Ισπανία: Στο «σκοτάδι» τα αίτια του ιστορικού μπλακ άουτ - Η κυβερνοεπίθεση και τα πυρηνικά
Τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής για τους παράγοντες που μπορεί να συνδέονται με το ολικό μπλακ άουτ στην Ιβηρική χερσόνησο.
Πέπλο μυστηρίου συνεχίζει να καλύπτει τα αίτια που προκάλεσαν το ολικό μπλακ άουτ στην Ιβηρική χερσόνησο την Δευτέρα 28 Απριλίου, με την Ισπανία, την Πορτογαλία και ένα μέρος της νότιας Γαλλίας να βυθίζονται στο σκοτάδι για αρκετές ώρες και την κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα να «παγώνει».
Όπως τονίζουν ειδικοί πρόκειται για ένα από τα χειρότερα μπλακ άουτ που έχει σημειωθεί ποτέ ως προς την έκταση και τη διάρκεια, όχι μόνο στην ιστορία των χωρών που έπληξε αλλά και εν γένει στα ευρωπαϊκά χρονικά.
Την ίδια στιγμή, ήδη υπάρχουν δεδομένα για ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια της διακοπής ηλεκτροδότησης, με 5 νεκρούς να έχουν καταγραφεί από αιτίες που σχετίζονται άμεσα με το μπλακ άουτ.
Όσον αφορά τις οικονομικές συνέπειες, είναι χαρακτηριστικό ότι η η αιφνίδια διακοπή ρεύματος προκάλεσε πτώση του 60% της ζήτησης στην Ισπανία μέσα σε πέντε δευτερόλεπτα το μεσημέρι της Δευτέρας.
Έρευνα διέταξε η κυβέρνηση για τα αίτια - Όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά
Τα αίτια που προκάλεσαν το ολικό μπλακ άουτ παραμένουν άγνωστα, γεγονός που διατηρεί στο «κόκκινο» την ανησυχία σε όλη την Ευρώπη.
Οι πρώτες αναφορές έκαναν λόγο για ένα «σπάνιο ατμοσφαιρικό φαινόμενο» που μπορεί να ήταν υπεύθυνο, επικαλούμενες δήλωση που αποδόθηκε στον πορτογαλικό φορέα δικτύου REN.
Σε ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως καταιγίδες και καύσωνες, τα καλώδια που μεταφέρουν την ηλεκτρική ενέργεια στον αέρα μπορεί να ταλαντώνονται, κάτι που μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στους αγωγούς, ιδιαίτερα σε παλαιότερο και λιγότερο συντηρημένο εξοπλισμό.
Ωστόσο, ο καιρός στην Ισπανία ήταν φυσιολογικός τη Δευτέρα. Την Τρίτη, η REN διέψευσε ότι ήταν υπεύθυνη για τη δήλωση, αλλά δεν έδωσε περαιτέρω λεπτομέρειες.
Μιλώντας στο Action24, o καθηγητής κλιματολογίας Χρήστος Ζερεφός, απέρριψε κατηγορηματικά οποιαδήποτε συσχέτιση του μπλακ άουτ με ατμοσφαιρικά ή μετεωρολογικά φαινόμενα, ασκώντας κριτική σε όσους αναφέρθηκαν σε τέτοιες εξηγήσεις.
Δεν επιβεβαιώνεται η κυβερνοεπίθεση
Η REE, η διαχειρίστρια εταιρεία του ηλεκτρικού δικτύου της Ισπανίας, ανακοίνωσε την Τρίτη (29/4) ότι με βάση μια προκαταρκτική εκτίμηση απέκλεισε το ενδεχόμενο κυβερνοεπίθεσης, διαβεβαιώνοντας ότι δεν ανιχνεύθηκε «καμία διείσδυση» στα συστήματα ελέγχου. Η πορτογαλική κυβέρνηση απέκλεισε επίσης το ενδεχόμενο κυβερνοεπίθεσης.
Η REE τόνισε ότι εντόπισε δύο περιστατικά απώλειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, πιθανώς από ηλιακούς σταθμούς, στο νοτιοδυτικό τμήμα της Ισπανίας, τα οποία προκάλεσαν αστάθεια στο ηλεκτρικό σύστημα και οδήγησαν σε αποτυχία της διασύνδεσης με τη Γαλλία.
Ο Εντουάρτο Πριέτο, διευθυντής υπηρεσιών της REE, δήλωσε ότι δεν υπάρχουν «οριστικά συμπεράσματα» σχετικά με τους λόγους της διακοπής του ρεύματος.
Σάντσεθ: «Μην βιαστούμε να βγάλουμε συμπεράσματα»
Από την πλευρά του, ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ αφήνει προς το παρόν όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά. Όπως ανακοίνωσε, η κυβέρνηση συγκρότησε επιτροπή διερεύνησης.
«Δεν πρέπει να βιαστούμε να βγάλουμε (συμπεράσματα) και να κάνουμε (λάθη) από βιασύνη», είπε ο Σάντσεθ την Τρίτη. «Θα ανακαλύψουμε τι συνέβη εκείνα τα πέντε δευτερόλεπτα», πρόσθεσε.
«Θα ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να διασφαλιστεί ότι αυτό δεν θα συμβεί ξανά», δήλωσε ο Σάντσεθ σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε, σημειώνοντας ότι θα θέσει «προ των ευθυνών τους» τους «ιδιωτικούς φορείς εκμετάλλευσης» στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας.
Της επιτροπής διερεύνησης θα ηγηθεί το υπουργείο Οικολογικής Μετάβασης, τόνισε ο πρωθυπουργός.
Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας ανακοίνωσε επίσης ανακοίνωσε την εκκίνηση έρευνας, με σκοπό να εξακριβωθούν τα αίτια του μπλακάουτ. Αν αποδειχθεί ότι πρόκειται για κυβερνοεπίθεση, ο δικαστής Χόρχε Καλάμα θα διερευνήσει την υπόθεση ως έγκλημα τρομοκρατίας, σύμφωνα με δικαστικό έγγραφο.
Ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, Λουίς Μοντενέγκρο, υπογράμμισε ότι η κυβέρνησή του θα ζητήσει από τον Οργανισμό
Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας της ΕΕ να διενεργήσει «ανεξάρτητο έλεγχο των ηλεκτρικών συστημάτων των πληγεισών χωρών για να προσδιορίσει πλήρως τα αίτια αυτής της κατάστασης».
Η σύνδεση με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
Η Ισπανία και η Πορτογαλία ηγούνται στην ΕΕ στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και αντλούσαν περίπου το 80% της ηλεκτρικής τους ενέργειας από ηλιακή και αιολική ενέργεια όταν σημειώθηκε η διακοπή ρεύματος τη Δευτέρα.
Ορισμένοι σχολιαστές υπέθεσαν ότι το δίκτυο ίσως υπερφορτώθηκε από τις διακυμάνσεις στην ηλιοφάνεια και τον άνεμο, καθώς οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι πιο διακεκομμένες από άλλες μορφές ενέργειας και οι ξαφνικές μεταβολές στη ηλιοφάνεια ή τον άνεμο μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα.
Ωστόσο, δεν φαίνεται να ισχύει αυτό, όπως τονίζει ο Guardian. Ο Ντάνιελ Μιούρ, ανώτερος αναλυτής ενέργειας στην S&P Global, δήλωσε: «Η φύση και η κλίμακα της διακοπής ρεύματος καθιστούν απίθανο το γεγονός ότι ο όγκος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ήταν η αιτία, καθώς το ισπανικό δίκτυο είναι συνήθως εκτεθειμένο σε πολύ υψηλούς όγκους τέτοιας παραγωγής», εξήγησε.
Ο ισπανικός φορέας δικτύου δήλωσε την Τρίτη ότι είχαν συμβεί δύο περιστατικά παρόμοια με την απώλεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ακολουθούμενα από μια μαζική απώλεια ανανεώσιμης ενέργειας, γεγονός που αποσταθεροποίησε το δίκτυο. Είπαν ότι ήταν «πολύ πιθανό» το πρώτο από αυτά τα περιστατικά να ήταν η ξαφνική απώλεια ηλιακής ενέργειας.
Το ισπανικό δίκτυο βρίσκεται σε διαδικασία αναβάθμισης, καθώς δεν μπορεί να μεταφέρει την ανανεώσιμη ενέργεια που απαιτείται.
Οι ειδικοί έχουν επισημάνει ότι οι αναβαθμίσεις του δικτύου δεν έχουν ακολουθήσει τον ρυθμό με τον οποίο προστίθενται οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στο σύστημα.
Η Πραθίκσα Ράμντας, αναλύτρια στην Rystad Energy, δήλωσε: «Δεν μπορούμε να πούμε ότι ο έντονος αέρας και η ηλιακή ενέργεια προκάλεσαν τη διακοπή ρεύματος – τις προηγούμενες ημέρες είδαμε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες ανανεώσιμων πηγών στο σύστημα.
Αλλά οι μεγαλύτερες ποσότητες ανανεώσιμων ίσως έχουν κάνει πιο δύσκολο το να απορροφηθεί μια διαταραχή στη συχνότητα. Υπάρχουν πολλές πιθανότητες πίσω από το τι μπορεί να προκαλέσει αυτά: μια βλάβη στο σύστημα ή μια αδύναμη γραμμή μετάδοσης. Είναι ένα μάθημα για άλλες χώρες: χρειάζεται μεγαλύτερη επένδυση σε μετατροπείς που σχηματίζουν το δίκτυο, οι οποίοι μπορούν να βοηθήσουν στην εξομάλυνση του δικτύου.»
Το φταίξιμο στην «έλλειψη» πυρηνικών - Οργή Σάντσεθ
Αρκετές φωνές εκφράστηκαν επικριτικά για τη φύση του ισπανικού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας, όπου το μερίδιο της πυρηνικής ενέργειας έχει μειωθεί απότομα τα τελευταία χρόνια υπέρ των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ αντέκρουσε το επιχείρημα που διατυπώθηκε ότι το μπλακ άουτ συνδέεται με έλλειψη πυρηνικής ενέργειας στην Ισπανία, απορρίπτοντας τις επικρίσεις που προήλθαν κυρίως από το ακροδεξιό κόμμα Vox.
Με τη διακοπή ηλεκτροδότησης, οι πυρηνικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής «αποσυνδέθηκαν» από το ισπανικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας, όπως και άλλες πηγές ηλεκτρικής ενέργειας, επομένως «η παραγωγή πυρηνικής ενέργειας δεν ήταν πλέον ισχυρή», τόνισε ο Πέδρο Σάντσεθ.
«Όσοι συνδέουν αυτό το περιστατικό με έλλειψη πυρηνικής ενέργειας είτε ψεύδονται εν γνώσει τους, είτε δείχνουν την άγνοια τους», επέμεινε.
Το ισπανικό Συμβούλιο Πυρηνικής Ασφάλειας (CSN) ανακοίνωσε χθες ότι από το κολοσσιαίο μπλακάουτ οι αντιδραστήρες των πυρηνικών σταθμών (Almaraz II, Ascó I και II, Vandellós II) έκλεισαν αυτόματα -σύμφωνα με τον σχεδιασμό τους,- με το CSN να διαβεβαιώνει ότι «το συμβάν δεν είχε καμία επίπτωση στους εργαζόμενους, το κοινό ή το περιβάλλον».
«Οι πυρηνικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής, αντί για λύση, αποτελούν πρόβλημα» επειδή «χρειάστηκε να ανακατευθύνουμε μεγάλες ποσότητες ενέργειας σε αυτούς για να διατηρήσουμε τους αντιδραστήρες τους σταθερούς», σημείωσε ο Ισπανός πρωθυπουργός.
Στο απόγειο της «μανίας» για ατομική ενέργεια τη δεκαετία του 1980, η Ισπανία διέθετε οκτώ πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, οι οποίοι παρείχαν το 38% της ηλεκτρικής της ενέργειας.
Σήμερα, η χώρα διαθέτει μόνο πέντε, με επτά αντιδραστήρες να αντιπροσωπεύουν το 20% του μείγματος ηλεκτρικής ενέργειας, σε σύγκριση με το 40% που αντιστοιχεί στην ηλιακή και αιολική ενέργεια.
Και αυτό το ποσοστό αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω το 2027-2028, με το προγραμματισμένο κλείσιμο των δύο αντιδραστήρων Αλμαράς, στην δυτική επαρχία Εστρεμαδούρα.
