Κακοποίηση ζώων: Αυτό είναι το ψυχολογικό προφίλ των δραστών - Τι έδειξε έρευνα του ΑΠΘ
Πολλές φορές έχουμε αναρωτηθεί πώς ένας άνθρωπος μπορεί να βασανίσει ένα ζώο. Έρευνα του ΑΠΘ ρίχνει φως στο ψυχολογικό προφίλ των δραστών.
Από αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας πάσχουν οι κακοποιητές ζώων οι οποίοι όμως, παρά την αύξηση των καταγγελιών για περιστατικά βίας, παραμένουν πολλές φορές ασύλληπτοι.
Οι διαπιστώσεις έγιναν σε ημερίδα με θέμα «Κακοποίηση Ζώων από τον άνθρωπο & Κακώσεις ανθρώπων από τα ζώα» που διοργάνωσε το μεσημέρι ο δήμος Θεσσαλονίκης, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Ιατροδικαστική - Ψυχιατροδικαστική του ΑΠΘ.
Σύμφωνα με την ψυχίατρο- ψυχοθεραπεύτρια Άλκηστη-Μαρία Ηγουµενάκη, τα χαρακτηριστικά της αντικοινωνικής διαταραχής προσωπικότητας που συναντώνται στους κακοποιητές ζώων είναι μεταξύ άλλων, η σκληρότητα και η αδιαφορία προς τα συναισθήματα των άλλων, η αδυναμία διατήρησης μακροχρόνιων σχέσεων, η επιθετικότητα , η έλλειψη τύψεων και η επανάληψη ψευδών δηλώσεων. Σημαντικό, σύμφωνα με την ίδια, είναι και το γεγονός ότι η πλειονότητα των γυναικών σε καταφύγια είπε ότι ο σύντροφός τους «είχε τραυματίσει ή σκοτώσει κατοικίδιο και πολλές φορές ήταν παρόντα και τα παιδιά τους». «Να πούμε βέβαια ότι οι γονείς παίρνουν πιο ελαφρά την κακοποίηση ζώων από αγοράκια σε σχέση με τα κοριτσάκια» συμπλήρωσε.
Για συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που έχει το προφίλ ενός δράστη κακοποίησης ζώου μίλησε και η Μαρία-Ελένη Γκρέμου, κοινωνιολόγος-εγκληματολόγος. "Έχει έλλειψη ενσυναίσθησης, δυσκολία αναγνώρισης πόνου, σαδιστικές τάσεις, αντικοινωνική συμπεριφορά, μειωμένη αίσθηση ευθύνης ενώ πολλοί δράστες, έχουν βιώσει κακοποίηση στην παιδική τους ηλικία".
Πολλές οι διώξεις αλλά οι περισσότερες στο αρχείο
Στοιχεία για τις ποινικές διώξεις που έχουν ασκηθεί για παραμέληση και κακοποίηση ζώων από το 2020 μέχρι το τέλος του 2024 έδωσε η εισαγγελέας Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης, αρμόδια για την προστασία περιβάλλοντος και ζώων Αικατερίνη Καραγιαννακίδου.
«Έχουν ασκηθεί συνολικά 727 διώξεις τα 4 τελευταία χρόνια αλλά οι περισσότερες περιπτώσεις πήγαν στο αρχείο λόγω αγνώστων δραστών. Δεν μιλούν οι κλειστές κοινωνίες και είναι δύσκολο να βρούμε τους δράστες ενώ πολλές φορές, οι δήμοι δεν μας βοηθούν και οι κτηνιατρικές εκθέσεις είναι ελλιπείς» είπε η εισαγγελέας ζητώντας να γίνει και ένα εθνικό μητρώο για τα καταφύγια ζώων. «Δεν υπάρχει κανένα καταφύγιο επίσημα αδειοδοτημένο γιατί κανένα δεν πληροί τις προϋποθέσεις που θέτει ο νόμος» εξήγησε.
Ζώα τα «εύκολα» θύματα
Μεγάλη είναι η γκάμα των κακοποιητικών συμπεριφορών προς τα ζώα καθώς θεωρούνται εύκολα θύματα, σύμφωνα με την Δήμητρα Ψάλλα, καθηγήτρια ΑΠΘ, διευθύντρια Εργαστηρίου Παθολογικής-Ανατομικής.
«Δεν πρέπει να το αντιμετωπίζουμε ως μεμονωμένο γεγονός, είναι μέρος της συνολικής βίας που παρατηρούμε στο κοινωνικό σύνολο. Στις κακοποιήσεις ζώων ο δράστης θεωρεί ότι δεν θα του αποδοθούν ευθύνες γιατί πιστεύει ότι κανείς δεν ενδιαφέρεται για τα αδέσποτα» είπε.
Για τη διαχείριση των περιστατικών από την Αστυνομία μίλησε ο αξιωματικός της ΕΛ.ΑΣ. Γεώργιος Παπαδόπουλος τονίζοντας ότι ρόλος της είναι η συλλογή όλων των στοιχείων που αφορούν στην κακοποίηση ζώων μετά από καταγγελίες.
«Δεν αφήνουμε καμία καταγγελία χωρίς να ελεγχθεί»
Μεγάλο χαρακτήρισε το πρόβλημα που δεν λύνεται, παρά τις αυστηρές διοικητικές και ποινικές κυρώσεις που έχουν προβλεφθεί, η Μαγδαληνή Καλπακίδου, εισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών. Διευκρίνισε μάλιστα ότι αποτελεί κακούργημα ο φόνος, ο βασανισμός ζώου, οι κυνομαχίες, η σεξουαλική κακοποίηση και η εγκατάλειψη νεογέννητων ζώων αλλά το θέμα είναι να βρεθούν οι δράστες.
«Η τιμωρία του δράστη πρέπει να είναι κοντά με την τέλεση της πράξης οπότε πρέπει να προκρίνεται η αυτόφωρη διαδικασία και αν δεν είναι αυτό εφικτό, να προσδιορίζεται η δίκη το συντομότερο δυνατό διάστημα» είπε η κ.Καλπακίδου κάνοντας λόγο για ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα που απαιτεί την άμεση συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων.
Την ανάγκη ενίσχυσης των μηχανισμών πρόληψης επισήμανε ο αντιδήμαρχος περιβάλλοντος και αστικού πρασίνου του δήμου Θεσσαλονίκης Βασίλης Διαμαντάκης, προσθέτοντας ωστόσο ότι η κοινή γνώμη αρχίζει να εκπαιδεύεται και να ευαισθητοποιείται καταγγέλλοντας περιστατικά κακοποίησης ζώων. Παράλληλα, προανήγγειλε τη λειτουργία δημοτικού κτηνιατρείου που, εκτός απροόπτου, θα λειτουργήσει τον Μάιο.
Στον χαιρετισμό του στην ημερίδα ο Νικόλαος Παπαϊωάννου, υφυπουργός Παιδείας, καθηγητής κτηνιατρικής στο ΑΠΘ, αναφέρθηκε στο δόγμα των σημερινών καιρών που είναι η ενιαία υγεία, δηλαδή άνθρωπος, ζώο και περιβάλλον ενώ από την πλευρά του, ο κ. Δημήτρης Βαρτζόπουλος, υφυπουργός Υγείας αναφέρθηκε, στον γραπτό του χαιρετισμό, στις βαθιές κοινωνικές και νομικές προεκτάσεις του φαινομένου κακοποίησης ζώων.
