Ozempic και τύφλωση: Νέα μελέτη δείχνει διπλασιασμό του κινδύνου οφθαλμοπάθειας από φάρμακα GLP-1

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό JAMA Ophthalmology, οι διαβητικοί που λαμβάνουν φάρμακα GLP-1 παρουσιάζουν διπλάσιο κίνδυνο εμφάνισης εκφυλιστικής πάθησης του αμφιβληστροειδούς, συγκεκριμένα της νεοαγγειακής ηλικιακής εκφύλισης ωχράς κηλίδας (nAMD). H μελέτη φέρνει στο φως ανησυχητικά ευρήματα για τα φάρμακα τύπου Ozempic, τα οποία χρησιμοποιούνται ευρέως για τη ρύθμιση του σακχάρου αλλά και για την απώλεια βάρους. 

Τι έδειξε η μελέτη για τα GLP-1 φάρμακα και την όραση

Όπως διαβάζουμε στο statnews η μελέτη βασίστηκε σε δεδομένα από 140.000 ασθενείς στον Καναδά και έδειξε ότι, αν και ο απόλυτος κίνδυνος παραμένει χαμηλός (0,2% για όσους παίρνουν GLP-1 έναντι 0,1% για όσους δεν παίρνουν), η διαφορά είναι σημαντική. Η ηλικία των συμμετεχόντων ήταν κατά μέσο όρο 66 έτη, μια ομάδα που έχει υψηλό κίνδυνο για οφθαλμολογικά προβλήματα. Η εν λόγω πάθηση μπορεί να προκαλέσει σοβαρή απώλεια όρασης και απαιτεί συχνές ενέσεις για την αντιμετώπισή της.

Οι ερευνητές τονίζουν πως η αύξηση του κινδύνου είναι κλινικά σημαντική, ειδικά σε ηλικιωμένους που ήδη αντιμετωπίζουν άλλα προβλήματα υγείας. Τα ανάλογα GLP-1 έχουν ήδη συνδεθεί με άλλες επιπλοκές στα μάτια, όπως η ανάπτυξη μη φυσιολογικών αιμοφόρων αγγείων στον αμφιβληστροειδή. Το γεγονός ότι παρατηρείται τέτοια στατιστικά σημαντική συσχέτιση με την ωχρά κηλίδα προκαλεί ανησυχία στην επιστημονική κοινότητα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα GLP-1 φάρμακα, όπως τα γνωστά Ozempic και Wegovy, δεν ξεκίνησαν ως αγωγές για την παχυσαρκία αλλά για τη ρύθμιση του σακχάρου στους διαβητικούς. Στην πορεία, ωστόσο, αποδείχθηκαν ιδιαίτερα αποτελεσματικά στην απώλεια βάρους και χρησιμοποιούνται πλέον και από μη διαβητικά άτομα. Η αυξημένη χρήση αυτών των φαρμάκων φέρνει στο φως σπανιότερες παρενέργειες, όπως αυτές που σχετίζονται με την όραση.

Πώς η σεμαγλουτίδη συνδέεται με σπάνιες αλλά σοβαρές βλάβες στο οπτικό νεύρο

Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Φαρμάκων έχει ήδη αναγνωρίσει μία σπάνια αλλά σοβαρή παρενέργεια των GLP-1: την πρόσθια ισχαιμική οπτική νευροπάθεια (NAION), μια ξαφνική απώλεια της όρασης, λόγω διακοπής της ροής του αίματος στο οπτικό νεύρο. Υπολογίζεται πως η πιθανότητα εμφάνισης της πάθησης μπορεί να φτάσει έως και 1 στα 10.000 άτομα που λαμβάνουν φάρμακα με σεμαγλουτίδη.

Ο μηχανισμός που προκαλεί αυτές τις επιπλοκές δεν είναι ακόμη ξεκάθαρος. Πιθανολογείται ότι η απότομη μείωση της γλυκόζης, που προκαλούν τα GLP-1, ενδέχεται να ενεργοποιεί την παθολογική ανάπτυξη αγγείων στον αμφιβληστροειδή. Επιπλέον, στους οφθαλμούς εντοπίζονται υποδοχείς GLP-1, γεγονός που μπορεί να εξηγεί τον αντίκτυπο τους στην όραση. 

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι τα GLP-1 φάρμακα έχουν προσφέρει τεράστια οφέλη στους ασθενείς με διαβήτη και παχυσαρκία. Ωστόσο, οι γιατροί οφείλουν να γνωρίζουν και τους πιθανούς σοβαρούς κινδύνους για τα μάτια, ώστε να παρακολουθούν καλύτερα την πορεία των ασθενών τους.

Τι πρέπει να προσέχουν οι ασθενείς που λαμβάνουν GLP-1

Η βασική οδηγία των ειδικών προς το κοινό είναι σαφής: όσοι λαμβάνουν GLP-1 φάρμακα και παρατηρήσουν αλλαγές στην όρασή τους -όπως θολή όραση, παραμόρφωση γραμμών ή «σκιές» στο οπτικό πεδίο- πρέπει να επισκεφθούν άμεσα οφθαλμίατρο. Η έγκαιρη διάγνωση της nAMD μπορεί να σταματήσει ή και να αντιστρέψει τη βλάβη, εφόσον ξεκινήσει γρήγορα η θεραπεία.

Αν και δεν υπάρχουν ακόμη σαφείς οδηγίες για το αν πρέπει να διακόπτεται η αγωγή σε τέτοιες περιπτώσεις, η αυξημένη επαγρύπνηση τόσο των ιατρών όσο και των ασθενών μπορεί να κάνει τη διαφορά. Το επόμενο βήμα για την επιστημονική κοινότητα είναι μεγάλες, πολυκεντρικές μελέτες που θα ξεκαθαρίσουν την αιτιώδη σχέση μεταξύ GLP-1 και οφθαλμικών επιπλοκών.