Επιχείρηση «καθαρό μητρώο»: Στο στόχαστρο τα ανεξόφλητα χρέη δεκαετιών προς το Δημόσιο

Στη συστηματική καταγραφή και διαχείριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο προχωρά η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων - ΑΑΔΕ , με στόχο την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας στην είσπραξη δημοσίων εσόδων και την αποτύπωση της ρεαλιστικής οικονομικής εικόνας της χώρας.

Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία, το συνολικό ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών ανέρχεται σε περίπου 108,4 δισ. ευρώ, επιβαρύνοντας σημαντικά τον κρατικό προϋπολογισμό και την οικονομική διαχείριση.

Από το σύνολο των ληξιπρόθεσμων χρεών, περισσότερα από 10 δισ. ευρώ χαρακτηρίζονται ως ανεπίδεκτα είσπραξης. Πρόκειται κυρίως για απαιτήσεις από πτωχευμένες επιχειρήσεις, αποβιώσαντες φορολογούμενους χωρίς κληρονόμους ή οφειλέτες χωρίς καταγεγραμμένα περιουσιακά στοιχεία. Ήδη, ποσό ύψους 26,3 δισ. ευρώ έχει ενταχθεί στο ειδικό μητρώο ανεπίδεκτων είσπραξης της ΑΑΔΕ, με στόχο την ορθολογική αποτύπωση και διαχείριση των εν λόγω υποχρεώσεων. Η διαδικασία ένταξης αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί έως τα τέλη του 2025, «παγώνοντας» προσωρινά τις σχετικές υποχρεώσεις ώστε να επικεντρωθούν οι προσπάθειες είσπραξης σε οφειλές με ρεαλιστική δυνατότητα ανάκτησης.

Τα κριτήρια της ένταξης στο μητρώο

Η ένταξη στο μητρώο, βάσει του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ), προϋποθέτει την πλήρη εξάντληση των δυνατοτήτων αναζήτησης περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη και των συν υπόχρεων.

Τα βασικά κριτήρια περιλαμβάνουν:

• Απουσία καταγεγραμμένης περιουσίας ή απαιτήσεων από τρίτους
• Υποβολή ποινικής δίωξης όπου απαιτείται
• Αντικειμενική αδυναμία είσπραξης
• Περιουσία χαμηλής αξίας (κάτω του 5% της βασικής οφειλής, με ανώτατα όρια 100.000 ευρώ για ακίνητα και 30.000 ευρώ για κινητά)

Η διαδικασία ένταξης διαφοροποιείται αναλόγως του ποσού:

• Για οφειλές έως 300.000 ευρώ, αρμόδιες είναι οι κατά τόπους ΔΟΥ και τελωνειακές υπηρεσίες
• Για ποσά από 300.000 έως 3 εκατ. ευρώ, απαιτείται έγκριση του Διοικητή της ΑΑΔΕ
• Για χρέη άνω των 3 εκατ. ευρώ, η απόφαση λαμβάνεται από τον Διοικητή κατόπιν εισήγησης της Επιχειρησιακής Μονάδας Είσπραξης

Ο χαρακτηρισμός μιας οφειλής ως ανεπίδεκτης είσπραξης δεν συνεπάγεται τη διαγραφή της, αλλά την αναστολή των μέτρων είσπραξης έως και για μία δεκαετία. Το Δημόσιο διατηρεί το δικαίωμα επανεξέτασης σε περίπτωση μεταβολής των δεδομένων (π.χ. εντοπισμός περιουσίας), οπότε η οφειλή «αναβιώνει» και καθίσταται και πάλι απαιτητή.

Με την καταχώρηση στο μητρώο:

• Αναστέλλεται η παραγραφή της οφειλής
• Αναστέλλεται η έκδοση φορολογικών πιστοποιητικών
• Δεσμεύονται λογαριασμοί, θυρίδες και λοιπά επενδυτικά μέσα
• Επιτρέπεται η διενέργεια συμψηφισμών και κατασχέσεων σε περίπτωση εντοπισμού στοιχείων

Παράλληλα, η ΑΑΔΕ εντείνει τις ενέργειες είσπραξης για τις υπόλοιπες ληξιπρόθεσμες οφειλές, οι οποίες εκτιμώνται σε περίπου 81 δισ. ευρώ. Για το 2025, έχει τεθεί στόχος είσπραξης τουλάχιστον 3 δισ. ευρώ, με στοχευμένες ενέργειες, όπως η πραγματοποίηση τηλεφωνικών κλήσεων σε 60.000 οφειλέτες.

Σε εξέλιξη βρίσκονται και ρυθμίσεις αποπληρωμής, με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους:

• Προς Δήμους: Έως 60 δόσεις, ελάχιστο ποσό 50 ευρώ ανά δόση και απαλλαγές από προσαυξήσεις έως 95% για ευάλωτες ομάδες
• Προς την Εφορία: Σταθερό επιτόκιο έως Μάρτιο 2025 - 4,34% για έως 12 δόσεις, 5,84% για άνω των 12 και 7,34% για δεύτερη ρύθμιση με περισσότερες από 12 δόσεις

Δημοσιοποίηση οφειλετών

Σε συνεργασία με τον e-ΕΦΚΑ, η ΑΑΔΕ θα δημοσιοποιήσει στις 30 Ιουνίου 2025 τα επικαιροποιημένα στοιχεία για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές. Στη λίστα θα περιλαμβάνονται οφειλές άνω των 150.000 ευρώ που παραμένουν ανεξόφλητες για διάστημα άνω του ενός έτους. Η ενέργεια αυτή αποσκοπεί στην ενίσχυση της διαφάνειας και της εμπιστοσύνης των πολιτών απέναντι στο φορολογικό σύστημα.

Η συνολική πολιτική διαχείρισης των ληξιπρόθεσμων χρεών συνιστά βασικό πυλώνα για τη δημοσιονομική σταθερότητα και την ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης. Η ΑΑΔΕ συνεχίζει την εφαρμογή στοχευμένων δράσεων, ενισχύοντας τα εισπρακτικά εργαλεία, με στόχο τη διασφάλιση των δημοσίων εσόδων και τη στήριξη της ελληνικής οικονομίας.