογκώνεται.

Νησιά σε «κόκκινο συναγερμό» – Υπόγειοι υδροφορείς στα όριά τους

Στα νησιά του Αιγαίου, η κατάσταση είναι οριακή. Τους θερινούς μήνες, η ζήτηση νερού είναι έως και 30 φορές μεγαλύτερη απ’ ό,τι τον χειμώνα. Η υπεράντληση των υδροφορέων έχει οδηγήσει σε αλάτωση, καθιστώντας μεγάλο μέρος του διαθέσιμου νερού ακατάλληλο. Οι τοπικές συγκρούσεις μεταξύ δήμων και αγροτών είναι πλέον συχνό φαινόμενο.

Επιστημονικός «σεισμός» για το μέλλον: Έλλειμμα νερού έως και -45%

Τα δεδομένα προκαλούν σοκ. Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 19η θέση παγκοσμίως ως χώρα με εξαιρετικά υψηλό υδατικό ρίσκο. Αν δεν υπάρξει άμεση δράση, το έλλειμμα στο ισοζύγιο υδάτων θα φτάσει το 23% μέχρι το 2030 και το 45% το 2037. Η στάθμη των φραγμάτων βρίσκεται ήδη στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων ετών.

Στην Αθήνα, τα αποθέματα νερού έχουν μειωθεί πάνω από 50% σε σύγκριση με το 2022
Κρήτη, Κυκλάδες και Στερεά Ελλάδα είναι οι περιοχές που πλήττονται περισσότερο, ενώ συνολικά η χώρα εμφανίζει κατακερματισμένη διαχείριση και σοβαρές απώλειες στο δίκτυο ύδρευσης και άρδευσης.

Κατακερματισμένη διαχείριση – Δίκτυα με απώλειες έως και 60%

Με 739 διαφορετικούς παρόχους ύδρευσης και άρδευσης (ΔΕΥΑ, ΓΟΕΒ, ΤΟΕΒ), η έλλειψη συντονισμού και η αδυναμία κεντρικού ελέγχου επιτείνουν το πρόβλημα. Το δίκτυο παρουσιάζει τεράστιες απώλειες – 40% στο πόσιμο νερό και 60% στην άρδευση.

Το νέο κυβερνητικό σχέδιο – Ριζικές αλλαγές και τεχνολογία αιχμής

Υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, η κυβέρνηση σχεδιάζει ριζική αναδιοργάνωση. Νέες τεχνολογίες, αφαλάτωση, ανακύκλωση και καλύτερη οργάνωση μπαίνουν στο τραπέζι, με στόχο ένα λειτουργικό και αποδοτικό σύστημα που θα διατηρεί το νερό ως δημόσιο αγαθό.

Πέντε άξονες-κλειδιά για τη νέα στρατηγική

Η στρατηγική της κυβέρνησης βασίζεται σε:

• Κεντρική διαχείριση έργων
• Επενδύσεις σε τεχνολογία
• Συμπληρωματικές μορφές παραγωγής νερού
• Οικονομική βιωσιμότητα φορέων
• Ευαισθητοποίηση των πολιτών
• Έρχονται νέες εταιρείες διαχείρισης ανά περιφέρεια

Στο τραπέζι βρίσκεται η δημιουργία νέων ανώνυμων εταιρειών ανά γεωγραφική περιοχή, οι οποίες θα απορροφήσουν τις σημερινές ΔΕΥΑ και ΤΟΕΒ και θα διαχειρίζονται τα έργα, αξιοποιώντας μια «Ρυθμιζόμενη Περιουσιακή Βάση» για εγγύηση εσόδων και χρηματοδοτήσεων.

Πάνω από 1.200 έργα «τρέχουν» ήδη – Έρχονται κι άλλα

Σήμερα υλοποιούνται 1.200 έργα, από τα οποία 1.090 αφορούν ύδρευση και 237 άρδευση. Έχουν ήδη ολοκληρωθεί 278 έργα από το 2019. Στο σχέδιο εντάσσονται η ΕΤΕπ και άλλοι φορείς, με δυνατότητα χρηματοδότησης έως και 3 δισ. ευρώ ετησίως.

Τιμές νερού: Θα αυξηθούν ή όχι;

Αν και επισήμως δεν υπάρχει ακόμη ξεκάθαρη τοποθέτηση, η πιθανότητα αύξησης των τιμολογίων νερού θεωρείται πολύ πιθανή. Πηγές αναφέρουν πως, αν συμβεί, η αύξηση θα είναι «λογική» και θα αφορά την κάλυψη κόστους επενδύσεων, λειτουργίας και περιβαλλοντικών παραμέτρων.