Η Ευρώπη βάζει τέλος στις επιδοτήσεις για αυτόνομη θέρμανση με ορυκτά καύσιμα

Εγκρίθηκε η αναθεωρημένη οδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων στην Ευρώπη, που αποσκοπεί στη μείωση των λογαριασμών ενέργειας και των εκπομπών ρύπων. Η οδηγία θα ενισχύσει την ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης, σύμφωνα με το σχέδιο REPowerEU, μειώνοντας τη χρήση εισαγόμενων ορυκτών καυσίμων. Η αναθεωρημένη οδηγία θα καταστήσει τις «μηδενικές εκπομπές» πρότυπο για τα νέα κτίρια.

Όλα τα νέα κτίρια κατοικιών και μη κατοικιών πρέπει να έχουν μηδενικές επιτόπιες εκπομπές από ορυκτά καύσιμα, από την 1η Ιανουαρίου 2028 για τα κτίρια που ανήκουν στο δημόσιο και από την 1η Ιανουαρίου 2030 για όλα τα άλλα νέα κτίρια, με δυνατότητα ειδικών εξαιρέσεων, όπως επισημαίνεται σε ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Η ενισχυμένη οδηγία περιέχει νέες διατάξεις για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων από τη θέρμανση των κτιρίων και την ενίσχυση της ανάπτυξης εγκαταστάσεων ηλιακής ενέργειας, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές συνθήκες. Τα κράτη μέλη θα πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι τα νέα κτίρια είναι «έτοιμα για ηλιακή ενέργεια».

Οι επιδοτήσεις για την εγκατάσταση αυτόνομων λεβήτων που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα, όπως είναι για παράδειγμα το φυσικό αέριο, δεν θα επιτρέπονται από την 1η Ιανουαρίου 2025. Θα ενισχύσει επίσης την υιοθέτηση της βιώσιμης κινητικότητας χάρη στις διατάξεις για την προ-καλωδίωση, τα σημεία επαναφόρτισης για ηλεκτρικά οχήματα και τους χώρους στάθμευσης ποδηλάτων.

Κάθε κράτος θα υιοθετήσει το δικό του σχέδιο

Κάθε κράτος μέλος θα υιοθετήσει τη δική του εθνική πορεία για τη μείωση της μέσης χρήσης πρωτογενούς ενέργειας των οικιστικών κτιρίων κατά 16% έως το 2030 και κατά 20-22% έως το 2035. Για τα μη οικιστικά κτίρια, θα πρέπει να ανακαινίσουν το 16% των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις έως το 2030 και το 26% των κτιρίων με τις χειρότερες επιδόσεις έως το 2033.

Τα κράτη μέλη θα έχουν τη δυνατότητα να εξαιρέσουν ορισμένες κατηγορίες οικιστικών και μη οικιστικών κτιρίων από αυτές τις υποχρεώσεις, συμπεριλαμβανομένων των ιστορικών κτιρίων ή των εξοχικών κατοικιών. Οι πολίτες θα υποστηρίζονται στις προσπάθειές τους να βελτιώσουν τα σπίτια τους.

Ο καλύτερος σχεδιασμός των ανακαινίσεων και η τεχνική και οικονομική υποστήριξη θα είναι ζωτικής σημασίας για την πρόκληση ενός κύματος ανακαινίσεων σε ολόκληρη την ΕΕ, και αυτό προβλέπεται από την αναθεωρημένη οδηγία.

Για να καταπολεμηθεί η ενεργειακή φτώχεια και να μειωθούν οι λογαριασμοί ενέργειας, τα χρηματοδοτικά μέτρα θα πρέπει να παρέχουν κίνητρα και να συνοδεύουν τις ανακαινίσεις και να απευθύνονται ιδίως στους ευάλωτους πελάτες και στα κτίρια με τις χειρότερες επιδόσεις, στα οποία ζει μεγαλύτερο ποσοστό των νοικοκυριών που είναι ενεργειακά φτωχά, επισημαίνει η Κομισιόν.

Η αναθεωρημένη οδηγία θα δημοσιευθεί στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα τεθεί σε ισχύ τις επόμενες εβδομάδες. Στη συνέχεια, τα κράτη μέλη θα πρέπει να τη μεταφέρουν στην εθνική τους νομοθεσία.

Από κτίρια το 40% της κατανάλωσης ενέργειας στην ΕΕ

Τα κτίρια ευθύνονται για περίπου το 40% της κατανάλωσης ενέργειας στην ΕΕ, για περισσότερο από το ήμισυ της κατανάλωσης φυσικού αερίου στην ΕΕ (κυρίως μέσω της θέρμανσης, της ψύξης και του ζεστού νερού χρήσης) και για το 35% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που σχετίζονται με την ενέργεια. Επί του παρόντος, περίπου το 35% των κτιρίων της ΕΕ είναι ηλικίας άνω των 50 ετών και σχεδόν το 75% του κτιριακού αποθέματος είναι ενεργειακά αναποτελεσματικό. Ταυτόχρονα, ο μέσος ετήσιος ρυθμός ενεργειακής ανακαίνισης είναι μόνο περίπου 1%.

Το 2020, η Επιτροπή παρουσίασε τη στρατηγική της για το κύμα ανακαίνισης με στόχο να διπλασιάσει τουλάχιστον τα ποσοστά ανακαίνισης έως το 2030 και να διασφαλίσει ότι οι ανακαινίσεις οδηγούν σε υψηλότερη ενεργειακή απόδοση και περισσότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στα κτίρια. Η πρόταση της Επιτροπής για την αναθεώρηση της EPBD τον Δεκέμβριο του 2021 συμπληρώθηκε περαιτέρω με πρόσθετα στοιχεία για την ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας στα κτίρια ως μέρος του σχεδίου REPowerEU τον Μάιο του 2022. Οι ευρωβουλή κατέληξε σε πολιτική συμφωνία τον Δεκέμβριο του 2023.

Η οδηγία αποτελεί βασικό δομικό στοιχείο των προσπαθειών της ΕΕ για τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα και για τον διπλασιασμό του ρυθμού βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και τον τριπλασιασμό της δυναμικότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030, όπως συμφωνήθηκε με τους παγκόσμιους εταίρους στην COP28. Η σημερινή έγκριση βασίζεται στην ολοκλήρωση και την έναρξη ισχύος της νομοθεσίας «Fit for 55» και θα συμβάλει στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030.