Η 3η Σεπτέμβρη με όρους μέλλοντος
Ένα από τα πιο εμπνευσμένα πολιτικά κείμενα της μεταπολίτευσης είναι αναμφίβολα η διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη.
Ένα από τα πιο εμπνευσμένα πολιτικά κείμενα της μεταπολίτευσης είναι αναμφίβολα η διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη.
Η γενέθλιος πράξη του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος από τον Ανδρέα Παπανδρέου και τα πρώτα ιδρυτικά του μέλη δεν ήταν απλώς το μανιφέστο ενός κόμματος με ριζοσπαστικά και πατριωτικά χαρακτηριστικά. Αποδείχθηκε στην πράξη το θεμέλιο ενός ανθεκτικού πολιτικού ρεύματος που κυριάρχησε για δεκαετίες, άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στη χώρα και πέτυχε ένα θαυμαστό «μπόλιασμα» με την ελληνική κοινωνία.
Ένα οραματικό ιδεολογικό κείμενο αρχών και αξιών, που δεν περιέγραφε μόνο εκείνη την εποχή αλλά έβλεπε πολύ μακρύτερα και κατάφερε να συνεπάρει εκατομμύρια Έλληνες που ψήφισαν και ταυτίστηκαν για δεκαετίες με το Κίνημα που ίδρυσε το 1974 ο χαρισματικός του ηγέτης και μετέπειτα πρωθυπουργός.
Το εμβληματικό τρίπτυχο «εθνική ανεξαρτησία – λαϊκή κυριαρχία – κοινωνική απελευθέρωση» αποτύπωσε με μοναδικό τρόπο τις ανάγκες της μεταδικτατορικής Ελλάδας και έθεσε τις βάσεις για τα μεγάλα άλματα που ακολούθησαν.
Σήμερα, μισό αιώνα μετά, το καίριο ερώτημα –ιδίως για τις νεότερες γενιές που δεν έζησαν ούτε την 3η Σεπτέμβρη ούτε τις μεγάλες πολιτικές τομές του ’81, του ’96 ή του 2009– είναι τι έχει να τους πει αυτή η διακήρυξη στην οποία εξακολουθεί να ομνύει το ΠΑΣΟΚ, γιορτάζοντάς την κάθε χρόνο;
Το ερώτημα αυτό δεν είναι ρητορικό. Είναι ουσιώδες, σχεδόν υπαρξιακό για Κίνημα. Και καλείται να το απαντήσει η ηγεσία της Χαριλάου Τρικούπη με προτάσεις και έργα, επικαιροποιώντας τα νοήματα του χθες μέσα στις συνθήκες του σήμερα. Ίσως και με μια «νέα 3η Σεπτέμβρη».
Πώς, λοιπόν:
-το ΕΣΥ, το δημόσιο σύστημα Υγείας που οικοδόμησε το ΠΑΣΟΚ θα στηριχθεί και θα εκσυγχρονιστεί, ώστε ο κάθε πολίτης να περιθάλπεται χωρίς αναμονές και «φακελάκια».
-η δημόσια Παιδεία θα γίνει πραγματικά ποιοτική και πρώτη επιλογή για όλους, ανεξάρτητα από οικονομικές δυνατότητες.
-οι μισθοί θα επιτρέπουν αξιοπρεπή διαβίωση, απέναντι στην ακρίβεια, τις κακές εργασιακές συνθήκες και τη στεγαστική κρίση.
-η εξωτερική πολιτική θα διασφαλίζει ότι η Ελλάδα θα είναι χώρα που σέβονται οι φίλοι και υπολογίζουν οι αντίπαλοι.
-η Δημοκρατία, η Δικαιοσύνη και οι θεσμοί θα λειτουργούν εύρυθμα, αμερόληπτα, ανεξάρτητα από πιέσεις και εξαρτήσεις.
-το κράτος θα εξυπηρετεί εύκολα και αποτελεσματικά τον πολίτη, χωρίς γραφειοκρατία, γρηγορόσημα και ρουσφέτια.
-η ελληνική περιφέρεια θα ξαναζωντανέψει, δίνοντας προοπτική στους νέους ανθρώπους να κάνουν οικογένεια κα να τολμήσουν να δημιουργήσουν στον τόπο που γεννήθηκαν.
Με λίγα λόγια, πώς μπορεί να υπάρξει ξανά μια Αλλαγή: μια νέα κοινωνική συμφωνία που θα στηρίζεται στη δικαιοσύνη, την ισότητα ευκαιριών, την κοινωνική κινητικότητα, τα επιτεύγματα που σημάδεψαν ιστορικά το ΠΑΣΟΚ.
Γιατί οι επέτειοι -εκτός των «μυημένων»- έχουν νόημα μόνο όταν συνδέονται με το σήμερα και ανοίγουν δρόμους για το αύριο. Η κοινωνία δεν αρκείται στη νοσταλγία. Θέλει λύσεις για τα προβλήματα της καθημερινότητάς της.
Κι εν τέλει, το ΠΑΣΟΚ που διεκδικεί την πρωτιά στις εκλογές και ο Νίκος Ανδρουλάκης την πρωθυπουργία, θα κριθούν κυρίως για το σχέδιό διακυβέρνησης της επόμενης ημέρας, που πρέπει να είναι ρεαλιστικό αλλά να δίνει ταυτόχρονα και όραμα.
Μόνο έτσι μπορεί το Κίνημα να ξαναγίνει πλειοψηφικό. Όπως ακριβώς έκανε ο Ανδρέας πριν 51 χρόνια.