Πόλεμος στο Ισραήλ: Πώς το καρπούζι έγινε σύμβολο της Παλαιστινιακής αντίστασης;

Στον απόηχο του πολέμου μεταξύ Ισραήλ  και Χαμάς που ξέσπασε στις 7 Οκτωβρίου και επεκτείνεται έως σήμερα στη Λωρίδα της Γάζας, παρατηρήθηκε στα κοινωνικά δίκτυα η συνεχής χρήση του emoji καρπούζι ως σύμβολο στήριξης στον Παλαιστινιακό λαό.

Όπως αναφέρει το περιοδικό Time, τα χρώματα του καρπουζιού (κόκκινο, λευκό, μαύρο και πράσινο) παραπέμπουν στα χρώματα της Παλαιστινιακής σημαίας ενώ ταυτόχρονα το φρούτο συμβολίζει τον πολιτισμό και την ταυτότητα του Παλαιστινιακού λαού. Το καρπούζι αποτελεί μέρος της πολιτιστικής κληρονομιάς της Παλαιστίνης καθώς καλλιεργείται σε όλη την επικράτεια, από την Τζενίν μέχρι τη Γάζα, ενώ είναι μέρος της κουζίνας και εμφανίζεται εκτενώς στη λογοτεχνία του έθνους.

Έτσι, με τα χρόνια, έχει γίνει σύμβολο αντίστασης, που χρησιμοποιείται από τους Παλαιστίνιους για να διαμαρτυρηθούν για την καταστολή της ταυτότητάς τους και ιδιαίτερα της σημαίας τους από το Ισραήλ. 

Πότε ξεκίνησε η διάδοσή του;

Μετά τον Πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967, όταν το Ισραήλ κατέλαβε τον έλεγχο της Δυτικής Όχθης, της Λωρίδας της Γάζας και της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, η κυβέρνηση έκανε προσβολή τη δημόσια επίδειξη της παλαιστινιακής σημαίας στα κατεχόμενα εδάφη. Αλλά δεν ήταν μόνο η σημαία.

Ο καλλιτέχνης Sliman Mansour είπε στο The National το 2021 ότι Ισραηλινοί αξιωματούχοι έκλεισαν το 1980 μια έκθεση τέχνης στη Ραμάλα που παρουσίαζε τα έργα του και άλλων καλλιτεχνών, όπως ο Nabil Anani και ο Issam Badrl. «Μας είπαν ότι το βάψιμο της παλαιστινιακής σημαίας ήταν απαγορευμένο, αλλά και τα χρώματα απαγορεύονταν. Έτσι ο Ισάμ είπε: «Κι αν έφτιαχνα ένα λουλούδι από κόκκινο, πράσινο, μαύρο και άσπρο;», στο οποίο ο αξιωματικός απάντησε θυμωμένα: «Θα κατασχεθεί. Ακόμα κι αν βάψετε ένα καρπούζι, θα κατασχεθεί».

Σύμβολο «υποκίνησης» τρομοκρατίας;

Μετά το ξέσπασμα του πολέμου, η ισραηλινή κυβέρνηση έχει εμποδίσει την επίδειξη της παλαιστινιακής σημαίας εντός της επικράτειας του Ισραήλ ιδίως σε ειρηνευτικές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας για την κατάπαυση του πυρός ενώ από την πλευρά του ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου χαρακτήρισε την κίνηση αυτή «υποκίνηση σε βία». Μάλιστα, σύμφωνα με το αραβικό δίκτυο Al Jazeera, ο ισραηλινός υπουργός Ασφαλείας έδωσε το πράσινο φως στην αστυνομία να καταστέλλει την παλαιστινιακή σημαία από τους δημόσιους χώρους στο ισραηλινό έδαφος εάν υπάρχει «απειλή της δημόσιας τάξης».

Έτσι λοιπόν, όσοι τάσσονται υπέρ του Παλαιστινιακού λαού και θέλουν να εκφράσουν την αντίθεσή τους στην πολιτική που ακολουθεί το Ισραήλ, αντικαθιστούν την Παλαιστινιακή σημαία με την εικόνα ή το εικονίδιο του καρπουζιού στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ούτως ώστε να αποφύγουν τη λογοκρισία ή ακόμη και τον χαρακτηρισμό τους ως «υποκινητές της τρομοκρατίας». Οι γνωστές πλατφόρμες Instagram και Tik Tok, μάλιστα, προχώρησαν στη λεγόμενη «αλγοριθμική λογοκρισία» εγκαθιστώντας φίλτρα αποκλεισμού των χρηστών (shadowing) εάν έκαναν οποιαδήποτε αναφορά στην παλαιστινιακή σημαία. 

Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι το εικονίδιο του δροσιστικού φρούτου έκανε την πρώτη του εμφάνισή στα πληκτρολόγια των κινητών το 2015. Λίγα χρόνια αργότερα, το 2021 με αφορμή μια νέα ένταση μεταξύ των δυο κρατών, το emoji είχε την τιμητική του και σηματοδότησε το παγκόσμιο σύμβολο αλληλεγγύης στους Παλαιστίνιους.