Politico: Τι θα πυροδοτήσει ένας αμερικανικός βομβαρδισμός στο Ιράν - Εμπειρογνώμονες προβλέπουν

Καθώς η ένταση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν κλιμακώνεται και οι Ηνωμένες Πολιτείες εξετάζουν το ενδεχόμενο άμεσης στρατιωτικής εμπλοκής, το Politico απευθύνθηκε σε κορυφαίους ειδικούς εξωτερικής πολιτικής για να αναλύσουν τα πιθανά σενάρια μιας αμερικανικής επίθεσης κατά του Ιράν και τις ευρύτερες συνέπειες για την περιοχή. Οι απόψεις τους αναδεικνύουν την πολυπλοκότητα της κατάστασης, τους κινδύνους της κλιμάκωσης και την ανάγκη για σαφείς διπλωματικούς στόχους.

Η δύσκολη επιλογή του Ιράν και οι πιθανές αντιδράσεις

Ο Ράιαν Κρόκερ, διακεκριμένος πρέσβης και καθηγητής, υπογραμμίζει πως μια απευθείας επίθεση των ΗΠΑ θα αναγκάσει την Τεχεράνη να επιλέξει μεταξύ διαπραγματεύσεων για πλήρη απεμπλοκή από τον εμπλουτισμό ουρανίου ή μαζικών αντιποίνων. Οι ιρανικές αντιδράσεις θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν τον αποκλεισμό του Στενού του Ορμούζ, επιθέσεις σε ενεργειακές υποδομές στον Αραβικό Κόλπο, ή στόχευση αμερικανικών στρατιωτικών και διπλωματικών εγκαταστάσεων μέσω πληρεξουσίων ή απευθείας. Παρόλο που η ικανότητα του Ιράν να πλήξει το Ισραήλ μειώνεται, διατηρεί σημαντικές δυνατότητες για τέτοιες επιχειρήσεις.

Ο Κρόκερ επισημαίνει ότι, ακόμα και με μαζικά αντίποινα από τις ΗΠΑ, οι αεροπορικές επιχειρήσεις είναι απίθανο να εξαλείψουν πλήρως την ικανότητα του Ιράν για πυρηνικά όπλα, καθώς η επιστημονική γνώση παραμένει. Η μόνη οριστική λύση είναι μια αξιόπιστη, επαληθεύσιμη συμφωνία που απαιτεί την εγκατάλειψη του εμπλουτισμού ουρανίου. Ωστόσο, προειδοποιεί ότι αν το Ιράν αρνηθεί, η σύγκρουση θα διευρυνθεί και η αποφασιστικότητά του για απόκτηση πυρηνικών όπλων θα ενισχυθεί.

Ο στόχος των ΗΠΑ και η δημόσια διατύπωσή του

Ο πρέσβης Ντένις Ρος, πρώην ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή, τονίζει ότι το κλειδί σε μια αμερικανική επίθεση είναι ο σαφής στόχος και ο τρόπος που αυτός θα διατυπωθεί δημόσια. Εάν ο πρόεδρος Τραμπ περιορίσει το πλήγμα στην πυρηνική εγκατάσταση του Φορντό, που απαιτεί ειδικές βόμβες "mountain buster" που μόνο οι ΗΠΑ διαθέτουν, ο πόλεμος θα μπορούσε να παραμείνει περιορισμένος. Η διατήρηση του Φορντό επιτρέπει στο Ιράν να διατηρεί την επιλογή της πυρηνικής βόμβας.

Αντίθετα, αν οι ΗΠΑ στοχεύσουν ευρύτερα, με σκοπό την αλλαγή καθεστώτος, οι Ιρανοί ηγέτες μπορεί να αισθανθούν ότι δεν έχουν τίποτα να χάσουν και να προχωρήσουν σε αντίποινα όπως το χτύπημα πετρελαϊκών εγκαταστάσεων συμμάχων ή τον αποκλεισμό των Στενών του Ορμούζ, με δραματικές επιπτώσεις στην τιμή του πετρελαίου. Ο Ρος επισημαίνει την ανάγκη για προσεκτική τοποθέτηση των αμερικανικών δυνάμεων ώστε να προλάβουν και να αντιμετωπίσουν τέτοιες καταστάσεις.

Η δυσκολία των πολέμων και ο κίνδυνος κλιμάκωσης

Ο Ίαν Μπρέμερ, πρόεδρος του Eurasia Group, επισημαίνει την αυτοσυγκράτηση της ιρανικής ηγεσίας μέχρι στιγμής, η οποία έχει επικεντρωθεί σε περιορισμένα αντίποινα κατά του Ισραήλ και έχει αποφύγει ενέργειες που θα διαταράξουν την κίνηση των δεξαμενόπλοιων ή θα στοχεύσουν αμερικανικούς στόχους.

Ωστόσο όμως, προειδοποιεί ότι αυτό μπορεί να αλλάξει με άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ. Αν και μια επίθεση μόνο στο Φορντό μπορεί να μην οδηγήσει σε ευρύτερη κλιμάκωση, παραμένει ο κίνδυνος οι μεμονωμένοι στρατιωτικοί παράγοντες να δράσουν ανεξέλεγκτα σε ένα αποδιοργανωμένο περιβάλλον. Επίσης, αν το Ισραήλ αποφασίσει να χτυπήσει την ιρανική ηγεσία, η κλιμάκωση είναι σχεδόν βέβαιη. Ο Μπρέμερ συνοψίζει: «Είναι πολύ πιο εύκολο να ξεκινήσεις πολέμους παρά να τους τελειώσεις».

Το Φορντό ως αρχή, όχι τέλος της σύγκρουσης

Ο Ρέι Τάκεϊ, ανώτερος συνεργάτης στο Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων, υπογραμμίζει ότι το εργοστάσιο του Φορντό είναι η μόνη πυρηνική εγκατάσταση που ξεπερνά τις δυνατότητες του Ισραήλ και απαιτεί αμερικανική παρέμβαση. Η κυβέρνηση Τραμπ καλείται να ισορροπήσει μεταξύ της επιθυμίας για αποπυρηνικοποίηση του Ιράν και της αποφυγής μιας νέας σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή.

Ο Τάκεϊ εκτιμά ότι η εμπλοκή των ΗΠΑ θα επιβεβαιώσει τις ιρανικές υποψίες για τον ρόλο της Ουάσινγκτον. Παρόλο που το Ιράν είναι επί του παρόντος αποδυναμωμένο στρατιωτικά, οι κληρικοί έχουν «μακρά μνήμη» και είναι πιθανό να καταφύγουν σε τακτικές τρόμου και ασύμμετρου πολέμου στο μέλλον, στοχεύοντας αμερικανικές πρεσβείες, τουρίστες και στρατιωτικές βάσεις. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε έναν φαύλο κύκλο επιθέσεων και αντεπιθέσεων, με την επίθεση στο Φορντό να μην αποτελεί το τελικό χτύπημα.

Κίνδυνος αντιποίνων: Γιατί οι ΗΠΑ στοχεύουν ολοκληρωτικά το ιρανικό στρατιωτικό δίκτυο

Ο καθηγητής Ρόμπερτ Α. Πέιπ αναμένει ότι οι ΗΠΑ θα στοχεύσουν άμεσα και ολοκληρωτικά τις πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Φορντό και το Νάταντζ, καθώς και ευρύτερους στόχους. Για να περιοριστούν οι άμεσες στρατιωτικές αντιδράσεις του Ιράν, που μπορεί να εκδηλωθούν σε λίγα λεπτά, προβλέπει πλήγματα στους ηγετικούς μηχανισμούς, τους επικοινωνιακούς κόμβους (ακόμα και πολιτικούς), τους πυραύλους και τις στρατιωτικές βάσεις του Ιράν. Δεν αποκλείει τη χρήση ειδικών δυνάμεων για αναγνώριση και τοποθέτηση εκρηκτικών στις υπόγειες εγκαταστάσεις, μια εξαιρετικά επικίνδυνη αποστολή.

Δεν υπάρχει στρατιωτική λύση στη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν

Η Ρόμπιν Ράιτ, αναλύτρια διεθνών σχέσεων, υποστηρίζει ότι η σύγκρουση δεν μπορεί να επιλυθεί στρατιωτικά και απαιτεί πολιτική διπλωματία για την αντιμετώπιση των βασικών αιτίων. Οι ΗΠΑ παραμένουν ο μοναδικός παράγοντας που μπορεί να μεσολαβήσει για την αποσυμπίεση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν.

Η Ράιτ εκφράζει μεγάλη ανησυχία για την έλλειψη σαφών μακροπρόθεσμων στόχων από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. Ερωτήματα όπως το τι σημαίνει η «άνευ όρων παράδοση» που ζητά ο Τραμπ, ή αν ο στόχος είναι η αλλαγή καθεστώτος, παραμένουν αναπάντητα. Επισημαίνει ότι το Ιράν είναι μια τεράστια χώρα, πολύ μεγαλύτερη από τη Γάζα, το Αφγανιστάν ή το Ιράκ, όπου οι ΗΠΑ έχουν διεξαγάγει μακροχρόνιους και δαπανηρούς πολέμους με απρόβλεπτες συνέπειες. Αυτά τα παραδείγματα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη πριν από τα επόμενα βήματα.

Οι ηγέτες του Ιράν έχουν μια ενιαία, υπέρτατη προτεραιότητα, την επιβίωση του καθεστώτος

Ο Τζόναθαν Πανικόφ, διευθυντής της πρωτοβουλίας για την ασφάλεια στη Μέση Ανατολή του Atlantic Council, εκτιμά ότι τα αντίποινα του Ιράν είναι σχεδόν βέβαια, αλλά η έντασή τους θα εξαρτηθεί από τους στόχους των ΗΠΑ. Ένας περιορισμένος στόχος, όπως το Φορντό, μπορεί να προκαλέσει αντίδραση αντίστοιχης εμβέλειας. Αναφέρεται στο παράδειγμα της δολοφονίας του Κασέμ Σολεϊμανί το 2020, η οποία δεν οδήγησε σε ευρύτερο πόλεμο, καθώς το Ιράν επέλεξε περιορισμένα αντίποινα.

Ο Πανικόφ σημειώνει ότι η δυνατότητα αντίδρασης του Ιράν είναι πλέον ακόμη πιο περιορισμένη, καθώς τα φονικότερα όπλα του έχουν μειωθεί και οι σύμμαχοί του είναι αποδυναμωμένοι. Τονίζει ότι η υπέρτατη προτεραιότητα των Ιρανών ηγετών είναι η επιβίωση του καθεστώτος, και κατανοούν ότι μια αντίποινα με σημαντικούς αμερικανικούς θανάτους θα αύξανε δραματικά τον κίνδυνο εξόντωσής τους. Μια επίθεση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις μπορεί να μην τερματίσει τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν, αλλά μπορεί να καθυστερήσει το πρόγραμμα αρκετά ώστε να μην αποτελεί πλέον υπαρξιακή απειλή.

Το Ιράν τελικά θα επιλέξει τον δρόμο της διπλωματίας

Ο Άρας Αζίζι, συγγραφέας στο The Atlantic, πιστεύει ότι, ανεξάρτητα από την αμερικανική επίθεση, η Τεχεράνη τελικά θα επιλέξει τον δρόμο της διπλωματίας και της συμφωνίας. Αυτή η επιλογή συνάδει τόσο με τη λογική της επιβίωσης του καθεστώτος όσο και με το κυρίαρχο κλίμα στην ιρανική κοινωνία.

Ωστόσο, προειδοποιεί ότι το Ιράν μπορεί να προσπαθήσει να κερδίσει χρόνο, ελπίζοντας να εξαντλήσει τον Τραμπ και το Ισραήλ. Σε αυτό το πλαίσιο, θα μπορούσε να αποχωρήσει από τη Συνθήκη για τη Μη Διάδοση των Πυρηνικών Όπλων (NPT) και να προχωρήσει σε δοκιμή πυρηνικής κατασκευής. Μια τέτοια πορεία θα ήταν εξαιρετικά επικίνδυνη, ιδίως αν οδηγούσε τον Τραμπ σε πιο αποφασιστική επέμβαση στη Μέση Ανατολή.