Η «Τρύπα της Μοίρας» στο Καλλιμάρμαρο – Μύθος, σκοτάδι και ιστορία κάτω από το Παναθηναϊκό Στάδιο
Σύμφωνα με τις παραδόσεις, η «Τρύπα της Μοίρας» ήταν σημείο-ορόσημο για όποιον ήθελε να μάθει το πεπρωμένο του.
Κάτω από το λευκό μάρμαρο του Παναθηναϊκού Σταδίου, εκεί όπου η Αθήνα δείχνει το πιο ένδοξο πρόσωπο του παρελθόντος της, υπάρχει μια άλλη ιστορία. Σκοτεινή, μυστηριώδης, σχεδόν απόκοσμη. Η «Τρύπα της Μοίρας».
Η υπόγεια δίοδος
Η αλήθεια ξεκινά από την αρχιτεκτονική. Στην ανατολική πλευρά του Σταδίου υπάρχει μια θολωτή υπόγεια στοά, μήκους περίπου 60 μέτρων. Χτίστηκε τον 4ο αιώνα π.Χ., επί Λυκούργου, για να χρησιμεύει ως δίοδος αθλητών και επισήμων. Στα ρωμαϊκά χρόνια, όταν το Στάδιο μετατράπηκε σε αρένα, από εκεί περνούσαν τα άγρια ζώα πριν βγουν στην αρένα. Είναι το μοναδικό κομμάτι του αρχαίου Σταδίου που παραμένει άθικτο.
Σήμερα, οι επισκέπτες του Καλλιμάρμαρου περνούν μέσα της, νιώθοντας την ατμόσφαιρα μιας εποχής που η πόλη ζούσε μεγάλες στιγμές δόξας, αλλά και αίματος.
Από δίοδος… σε «τρύπα της Μοίρας»
Η στοά όμως δεν έμεινε απλώς μια τεχνική λεπτομέρεια. Με το πέρασμα των αιώνων, όταν το Στάδιο ρήμαξε και οι μαρμάρινες κερκίδες έμειναν μισοθαμμένες, η υπόγεια δίοδος έγινε πεδίο θρύλων. Οι Αθηναίοι την αποκαλούσαν «Τρύπα της Μοίρας».
Περιηγητές που έφταναν στην Οθωμανική Αθήνα τον 18ο και 19ο αιώνα κατέγραψαν ιστορίες: νεαρές γυναίκες κατέβαιναν στη στοά για να κάνουν μυστικές τελετές, να ζητήσουν από τις Μοίρες καλή τύχη, γονιμότητα, έναν καλό σύζυγο. Άλλες αναφορές μιλούσαν για μάγισσες που έκαναν «μαντολόγια» μέσα στο σκοτάδι, για φωτιές και προσφορές που χάνονταν στην πέτρα.
Έτσι, η δίοδος φόρτωσε με μυστήριο. Δεν ήταν πια απλώς μια αρχαία κατασκευή· ήταν ένα πέρασμα σε κάτι που έμοιαζε υπερφυσικό.
Σκοτεινές ιστορίες και λαϊκές δοξασίες
Σύμφωνα με τις παραδόσεις, η «Τρύπα της Μοίρας» ήταν σημείο-ορόσημο για όποιον ήθελε να μάθει το πεπρωμένο του. Μια στοά που οδηγούσε όχι μόνο στην αρένα, αλλά και σε ένα σύμπαν προλήψεων και φόβου. Οι μύθοι έλεγαν πως όποιος περνούσε τη νύχτα μέσα από εκεί, μπορούσε να ακούσει ψιθύρους, σαν οι Μοίρες να στέκονταν ακόμα εκεί, κρατώντας τα νήματα της ζωής.
Κανείς δεν μπορεί να αποδείξει αυτές τις ιστορίες. Αλλά η προφορική παράδοση τις κράτησε ζωντανές, μέχρι να φτάσουν σε εμάς.
Το σήμερα
Η «Τρύπα της Μοίρας» είναι σήμερα επισκέψιμη. Αποτελεί κομμάτι της διαδρομής που κάνει ο επισκέπτης στο Παναθηναϊκό Στάδιο, οδηγώντας σε μια εντυπωσιακή έκθεση με αναμνήσεις από τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Κι όμως, όσο κι αν φωτίζεται με σύγχρονες προβολές, η αίσθηση του σκοτεινού θρύλου παραμένει.
Η Αθήνα είναι γεμάτη ιστορίες που μπλέκουν την ιστορία με το μύθο. Η «Τρύπα της Μοίρας» είναι ίσως η πιο χαρακτηριστική. Ένας τόπος όπου η αρχιτεκτονική και οι αγώνες της αρχαιότητας συναντούν τις προλήψεις, τα μυστικά τελετουργικά και την ανεξήγητη γοητεία του άγνωστου. Γιατί, στο τέλος, η Αθήνα δεν ζει μόνο στο φως του Παρθενώνα. Έχει και τα σκοτάδια της. Και στο Καλλιμάρμαρο, αυτά τα σκοτάδια έχουν όνομα.
