Η εξέγερση της Gen Z: Από το Νεπάλ ως τo Περού, η νέα γενιά απαιτεί δικαιοσύνη
Κάτι σιγοβράζει στους κόλπους της Gen Z, της νέας γενιάς που φαίνεται αποφασισμένη να ταράξει τα νερά σε πολλά μέρη του κόσμου. Από τη νότια Ασία μέχρι την Αφρική και τη Λατινική Αμερική, τα παιδιά που γεννήθηκαν μεταξύ 1997 και 2012 κινητοποιούνται και διεκδικούν ριζική πολιτική αλλαγή στις χώρες τους.
Η Gen Z ηγείται μιας σειράς εξεγέρσεων εναντίον πολιτικών ελίτ που θεωρούνται γερασμένες αλλά κυρίως διεφθαρμένες και σηματοδοτεί μια ριζοσπαστική παγκόσμια αφύπνιση. Οργανώνεται μέσω της κοινωνικής πλατφόρμας Discord (επεκτείνεται και σε Facebook, TikTok, Instagram, Χ, Telegram) που υπερβαίνει τα εθνικά σύνορα και επαναπροσδιορίζει την πολιτική συμμετοχή των πολιτών. Με πάνω από 600.000.000 χρήστες παγκοσμίως, έχει παίξει σημαντικό ρόλο σε κινήματα όπως αυτό της επίθεσης κατά του Καπιτωλίου το 2021.
Σε κάθε περιοχή τόσο τα αιτήματα όσο και οι τρόποι δράσης με «όπλο» τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι ίδια. Πρόκειται για κινήματα που δεν καθοδηγούνται από συγκεκριμένο ηγέτη ενώ η πλειοψηφία όσων συμμετέχουν είναι άτομα που γαλουχήθηκαν και ωρίμασαν μέσα από το διαδίκτυο.
Αν και συχνά πυροδοτούνται από συγκεκριμένα παράπονα από τις εκάστοτε κυβερνήσεις, οι κινητοποιήσεις θέτουν στο προσκήνιο μακροχρόνια κοινωνικά ζητήματα όπως η διεύρυνση της ανισότητας, η οικονομική αβεβαιότητα και ο νεποτισμός των ηγετών. Η Gen Z προσπαθεί να πετύχει αυτό που απέτυχαν να καταφέρουν οι προκάτοχοί της.
Η πρώτη σπίθα άναψε στην Ασία
Η αρχή έγινε το 2022 στη Σρι Λάνκα με μαζικές διαδηλώσεις που οδήγησαν στην πτώση της κυβέρνησης του Μαχίντα Ραγιαπάκσε ο οποίος κυβερνούσε τη χώρα για αρκετές δεκαετίες. Το 2024, ήταν η σειρά των νέων στο Μπανγκλαντές να ρίξουν τον Σεΐχη Χασίνα, ο οποίος βρισκόταν στην εξουσία πάνω από δεκαπέντε χρόνια.
Στην Ινδονησία, στα τέλη του Αυγούστου 2025, ξέσπασαν διαμαρτυρίες όταν οι νέοι διαδήλωσαν ενάντια στις πολιτικές που εισήγαγε η κυβέρνηση αλλά και για τα προνόμια που απολάμβαναν οι βουλευτές όταν το κόστος ζωής παρέμενε ανυπόφορο για τον μέσο πολίτη.
Αποτέλεσμα ήταν ο πρόεδρος της χώρας Πραμπόβο Σουμπιάντο να προχωρήσει σε ανασχηματισμό αντικαθιστώντας τους υπουργούς Οικονομίας και Εθνικής Ασφάλειας ώστε να κατευνάσει το κίνημα που μετρούσε ήδη δεκάδες νεκρούς.
Tον Σεπτέμβριο του 2025, ακολούθησαν οι νέοι στο Νεπάλ με μια σειρά από εξεγέρσεις οι οποίες σε μόλις τέσσερις ημέρες οδήγησε στην ανατροπή της πολυετούς κυβέρνησης του 73χρονου Κάντγκα Πρασάντ Σάρμα Όλι.
Όλα ξεκίνησαν όταν δημιουργήθηκε το hashtag #nepobaby. Ο σκοπός ήταν να χλευαστούν τα παιδιά των πολιτικών ηγετών της χώρας που έκαναν επίδειξη πλούτου στα κοινωνικά δίκτυα όταν η πλειοψηφία των κατοίκων ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας.
Με το κίνημα να γιγαντώνεται, η κυβέρνηση του Νεπάλ διατάζει την απαγόρευση χρήσης διάφορων εφαρμογών. Αυτή ήταν και η σπίθα που προκάλεσε ένα τσουνάμι αντιδράσεων. Οι διαδηλωτές έφτασαν στο σημείο να πυρπολήσουν την πρωθυπουργική κατοικία όπως επίσης και διάφορα κυβερνητικά κτίρια.
«Είμαστε εδώ για να διαμαρτυρηθούμε εναντίον της διαφθοράς στο Νεπάλ. Πού πάνε τα χρήματα που πληρώνουμε στους φόρους; Δεν είναι μόνο η απαγόρευση των κοινωνικών δικτύων, είναι όλη η νοοτροπία που μας εξοργίζει» δήλωνε στις αρχές Σεπτεμβρίου μια φοιτήτρια στα ξένα πρακτορεία.
Η φωτιά της νεολαίας εξαπλώνεται παντού
Στο Μαρόκο, μια συλλογικότητα που ονομάζεται "Gen Z 212", εμπνευσμένη από τον διεθνή τηλεφωνικό κωδικό της χώρας, βγήκε στους δρόμους σε διάφορες πόλεις.
Με επικεφαλής κυρίως φοιτητές και άνεργους πτυχιούχους, οι διαδηλωτές απαιτούν σαρωτικές μεταρρυθμίσεις στην υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση και την κοινωνική δικαιοσύνη - ζητήματα που, όπως λένε, έχουν παραμεριστεί καθώς η κυβέρνηση επενδύει δισεκατομμύρια σε υποδομές για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2030.
Οι πρόσφατες διαμαρτυρίες πυροδοτήθηκαν από τους θανάτους αρκετών εγκύων κατά τη διάρκεια της καισαρικής τομής στην παραθαλάσσια πόλη Αγκαντίρ, γεγονός που έφερε στο προσκήνιο το καταρρέον σύστημα υγειονομικής περίθαλψης.
Τρία άτομα σκοτώθηκαν και εκατοντάδες άλλα τραυματίστηκαν, ανέφεραν οι αρχές. Οι δυνάμεις καταστολής αναπτύχθηκαν σε μεγάλες πόλεις, χρησιμοποιώντας βία και συλλαμβάνοντας δεκάδες πολίτες όλων των ηλικιών. Όμως το αίτημα των διαδηλωτών παραμένει ένα: Η παραίτηση της διεφθαρμένης, όπως λένε, κυβέρνησης.
Στο Περού, στις 20 Σεπτεμβρίου χιλιάδες πολίτες κατέβηκαν στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι για μεταρρυθμίσεις σε έναν νόμο για τις συντάξεις. Οι διαδηλώσεις δεν άργησαν να φουντώσουν με τα αιτήματα για ανάληψη δράσης στην αντιμετώπιση της συνεχιζόμενης ανασφάλειας και της εκτεταμένης διαφθοράς στην κυβέρνηση να εντείνονται.
Εν μέσω της αυξανόμενης κοινωνικής κρίσης, η πρόεδρος του Περού Ντίνα Μπολουάρτε παραιτήθηκε και ενώ σε βάρος της εκκρεμούν έρευνες για δωροδοκία, υποθέσεις διαφθοράς και συμμετοχή σε μια βίαιη και θανατηφόρα καταστολή διαδηλώσεων το 2022. Ο Χοσέ Χέρι ανέλαβε προσωρινά την προεδρία αλλά οι οδομαχίες συνεχίζονται.
Και τέλος η Μαδαγασκάρη. Στις 14 Οκτωβρίου, οι διαμαρτυρίες ξεκίνησαν κατά των τακτικών διακοπών νερού και ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά γρήγορα μετατράπηκαν σε ευρύτερη δυσαρέσκεια. Οι διαδηλωτές απαίτησαν την παραίτηση υπουργών αλλά και του προέδρου Άντρι Ρατζοελίνα, που ανήλθε στην εξουσία με πραξικόπημα το 2009 και στη συνέχεια εξελέγη πρόεδρος σε αμφιλεγόμενες εκλογές το 2019 και το 2023.
Τα Ηνωμένα Έθνη ανακοίνωσαν ότι τουλάχιστον 22 άνθρωποι σκοτώθηκαν και περισσότεροι από 100 τραυματίστηκαν με την κυβέρνηση ωστόσο να αμφισβητεί τα στοιχεία.
Μετά την άτακτη διάλυση της Βουλής και την παραίτηση του Ρατζοελίνα, ο αρχηγός του Στρατού Μικέλα Ραντριανιρίνα ανακοίνωσε την επιβολή νέου πραξικοπήματος και ανάληψη των προεδρικών καθηκόντων. Ωστόσο, μια λεπτομέρεια έκανε τη διαφορά. Είχε στο πλευρό του τη νεολαία η οποία αγανακτισμένη βγήκε στους δρόμους και οργάνωσε τις κινητοποιήσεις.
One Piece: Το κοινό σύμβολο αντίστασης της Gen Z
Ταυτόχρονα με τις εξεγέρσεις, η ποπ κουλτούρα παίρνει τη δική της θέση στον αγώνα. Μια μαύρη σημαία με μια χαμογελαστή νεκροκεφαλή που φοράει ένα ψάθινο κίτρινο καπέλο έγινε το κοινό σύμβολο της αντίστασης σε αυτές τις χώρες.
Το σχέδιο προέρχεται από μια cult ιαπωνική σειρά manga και anime με τίτλο One Piece, που ακολουθεί μια ομάδα πειρατών που μάχονται να πατάξουν διεφθαρμένες κυβερνήσεις.
Στο Νεπάλ, οι διαδηλωτές την κρέμασαν στις πύλες του Σίνγκα Ντουρμπάρ, την έδρα της κυβέρνησης, αλλά και σε υπουργεία. Η ίδια σημαία υψώθηκε στο Μαρόκο και τη Μαδαγασκάρη.
Στην πρωτεύουσα του Περού, Λίμα, ο 27χρονος ηλεκτρολόγος Ντέιβιντ Ταφούρ στάθηκε με την ίδια σημαία στην πλατεία Σαν Μαρτίν. «Δίνουμε την ίδια μάχη — ενάντια σε διεφθαρμένους αξιωματούχους που, στην περίπτωσή μας, είναι επίσης δολοφόνοι», είπε ο Ταφούρ στο Associated Press, υπενθυμίζοντας ότι η κυβέρνηση της Μπολουάρτε παρέμεινε στην εξουσία από τον Δεκέμβριο του 2022 παρά τις περισσότερες από 500 διαμαρτυρίες και τους θανάτους 50 πολιτών.
«Στην περίπτωσή μου, είναι αγανάκτηση για την κατάχρηση εξουσίας, τη διαφθορά, τους θανάτους», προσέθεσε αναφερόμενος στην απότομη αύξηση των δολοφονιών και των εκβιασμών που μαστίζουν τη χώρα από το 2017.
Ο σκεπτικισμός στην καρδιά των νεανικών διαδηλώσεων
Πολλές σημαντικές διαμαρτυρίες στο παρελθόν, όπως το κίνημα Occupy Wall Street το 2011, η Αραβική Άνοιξη μεταξύ 2010 και 2012 και η Επανάσταση της Ομπρέλας στο Χονγκ Κονγκ το 2014, έχουν ηγηθεί με μπροστάρηδες τους νέους.
Ο Μπαρτ Κάμαερτς, καθηγητής πολιτικής και επικοινωνίας στο London School of Economics, δήλωσε στο CNN ότι αυτή η γενιά αισθάνεται «αδικημένη», καθώς «τα συμφέροντά της δεν εκπροσωπούνται ή δεν λαμβάνονται υπόψη».
Ως αποτέλεσμα, ανέφερε πως αυτή η γενιά είναι σκεπτική απέναντι στη φιλελεύθερη αντιπροσωπευτική δημοκρατία, αν και εξακολουθεί να εκτιμά τις δημοκρατικές αρχές και τη δημοκρατική λήψη αποφάσεων. Οι διαμαρτυρίες που εκτυλίσσονται τώρα είναι αποτέλεσμα αυτού του σκεπτικισμού.
Η άνοδος του αυταρχισμού, της ξενοφοβίας και του εθνικισμού τροφοδοτεί επίσης την επιθυμία των νέων να δράσουν, καθώς οι ευκαιρίες που κάποτε ήταν διαθέσιμες στις γενιές των γονιών τους έχουν σχεδόν εξαφανιστεί.
Η Gen Z πλέον δεν αρκείται στο να διαμαρτύρεται. Επαναπροσδιορίζει τι σημαίνει πολιτική συμμετοχή στον 21ο αιώνα και μετατρέπει τη διαδικτυακή φωνή της σε «όπλο». Καθώς οι παραδοσιακές μορφές αμφισβήτησης της πολιτικής δυσαρέσκειας γίνονται όλο και πιο απαιτητικές, οι νέοι στρέφονται στους συνομηλίκους τους σε άλλες χώρες για να δημιουργήσουν έναν οδικό χάρτη. Το αν αυτή η ενέργεια θα μετατραπεί σε μόνιμη αλλαγή ή θα χαθεί στο χάος του ίντερνετ, μένει να φανεί.
