Επιτυχής κλωνοποίηση πιθήκου στην Κίνα: Επιβίωσε για πρώτη φορά έως την ενηλικίωση του

Για πρώτη φορά, ένας κλωνοποιημένος πίθηκος ρέζους ( Macaca mulatta ) έζησε στην ενηλικίωση — επιβιώνοντας μέχρι στιγμής για περισσότερα από δύο χρόνια μέχρι.

Ο Ρετρό, όπως ονομάστηκε, είναι 3 ετών περίπου σήμερα και «τα πάει καλά» στη ζωή του, αναφέρει ο Φάλονγκ Λου, ένας από τους συγγραφείς μιας επιστημονικής μελέτης που δημοσιεύθηκε την Τρίτη 16/1 στο περιοδικό Nature Communications.

Πρόκειται για το δεύτερο είδος πρωτεύοντος θηλαστικού που οι επιστήμονες στην Κίνα  κατάφεραν να κλωνοποιήσουν με επιτυχία. Η ίδια ομάδα ερευνητών ανακοίνωσε το 2018 ότι δημιούργησε δύο πανομοιότυπους κλωνοποιημένους πιθήκους μακάκου, οι οποίοι εξακολουθούν να ζουν σήμερα.

«Πετύχαμε τον πρώτο ζωντανό και υγιή κλωνοποιημένο πίθηκο rhesus, το οποίο είναι ένα μεγάλο βήμα προς τα εμπρός που έχει γίνει αδύνατο σε δυνατό, αν και η αποτελεσματικότητα είναι πολύ χαμηλή σε σύγκριση με τα κανονικά γονιμοποιημένα έμβρυα», δήλωσε ο Lu, ερευνητής στο State Key Laboratory of Μοριακή Αναπτυξιακή Βιολογία και Ινστιτούτο Γενετικής και Αναπτυξιακής Βιολογίας στην Κινεζική Ακαδημία Επιστημών. «Αυτή τη στιγμή, δεν έχουμε ακόμη τη δεύτερη ζωντανή γέννα».

Η Ντόλι «άνοιξε» τον δρόμο

Το πρώτο θηλαστικό που κλωνοποιήθηκε, το πρόβατο Ντόλι, δημιουργήθηκε το 1996 με τη χρήση μιας τεχνικής που ονομάζεται σωματική κυτταρική πυρηνική μεταφορά ή SCNT, κατά την οποία οι επιστήμονες ουσιαστικά ανακατασκευάζουν ένα μη γονιμοποιημένο ωάριο με τη συνένωση ενός πυρήνα σωματικού κυττάρου με ένα ωάριο από το οποίο έχει αφαιρεθεί ο πυρήνας.

Έκτοτε, οι επιστήμονες έχουν κλωνοποιήσει πολλά είδη θηλαστικών, συμπεριλαμβανομένων χοίρων, αγελάδων, αλόγων και σκύλων, αλλά μόνο ένα μικρό ποσοστό των εμβρύων που μεταφέρονται σε παρένθετες μητέρες ζώα, επιζούσε.

«Κατά κάποιον τρόπο έχουμε σημειώσει μεγάλη πρόοδο, καθώς, μετά την Ντόλι, πολλά είδη θηλαστικών κλωνοποιήθηκαν, αλλά η αλήθεια είναι ότι η αναποτελεσματικότητα παραμένει ένα σημαντικό εμπόδιο», ανέφερε με τη σειρά του ο Μιγκέλ Εστεμπάν, επικεφαλής ερευνητής του Ινστιτούτου Βιοϊατρικής και Υγείας της Guangzhou στην Κινεζική Ακαδημία Επιστημών. Ο ίδιος δεν συμμετείχε στην τελευταία έρευνα, αλλά έχει συνεργαστεί με ορισμένα μέλη της ερευνητικής ομάδας σε άλλες μελέτες πρωτευόντων.

H διαδικασία της κλωνοποίησης

Η κινεζική ομάδα, που εδρεύει στη Σαγκάη και το Πεκίνο, χρησιμοποίησε μια τροποποιημένη έκδοση του SCNT στην εργασία της με πιθήκους cynomolgus (Macaca fascicularis) και βελτίωσε περαιτέρω την τεχνική για να κλωνοποιήσει τον πίθηκο rhesus (Macaca mulatta).

Κατά τη διάρκεια εκατοντάδων αποτυχημένων προσπαθειών κλωνοποίησης, συνειδητοποίησαν ότι, στα πρώιμα κλωνοποιημένα έμβρυα, η εξωτερική μεμβράνη που σχηματίζει τον πλακούντα δεν αναπτύχθηκε σωστά. Για να αντιμετωπίσουν αυτό το πρόβλημα, πραγματοποίησαν μια διαδικασία που ονομάζεται μεταμόσχευση εσωτερικής κυτταρικής μάζας, η οποία περιελάμβανε την τοποθέτηση κλωνοποιημένων εσωτερικών κυττάρων σε ένα μη κλωνοποιημένο έμβρυο και που επέτρεψε στον κλώνο να αναπτυχθεί κανονικά, εξήγησε ο Esteban.

Στη συνέχεια, η ομάδα δοκίμασε τη νέα τεχνική χρησιμοποιώντας 113 ανακατασκευασμένα έμβρυα, 11 από τα οποία μεταφέρθηκαν σε επτά παρένθετα, με αποτέλεσμα μόνο μία ζωντανή γέννηση, σύμφωνα με τη μελέτη.

«Πιστεύουμε ότι μπορεί να υπάρχουν επιπλέον…. ανωμαλίες που πρέπει να διορθωθούν. Οι στρατηγικές για την περαιτέρω ενίσχυση του ποσοστού επιτυχίας του SCNT σε πρωτεύοντα θηλαστικά παραμένουν …το κύριο επίκεντρό μας στο μέλλον», είπε ο Lu

Οι δύο πρώτοι κλωνοποιημένοι πίθηκοι, ο Zhong Zhong και ο Hua Hua, είναι πλέον άνω των 6 ετών και ζουν μια «ευτυχισμένη και υγιή ζωή» με άλλους του ίδιου είδους. Ο Λου είπε ότι μέχρι στιγμής οι ερευνητές δεν έχουν εντοπίσει πιθανά όρια στη διάρκεια ζωής των κλωνοποιημένων πιθήκων.

Οι Zhong Zhong και Hua Hua συνήθως περιγράφονται ως οι πρώτοι κλωνοποιημένοι πίθηκοι. Ωστόσο, ένας πίθηκος ρέζους κλωνοποιήθηκε το 1999 χρησιμοποιώντας αυτό που οι ερευνητές θεωρούν μια απλούστερη μέθοδο κλωνοποίησης. Σε αυτή την περίπτωση, οι επιστήμονες χώρισαν τα έμβρυα, όπως συμβαίνει φυσικά όταν αναπτύσσονται πανομοιότυπα δίδυμα, αντί να χρησιμοποιούν ένα ενήλικο κύτταρο όπως με την τεχνική SCNT.

Οι συνέπειες της κλωνοποίησης πιθήκων

Οι ερευνητές είπαν ότι η επιτυχής κλωνοποίηση πιθήκων μπορεί να βοηθήσει στην επιτάχυνση της βιοϊατρικής έρευνας δεδομένου ότι υπάρχουν περιορισμοί στο τι μπορούν να μάθουν οι επιστήμονες από τα ποντίκια εργαστηρίου. Η έρευνα σε μη ανθρώπινα πρωτεύοντα, τα οποία είναι πιο κοντά στον άνθρωπο, ήταν καθοριστικής σημασίας για τις ιατρικές προόδους που σώζουν ζωές, συμπεριλαμβανομένης της δημιουργίας εμβολίων κατά του Covid-19, σύμφωνα με έκθεση μιας επιτροπής των Εθνικών Ακαδημιών Επιστημών, Μηχανικής και Ιατρικής που κυκλοφόρησε τον Μάιο.

Η χρήση πιθήκων στην επιστημονική έρευνα είναι ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα λόγω ηθικών ανησυχιών σχετικά με την καλή διαβίωση των ζώων. Η ομάδα είπε ότι ακολούθησε τους κινεζικούς νόμους και τις κατευθυντήριες γραμμές που διέπουν τη χρήση μη ανθρώπινων πρωτευόντων στην επιστημονική έρευνα.

Η Royal Society for Prevention of Cruelty to Animals είπε ότι έχει «σοβαρές ηθικές ανησυχίες και ανησυχίες για την καλή διαβίωση σχετικά με την εφαρμογή της τεχνολογίας κλωνοποίησης στα ζώα. Η κλωνοποίηση ζώων απαιτεί διαδικασίες που μπορεί να προκαλέσουν πόνο και αγωνία και μπορεί να υπάρχουν υψηλά ποσοστά αποτυχίας και θνησιμότητας.»

Η δυνατότητα παραγωγής γενετικά πανομοιότυπων πιθήκων θα μπορούσε να είναι χρήσιμη, είπε ο Esteban.

«Αυτή η έρευνα είναι απόδειξη της αρχής ότι η κλωνοποίηση μπορεί να γίνει σε διαφορετικά είδη πρωτευόντων πλην του ανθρώπου και ανοίγει την πόρτα σε νέους τρόπους ενίσχυσης της αποτελεσματικότητας. Οι κλωνοποιημένοι πίθηκοι μπορούν να τροποποιηθούν γενετικά με πολύπλοκους τρόπους που δεν μπορούν οι πίθηκοι άγριου τύπου. Αυτό έχει πολλές συνέπειες για τη μοντελοποίηση ασθενειών. Υπάρχει επίσης μια προοπτική διατήρησης των ειδών», πρόσθεσε.

Ο Δρ Lluís Montoliu, ερευνητής στο Εθνικό Κέντρο Βιοτεχνολογίας (CNB-CSIC) στην Ισπανία που δεν συμμετείχε στην έρευνα, είπε ότι η κλωνοποίηση και των δύο ειδών πιθήκων απέδειξε δύο πράγματα.

«Πρώτον, είναι δυνατή η κλωνοποίηση πρωτευόντων. Και δεύτερον, όχι λιγότερο σημαντικό, είναι εξαιρετικά δύσκολο να πετύχεις με αυτά τα πειράματα, με τόσο χαμηλές αποδόσεις», είπε σε δήλωσή του.

Πρόσθεσε ότι το χαμηλό ποσοστό επιτυχίας της διαδικασίας έδειξε ότι «όχι μόνο η ανθρώπινη κλωνοποίηση ήταν περιττή και συζητήσιμη, αλλά αν επιχειρηθεί, θα ήταν εξαιρετικά δύσκολη και ηθικά αδικαιολόγητη».

«Η αναπαραγωγική κλωνοποίηση ενός ανθρώπου είναι εντελώς απαράδεκτη», είπε ο Lu.