Όταν η φύση «στέλνει τον λογαριασμό» - Το τρομακτικό κόστος των φυσικών καταστροφών

Κάθε φορά που η φύση ξεσπά, αφήνει πίσω της όχι μόνο ανθρώπινο πόνο αλλά και υλικές καταστροφές που μπορούν να μετρηθούν ακόμα και σε δισεκατομμύρια. Από τον καταστροφικό σεισμό της Φουκουσίμα το 2011 που παραλίγο να φέρει και μια παρεπόμενη πυρηνική καταστροφή, μέχρι τον τυφώνα Κατρίνα το 2005 που έπνιξε την Νέα Ορλεάνη στις ΗΠΑ και την πρόσφατη κακοκαιρία Daniel που έπληξε την Ελλάδα, οι φυσικές καταστροφές επαναπροσδιορίζουν τα οικονομικά τοπία ολόκληρων χωρών.

Η κλιματική κρίση που αντιμετωπίζει ο πλανήτης έχει κάνει τον καιρό πιο ασταθή. Τα φυσικά φαινόμενα -όπως παρατηρούν οι επιστήμονες- έχουν γίνει πιο έντονα και πιο βίαια, ενώ οι ανθρωπογενείς υποδομές αδυνατούν να απορροφήσουν τη δύναμη των νερών από τυφώνες και καταιγίδες.

Το 2024 σημείωσε ρεκόρ με 368 δισεκατομμύρια δολάρια σε ζημιές παγκοσμίως από φυσικές καταστροφές. Μάλιστα, το 60% των ζημιών που καταγράφηκαν δεν καλύπτονταν από ασφάλιση. Πίσω από τους αριθμούς κρύβονται καταστραμμένες ζωές, κατεστραμμένες υποδομές και οικονομίες που αγωνίζονται να σταθούν ξανά στα πόδια τους. Η κλιματική αλλαγή κάνει αυτές τις καταστροφές πιο συχνές και πιο ακριβές.

Στις 30 Σεπτεμβρίου, μια παράκτια πόλη των Φιλιππίνων χτυπήθηκε από σεισμό μεγέθους 6,9 βαθμών που προκάλεσε τουλάχιστον 72 θανάτους και τραυμάτισε 294 άτομα. Πρόκειται για τον φονικότερο σεισμό που έχει βιώσει η χώρα από τον Οκτώβριο του 2013, όταν 200 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους μετά από σεισμό 7,2 βαθμών. Πέρα από τον συντριπτικό ανθρώπινο απολογισμό των φυσικών καταστροφών, υπάρχει και μια βαριά οικονομική επίπτωση: ο πρόσφατος σεισμός ήταν αρκετά ισχυρός ώστε να προκαλέσει την κατάρρευση κτιρίων και να καταστρέψει μεγάλο μέρος της τοπικής υποδομής.

Σύμφωνα με στοιχεία που επικαλείται η ιστοσελίδα Statista, πολλές φυσικές καταστροφές έχουν προκαλέσει ζημιές που υπερβαίνουν τα εκατό δισεκατομμύρια δολάρια. Με βάση δεδομένα που συγκέντρωσε η εταιρεία συμβούλων διαχείρισης κινδύνου Aon, ο σεισμός του 2011 στις ακτές του Ειρηνικού ανοικτά του Τοχόκου—ο οποίος προκάλεσε το τσουνάμι που οδήγησε στο πυρηνικό ατύχημα της Φουκουσίμα—παραμένει η πιο δαπανηρή φυσική καταστροφή στην ιστορία, με ζημιές που εκτιμώνται στα 235 δισεκατομμύρια δολάρια. Ο τυφώνας Κατρίνα, που έπληξε τη Νέα Ορλεάνη τον Αύγουστο του 2005 και στοίχισε τη ζωή σε 1.392 ανθρώπους, και ο τυφώνας Χάρβεϊ, που κατέστρεψε το Τέξας και τη Λουιζιάνα το 2017, μοιράζονται τη δεύτερη θέση, έχοντας προκαλέσει ζημιές που εκτιμώνται στα 125 δισεκατομμύρια δολάρια ο καθένας.

You will find more infographics at Statista

Πόσο κοστίζει ένας σεισμός ή ένας τυφώνας

Αν ποτέ είχατε να αντιμετωπίσετε το κόστος της πτώσης ενός δέντρου στο μπαλκόνι ή στον φράχτη σας, ή να επιδιορθώσετε ένα υπόγειο μετά από πλημμύρα, γνωρίζετε πόσο υψηλό είναι το κόστος μιας επισκευής που προκλήθηκε από φυσική καταστροφή. Προβάλετε τώρα αυτή την δυσάρεστη και κοστοβόρα εμπειρία σε μακροσκοπικό επίπεδο.

Σύμφωνα με στοιχεία που συγκέντρωσε η εταιρεία συμβούλων διαχείρισης κινδύνου Aon, το 2024 οι παγκόσμιες οικονομικές απώλειες από φυσικές καταστροφές ανήλθαν σε 368 δισεκατομμύρια δολάρια, με το 60% αυτών των ζημιών να μην καλύπτεται από ασφάλιση. Αυτό αντιπροσωπεύει μείωση 7,3% σε σχέση με το 2023, αλλά είναι περίπου 14% υψηλότερο από τον ετήσιο μέσο όρο. Το 2024 ήταν η ένατη συνεχόμενη χρονιά με ζημιές που υπερβαίνουν τα 300 δισεκατομμύρια δολάρια.

Οι μεγαλύτερες μη ασφαλισμένες απώλειες του 2024 προήλθαν από πλημμύρες που σχετίζονται με τροπικούς κυκλώνες, τον σεισμό στη Νότια Ιαπωνία και πλημμύρες στην Ασία, τη Νότια Αμερική και την Ευρώπη. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, το 2024 σημειώθηκαν 27 καταστροφές που κόστισαν από ένα δισεκατομμύριο δολάρια η καθεμία ή περισσότερο, με τον τυφώνα Helene στην κορυφή της λίστας—ο δεύτερος υψηλότερος αριθμός από τότε που ξεκίνησαν οι καταγραφές του NOAA το 1980.

Συγκριτικά στοιχεία

Σύμφωνα με τη Munich Re, το 2024 οι ασφαλισμένες απώλειες έφτασαν τα 140 δισεκατομμύρια δολάρια—από το 1980, μόνο δύο χρονιές ήταν πιο δαπανηρές. Κατά μέσο όρο, οι φυσικές καταστροφές—από σεισμούς και θύελλες μέχρι πλημμύρες και ξηρασίες—προκαλούν τον θάνατο περίπου 40.000 έως 50.000 ανθρώπων ετησίως.

Ο Daniel που στοίχισε πάνω από 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ

Η καταιγίδα Daniel που έπληξε την Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 2023 προκάλεσε ζημιές άνω των 2 δισεκατομμυρίων ευρώ, καθιστώντας την την πιο δαπανηρή καταγεγραμμένη καταιγίδα για τη χώρα. Ωστόσο, νεότερες εκτιμήσεις αύξησαν το κόστος στα 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ ορισμένοι οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι το τελικό κόστος θα φτάσει τα 3-5 δισεκατομμύρια ευρώ.

Το φαινόμενο χαρακτηρίστηκε ως το πιο έντονο και δαπανηρό συμβάν καταιγίδας για τη χώρα τον 21ο αιώνα, προκαλώντας εκτεταμένες και ανεπανόρθωτες ζημιές. Η Θεσσαλία δέχτηκε το μεγαλύτερο πλήγμα, με σχεδόν 70% της καλλιέργειας βάμβακος να καταστρέφεται από τις πλημμύρες. Η αξιολόγηση των ζημιών δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, καθιστώντας δύσκολη την ακριβή εκτίμηση του τελικού οικονομικού αντικτύπου.