Ο Κοπέρνικος προειδοποιεί: Οι υψηλές θερμοκρασίες είναι η νέα «ομαλότητα» στον κόσμο

Οι υψηλές θερμοκρασίες παρέμειναν η νέα «ομαλότητα» στον κόσμο τον Μάιο, τόσο στη γη όσο και στις θάλασσες του πλανήτη, καθώς σε πολλές περιοχές συνεχίστηκαν οι «ασυνήθιστα υψηλές» μετρήσεις, όπως πλέον για πάνω από δυο χρόνια.

Παρότι υποχώρησε κάτω από το όριο της αύξησης κατά 1,5° Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, ο περασμένος μήνας ήταν ο δεύτερος θερμότερος που καταγράφτηκε ποτέ στη Γη, πίσω μόνο από τον Μάιο του 2024, τονίζει το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Copernicus.

Τον Μάιο η μέση θερμοκρασία ήταν 15,79° Κελσίου, μόλις 0,12° Κελσίου κάτω από το απόλυτο ρεκόρ, που καταγράφτηκε μόλις τον περασμένο χρόνο, πάντως πάνω από τον Μάιο του 2000, που πλέον κατατάσσεται τρίτος.

«Βράζουν» και οι ωκεανοί

Ομοίως στους ωκεανούς: με 20,79° Κελσίου στην επιφάνεια, ο περασμένος μήνας ήταν επίσης ο δεύτερος θερμότερος στην πρόσφατη ιστορία, κάτω μόνο από τον Μάιο του 2024. Οι θερμοκρασίες παρέμειναν «ασυνήθιστα υψηλές» σε πολλές θάλασσες, σύμφωνα με το παρατηρητήριο Κοπέρνικος.

«Μεγάλες περιοχές του βορειοανατολικού και του βόρειου Ατλαντικού, που γνώρισαν θαλάσσιους καύσωνες, κατέγραψαν θερμοκρασίες επιφάνειας-ρεκόρ μήνα. Το μεγαλύτερο μέρος της Μεσογείου ήταν πολύ πιο θερμό από τον μέσο όρο», διαπίστωσαν οι ειδικοί του κέντρου.

Η υγεία των ωκεανών βρίσκεται στην καρδιά της τρίτης συνόδου των Ηνωμένων Εθνών που είναι αφιερωμένη σ’ αυτούς (UNOC), η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη αυτές τις ημέρες στη Νίκαια, στη νότια Γαλλία.

Οι θαλάσσιοι καύσωνες μπορεί να οδηγούν σε μαζική μετανάστευση και επεισόδια μαζικής θνησιμότητας ειδών, στην επιδείνωση οικοσυστημάτων, αλλά και στη μείωση της δυνατότητας των ωκεανών να αναμιγνύουν τα νερά της επιφάνειας με αυτά στα βάθη, εμποδίζοντας έτσι τη διανομή θρεπτικών συστατικών.

Οι ωκεανοί, που καλύπτουν το 70% της επιφάνειας της Γης, είναι επίσης μείζων ρυθμιστής του κλίματος της Γης. Τα πιο θερμά νερά οδηγούν σε σφοδρότερες καταιγίδες, σε ισχυρότερους τυφώνες ή κυκλώνες, κι αυτό συνοδεύεται από ακολουθία καταστροφών και πλημμυρών.

«Καμπανάκι» για ξηρασία άνευ προηγουμένου

Το κέντρο Κοπέρνικος επισημαίνει πως η άνοιξη είχε πολύ χαμηλή βροχόπτωση. «Ορισμένα τμήματα της Ευρώπης γνώρισαν τα χαμηλότερα επίπεδα κατακρημνίσεων και υγρασίας στο έδαφος από το 1979 τουλάχιστον», τόνισαν οι ειδικοί του.

Την άνοιξη έσπασαν διάφορα ρεκόρ στη Βρετανία, ενώ ξηρασία άνευ προηγουμένου εδώ και δεκαετίες πλήττει εδώ κι εβδομάδες τη Δανία και την Ολλανδία, εγείροντας ανησυχίες τόσο για την αγροτική παραγωγή τους όσο και τα αποθέματα υδάτινων πόρων τους.

Ο περασμένος μήνες ήταν 1,4° Κελσίου πιο θερμός από τον μέσο όρο της περιόδου 1850-1900, που ανήκει στην προβιομηχανική εποχή, προτού δηλαδή η ανθρωπότητα αρχίσει να κάνει μαζική χρήση ορυκτών καυσίμων, στην οποία αποδίδεται η διαρκής κλιματική αλλαγή και η υπερθέρμανση της Γης.

Πάντως, τον Μάιο του 2025 «διακόπηκε η χωρίς προηγούμενο μακρά αλληλουχία μηνών (με θερμοκρασίες) υψηλότερες από 1,5° Κελσίου» σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, σημείωσε ο Κάρλο Μπουοντέμπο, διευθυντής της υπηρεσίας παρακολούθησης της κλιματικής αλλαγής στο κέντρο Κοπέρνικος (C3S). Τους 21 από τους τελευταίους 22 μήνες ξεπεράστηκε το συμβολικό αυτό όριο, που συμπίπτει με τον πιο φιλόδοξο στόχο της συμφωνίας του Παρισιού.

Μπορεί η εξέλιξη αυτή να «προσφέρει σύντομη ανάπαυλα στον πλανήτη, αλλά περιμένουμε ότι το όριο του 1,5° Κελσίου θα ξεπεραστεί ξανά στο εγγύς μέλλον, λόγω της συνεχιζόμενης υπερθέρμανσης του κλιματικού συστήματος», προειδοποίησε.

Γιατί είναι κρίσιμο το όριο του 1,5° Κελσίου

Υπολογιζόμενη σε περίοδο 12 μηνών (Ιούνιος 2024-Μάιος 2025), εξάλλου, η αύξηση της θερμοκρασίας σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή έφθασε στο επίπεδο 1,57° Κελσίου.

Οι θερμοκρασίες που αναφέρονταν στην ιστορική συμφωνία είναι πάντως μακροπρόθεσμες, αφορούν μέσους όρους εικοσαετιών, ώστε να επιτρέπεται να γίνονται ασφαλείς εκτιμήσεις, πέρα από τις διακυμάνσεις από τη μια χρονιά στην άλλη. Επιστήμονες, λαμβάνοντας υπόψη αυτό το κριτήριο, θεωρούν πως η αύξηση της θερμοκρασίας της Γης είναι το τρέχον διάστημα τουλάχιστον 1,3° Κελσίου.

Όμως επιστήμονες με εντολή των Ηνωμένων Εθνών προβλέπουν πως πλέον υπάρχει μια πιθανότητα στις δύο η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη να φθάσει τον 1,5° Κελσίου μέσα στην περίοδο 2030-2035.

Οι επιστήμονες υπογραμμίζουν τη σημασία που έχει ο περιορισμός της αύξησης της θερμοκρασίας της Γης όσο περισσότερο είναι δυνατόν, καθώς κάθε επιπλέον δεκαδικός αριθμός σημαίνει μεγαλύτερους κινδύνους, από κύματα καυσώνων ως καταστροφή της θαλάσσιας ζωής.

Ο περιορισμός της αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5° Κελσίου μάλλον, αντί των 2° Κελσίου –το ανώτατο όριο της συμφωνίας του Παρισιού–, θα επέτρεπε να περιοριστούν οι πιο καταστροφικές συνέπειες, σύμφωνα με την GIEC, τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή του ΟΗΕ.