Auto & Moto Αυτοκίνητα Φωτιά Άλιμος Σας είναι χρήσιμα

Καμένα αυτοκίνητα, καμένες τσέπες; Ποιος αποζημιώνει ποιον;

Κλοπή και φωτιά σε αυτοκίνητο: Ποιος πληρώνει τις ζημιές; Τι λέει ο νόμος, τι καλύπτει η ασφάλεια και τι πρέπει να κάνεις.

Γιώργος Σκευοφύλαξ

Ένα πρόσφατο περιστατικό στον Άλιμο, όπου ένας 37χρονος έκλεψε ένα αυτοκίνητο και του έβαλε φωτιά καίγοντας άλλα τρία, άνοιξε ξανά ένα ερώτημα που λίγοι μπορούν να απαντήσουν με σιγουριά: Ποιος πληρώνει τις ζημιές όταν το όχημα έχει κλαπεί;

Το θέμα δεν είναι καθόλου θεωρητικό. Σε ανάλογες περιπτώσεις, η ζημιά μπορεί να ξεπεράσει τις δεκάδες χιλιάδες ευρώ, ενώ το νομικό πλαίσιο και οι ασφαλιστικοί όροι έχουν πολλές «παγίδες» που συχνά αφήνουν τους ιδιοκτήτες ξεκρέμαστους.

Ο νόμος 489/1976: Τι προβλέπει για την ευθύνη

Ο βασικός ασφαλιστικός νόμος που ρυθμίζει την υποχρεωτική ασφάλιση οχημάτων είναι ο Ν. 489/1976. Σύμφωνα με το άρθρο 6, η ασφαλιστική κάλυψη της αστικής ευθύνης περιλαμβάνει και περιπτώσεις όπου το όχημα έχει κλαπεί ή αποκτηθεί με χρήση βίας. Αυτό σημαίνει ότι αν το κλεμμένο αυτοκίνητο προκαλέσει ζημιές σε τρίτους – δηλαδή σε άλλα οχήματα, περιουσίες ή άτομα – η ασφαλιστική του ιδιοκτήτη μπορεί να αποζημιώσει τα θύματα.

Ωστόσο, ο ίδιος ο νόμος προβλέπει σαφείς εξαιρέσεις. Δεν καλύπτεται η ευθύνη του κλέφτη ή οποιουδήποτε προκάλεσε το ατύχημα εκ προθέσεως. Με απλά λόγια, το ασφαλιστήριο δεν «πληρώνει» για εγκληματικές πράξεις, αλλά για ατυχήματα που συνέβησαν χωρίς πρόθεση.
Αυτός ο διαχωρισμός είναι κρίσιμος. Η ασφάλεια προστατεύει τους τρίτους, όχι τον δράστη, και όχι απαραίτητα τον ιδιοκτήτη του κλεμμένου οχήματος.

Ποιος αποζημιώνει ποιον

Η εικόνα αρχίζει να ξεκαθαρίζει όταν δούμε πώς μοιράζονται οι ευθύνες στην πράξη:

Ο δράστης
Είναι νομικά υπεύθυνος και, εφόσον ταυτοποιηθεί, μπορεί να υποχρεωθεί από τα δικαστήρια να καταβάλει αποζημίωση. Αν όμως είναι άγνωστος ή χωρίς περιουσιακά στοιχεία, το βάρος πέφτει αλλού.

Η ασφαλιστική του κλεμμένου οχήματος
Εφόσον υπάρχει ενεργό ασφαλιστήριο αστικής ευθύνης, θα αποζημιώσει τους τρίτους για τις ζημιές που προκλήθηκαν από το κλεμμένο όχημα. Στη συνέχεια, η εταιρεία έχει δικαίωμα αναγωγής — δηλαδή να στραφεί νομικά κατά του δράστη για να διεκδικήσει το ποσό που κατέβαλε.

Ο ιδιοκτήτης του κλεμμένου αυτοκινήτου
Αν διαθέτει κάλυψη Πυρός/Κλοπής, θα αποζημιωθεί για το δικό του όχημα, εφόσον έχει δηλώσει εγκαίρως την κλοπή στην αστυνομία. Αν όχι, μένει ακάλυπτος. Αν η ζημιά υπερβαίνει τα όρια του συμβολαίου, μπορεί να χρειαστεί να καλύψει τη διαφορά από την τσέπη του.

Τι γίνεται αν το όχημα ήταν ανασφάλιστο

Σε περιπτώσεις όπου το κλεμμένο όχημα δεν ήταν ασφαλισμένο, οι ζημιές που προκλήθηκαν σε τρίτους μπορούν να καλυφθούν από το Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Αυτοκινήτων (ΤΕΑΑ). Το Ταμείο αυτό δημιουργήθηκε ακριβώς για τέτοιες περιπτώσεις: ανασφάλιστα, άγνωστα ή κλεμμένα οχήματα. Το ΤΕΑΑ αποζημιώνει τους παθόντες και στη συνέχεια στρέφεται κατά του υπευθύνου για να ανακτήσει τα ποσά. Έτσι, ακόμη κι αν ο δράστης δεν βρεθεί ή δεν έχει ασφάλεια, οι τρίτοι δεν μένουν εντελώς ακάλυπτοι.

Τι καλύπτουν πραγματικά οι ασφαλιστικές

Η υποχρεωτική ασφάλιση, που όλοι γνωρίζουμε, καλύπτει μόνο ζημιές προς τρίτους. Αν θέλεις να προστατεύσεις και το δικό σου αυτοκίνητο, χρειάζεσαι προαιρετικές καλύψεις — όπως «Πυρός / Κλοπής» ή «Μικτή (All Risk)».
Σύμφωνα με μεγάλες ασφαλιστικές, η κάλυψη Πυρός / Κλοπής περιλαμβάνει ζημιές από φωτιά, εμπρησμό, έκρηξη, μερική ή ολική κλοπή. Η Μικτή κάλυψη αποζημιώνει ακόμα και για ζημιές που προκλήθηκαν από άγνωστους δράστες ή από δικό σου λάθος.Οι ζημιές εκ προθέσεως δεν αποζημιώνονται ποτέ, όπως και οι περιπτώσεις υπεξαίρεσης ή παράνομης χρήσης χωρίς βία (π.χ. parking που κρατάει το αυτοκίνητο).

Τα ψιλά γράμματα κάνουν τη διαφορά

Η δήλωση της κλοπής πρέπει να γίνει άμεσα στην αστυνομία και να συνοδεύεται από αριθμό πρωτοκόλλου.

Η ασφαλιστική πρέπει να ενημερωθεί εντός 24 ή 48 ωρών, ανάλογα με το συμβόλαιο.

Οι αποζημιώσεις υπόκεινται σε ανώτατο όριο (ασφαλιζόμενο κεφάλαιο) και σε απαλλαγή — δηλαδή ένα ποσό που μένει στον ασφαλισμένο.

Δεν καλύπτονται εξαρτήματα που δεν είναι εργοστασιακά (π.χ. aftermarket ηχοσυστήματα).

Το κρίσιμο: Πρόθεση ή αμέλεια

Οι ασφαλιστικές κάνουν σαφή διάκριση μεταξύ εμπρησμού εκ προθέσεως και φωτιάς εξ αμελείας.
Αν αποδειχθεί ότι ο δράστης έβαλε φωτιά εσκεμμένα, η ασφαλιστική δεν αποζημιώνει — ούτε τον ιδιοκτήτη, ούτε τους τρίτους. Αν όμως η φωτιά προήλθε από ατύχημα, τότε ισχύει η κάλυψη.

Εξίσου σημαντικό: αν ο ιδιοκτήτης άφησε το αυτοκίνητο ξεκλείδωτο ή με τα κλειδιά στη μίζα, κάποιες εταιρείες θεωρούν ότι επέδειξε βαριά αμέλεια και μπορούν να αρνηθούν την αποζημίωση.

Τι κάνεις μετά από κλοπή

Το πρώτο και σημαντικότερο βήμα είναι η άμεση δήλωση στην αστυνομία.
Χωρίς αυτήν, καμία ασφαλιστική δεν αποζημιώνει. Ο ιδιοκτήτης πρέπει να:

Καταγγείλει το περιστατικό και να πάρει επίσημο πρακτικό από την ΕΛ.ΑΣ.

Ενημερώσει την ασφαλιστική εταιρεία προσκομίζοντας όλα τα έγγραφα.

Μην επισκευάσει τίποτα προτού γίνει αυτοψία από πραγματογνώμονα.

Αν υπάρχουν ζημιές σε τρίτους, η ασφαλιστική θα αναλάβει την επικοινωνία και την εκτίμηση.

Σε περιπτώσεις διαφωνίας ή καθυστέρησης, οι πολίτες μπορούν να απευθυνθούν στον Συνήγορο του Καταναλωτή ή στη Διεύθυνση Εποπτείας Ιδιωτικής Ασφάλισης της Τράπεζας της Ελλάδος.

Τι ισχύει για ζημιές στο Δημόσιο

Αν το κλεμμένο αυτοκίνητο προκαλέσει ζημιές σε κάδους, φανάρια ή δημόσιες υποδομές, η αστική ευθύνη καλύπτει και αυτές τις περιπτώσεις.

Η ασφαλιστική του οχήματος αποζημιώνει τον φορέα (π.χ. δήμο ή περιφέρεια), με την ίδια διαδικασία που ισχύει για ιδιώτες.

Το κόστος και η καθυστέρηση

Η διαδικασία αποζημίωσης δεν είναι πάντα γρήγορη.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, χρειάζονται τρεις έως έξι μήνες για να ολοκληρωθεί η εκτίμηση, ειδικά αν υπάρχει αστυνομική έρευνα σε εξέλιξη.
Οι αποζημιώσεις υπολογίζονται με βάση την τρέχουσα εμπορική αξία του οχήματος και όχι την τιμή αγοράς του.
Έτσι, ιδιοκτήτες παλαιότερων αυτοκινήτων συχνά λαμβάνουν χαμηλότερη αποζημίωση από ό,τι περιμένουν.

Τα συχνότερα λάθη των οδηγών

Δηλώνουν την κλοπή καθυστερημένα.
Θεωρούν ότι η υποχρεωτική ασφάλεια καλύπτει και το δικό τους όχημα.
Δεν διαβάζουν τις εξαιρέσεις του συμβολαίου (π.χ. αν το όχημα ήταν σε parking χωρίς φύλακα).
Αγνοούν ότι η αποζημίωση δίνεται για την αξία την ημέρα του συμβάντος, όχι για την αξία αγοράς.
Παραλείπουν να ενημερώσουν για τροποποιήσεις (π.χ. αλλαγή συστήματος συναγερμού ή ιδιοκτησίας).

Το Επικουρικό ως τελευταία λύση

Αν δεν υπάρχει ασφαλιστήριο, το Επικουρικό Κεφάλαιο Αυτοκινήτων είναι η ύστατη λύση.
Καλύπτει τις ζημιές τρίτων από ανασφάλιστα ή άγνωστα οχήματα και λειτουργεί σαν «δίχτυ ασφαλείας».Ωστόσο, η διαδικασία είναι πιο αργή και απαιτεί αποδεικτικά ότι δεν υπάρχει άλλος υπεύθυνος ασφαλιστής.

Η φράση «ποιος πληρώνει τα καμένα» δεν είναι πια μεταφορική.Στις περισσότερες περιπτώσεις, πληρώνει ο ασφαλιστής — όχι για τον δράστη, αλλά για να προστατεύσει τους τρίτους.
Ο ιδιοκτήτης του κλεμμένου οχήματος καλύπτεται μόνο αν έχει προνοήσει για επιπλέον καλύψεις, όπως Πυρός/Κλοπής ή Μικτή. Αλλιώς, το κόστος μπορεί να είναι κυριολεκτικά… καυτό.