«Κόκκινος» συναγερμός: Τρία 24ωρα χωρίς εξωτερική τροφοδοσία στο πυρηνικό εργοστάσιο της Ζαπορίζια

Την ένταση στις ανησυχίες για πυρηνική ασφάλεια στην Ουκρανία εντείνει το γεγονός ότι το μεγαλύτερο πυρηνικό εργοστάσιο στην Ευρώπη, της Ζαπορίζια, παραμένει χωρίς εξωτερική παροχή ρεύματος για πάνω από τρεις ημέρες.

Η κρίση και οι κίνδυνοι

Το εργοστάσιο σύμφωνα με τον Guardian, που τελεί υπό ρωσικό έλεγχο από την εισβολή του 2022, λειτουργεί μόνο με εφεδρικές γεννήτριες για να διατηρήσει τα συστήματα ψύξης και ασφαλείας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το απαραίτητο χρονικό περιθώριο αντοχής σε τέτοια κατάσταση.

Σύμφωνα με τον διευθυντή της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (IAEA), Rafael Grossi, η κατάσταση είναι «βαθιά ανησυχητική».

Ανάλογη είναι και η εκτίμηση ουκρανικών πηγών, οι οποίες κατηγορούν τη Ρωσία ότι επιχειρεί να διαμορφώσει μια κρίση και να ενδυναμώσει τον έλεγχό της επί της εγκατάστασης.

Από τα στοιχεία που δόθηκαν στη δημοσιότητα, επτά από τις 18 διαθέσιμες γεννήτριες λειτουργούν για την ψύξη. Αν όμως αυτές αποτύχουν, σύμφωνα με ουκρανικές εκτιμήσεις, υπάρχει σοβαρός κίνδυνος προοδευτικής υπερθέρμανσης των πυρηνικών στοιχείων, με πιθανότητα ατυχήματος αν οι συνθήκες επιδεινωθούν.

Στα προηγούμενα χρόνια το εργοστάσιο είχε αποσυνδεθεί από το δίκτυο ηλεκτροδότησης εκατοντάδες φορές, κυρίως λόγω επιθέσεων στους ενεργειακούς κόμβους.

Το ιδιαίτερο στοιχείο της τωρινής κρίσης είναι ότι η ζημιά στον τελευταίο αγωγό σημειώθηκε εντός ελεγχόμενης από τους Ρώσους περιοχής, περίπου ένα μίλι μακριά από τις εγκαταστάσεις,  και ότι η επανασύνδεση φαίνεται προς το παρόν δύσκολη λόγω συνεχιζόμενων βομβαρδισμών.

Σχέδια της Ρωσίας και διεθνής πίεση

Μέσα από δορυφορικές εικόνες, αναλύσεις οργανισμών όπως η Greenpeace αναφέρονται σε κατασκευές γραμμών υψηλής τάσης από τις ρωσικές κατεχόμενες περιοχές προς το εργοστάσιο, πιθανώς με στόχο την σταδιακή ένταξη της Ζαπορίζια στο δικό τους δίκτυο.

Το όλο εγχείρημα, σύμφωνα με ειδικούς, θα μπορούσε να επιτρέψει στη Ρωσία να επικαλεστεί ότι μόνον αυτή έχει επαρκή δυνατότητα διαχείρισης της εγκατάστασης.

Οι επικρίσεις δεν είναι λίγες: εκπρόσωποι περιβαλλοντικών οργανώσεων καλούν τον επικεφαλής της IAEA να καταδικάσει ευθαρσώς το ενδεχόμενο επανεκκίνησης των αντιδραστήρων υπό πολεμικές συνθήκες.

Tι σημαίνει για τον κόσμο

Η μακρόχρονη λειτουργία χωρίς εξωτερική παροχή ρεύματος υπερβαίνει τα όρια αντοχής που είχαν τεθούν σε κρίσιμα τεστ ασφαλείας , όρια που είχε αναλύσει η Ευρωπαϊκή Ένωση μετά τη καταστροφή της Φουκουσίμα.

Το σενάριο εκτροχιασμού της ψύξης, έστω και με πολύ χαμηλή πιθανότητα, εγείρει φόβους για ευρύτερες επιπτώσεις, δεδομένου ότι μια σοβαρή βλάβη ή ατύχημα μπορεί να έχει συνέπειες πέρα από τα σύνορα της Ουκρανίας.

Καθώς η διεθνής κοινότητα παρακολουθεί με αγωνία, τίθενται επιτακτικά ερωτήματα για την επόμενη μέρα: αν τελικά η Ρωσία καταφέρει να επανασυνδέσει την εγκατάσταση στο δικό της δίκτυο, ποιος θα φέρει την ευθύνη σε περίπτωση οποιουδήποτε συμβάντος; Και, κυρίως, μέχρι πότε οι εφεδρικές λύσεις μπορούν να διασφαλίσουν την ασφάλεια των αντιδραστήρων;