Πώς η κλιματική αλλαγή «χτυπά» την υγεία - Στοιχεία που σοκάρουν

Θερμική καταπόνηση. Βλάβες στους πνεύμονες λόγω της εισπνοής καπνού από πυρκαγιές. Εξάπλωση των κουνουπιών που μεταφέρουν ασθένειες σε νέες περιοχές καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονται.

Αυτοί είναι μόνο μερικοί από τους τρόπους που η δημόσια υγεία επηρεάζεται και επιδεινώνεται λόγω της κλιματικής αλλαγής – κάτι που για πρώτη φορά θα βρεθεί στο προσκήνιο στη φετινή διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα (COP28).

Οι υπουργοί που συμμετέχουν στην COP28 αναμένεται να συζητήσουν τρόπους με τους οποίους μπορούν να προστατεύουν τους ανθρώπους από υγειονομικές απειλές που σχετίζονται με το κλίμα, που τώρα απειλούν να ακυρώσουν δεκαετίες προόδου στη δημόσια υγεία.

Από το 2030, ειδικοί εκτιμούν ότι μόλις τέσσερις από αυτές τις απειλές - υποσιτισμός, ελονοσία, διάρροια και θερμική καταπόνηση - θα αυξήσουν τα παγκόσμια ποσοστά θανάτων κατά 250.000 κατ’ έτος, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).

«Τα ακραία καιρικά φαινόμενα γίνονται ακραία υγειονομικά φαινόμενα», δήλωσε ο Μάρτιν Έντλουντ, διευθύνων σύμβουλος της ΜΚΟ για την παγκόσμια υγεία «Malaria No More».

Ακολουθούν οι τρόποι με τους οποίους η κλιματική αλλαγή πλήττει την υγεία των ανθρώπων σε όλο τον κόσμο σήμερα και τί μπορούν να περιμένουν οι χώρες στο μέλλον.

Μεταδιδόμενες από φορείς νόσοι

Τα κουνούπια που μεταφέρουν ιούς, όπως του δάγκειου, της ελονοσίας, του Δυτικού Νείλου και του Ζίκα μετακινούνται σε νέες περιοχές του κόσμου καθώς οι υψηλότερες θερμοκρασίες και οι έντονες βροχοπτώσεις δημιουργούν πιο ευνοϊκές συνθήκες για την αναπαραγωγή τους.

Οι αναφορές για περιστατικά δάγκειου πυρετού έχουν αυξηθεί από περίπου μισό εκατομμύριο το 2000 σε πάνω από 5 εκατ. το 2019, σύμφωνα με τον ΠΟΥ.

Μόνο φέτος, τα περιστατικά στη Βραζιλία έχουν αυξηθεί κατά 73% σε σχέση με τον μέσο όρο πενταετίας, δήλωσε ο Έντλουντ, με το Μπαγκλαντές να καταγράφει έξαρση ρεκόρ.

Η κλιματική αλλαγή έχει επίσης απρόβλεπτο αντίκτυπο στην ελονοσία, με 5 εκατ. περισσότερα περιστατικά να καταγράφονται το 2022 συγκριτικά με την προηγούμενη χρονιά – φθάνοντας συνολικά τα 249 εκατ., σύμφωνα με την Παγκόσμια Έκθεση για την Ελονοσία του ΠΟΥ.

Οι πλημμύρες στο Πακιστάν πέρυσι, για παράδειγμα, οδήγησαν σε αύξηση κατά 400% των περιστατικών ελονοσίας στη χώρα, σύμφωνα με την έκθεση.

Η νόσος εξαπλώθηκε επίσης σε ορεινές περιοχές της Αφρικής όπου προηγουμένως έκανε κρύο για τα κουνούπια.

Τα δύο νέα εμβόλια για την ελονοσία που αναμένεται να είναι διαθέσιμα την επόμενη χρονιά προσφέρουν κάποια ελπίδα για καταπολέμηση της μάστιγας αυτής.

Θολά νερά

Οι καταιγίδες και οι πλημμύρες που έχουν προκληθεί λόγω της κλιματικής αλλαγής επιτρέπουν και σε άλλες μεταδοτικές, υδατογενείς ασθένειες να εξαπλωθούν.

Ύστερα από δεκαετίες προόδου στην καταπολέμηση της χολέρας, που εξαπλώνεται μέσω μολυσμένης τροφής και νερού, οι αριθμοί των περιστατικών αυξάνονται και πάλι, ακόμα και σε χώρες όπου η ασθένεια είχε σχεδόν εξαλειφθεί.

Χωρίς θεραπεία, η χολέρα μπορεί να οδηγήσει στον θάνατο μέσα σε μερικές ώρες.

Το 2022, 44 χώρες ανέφεραν περιστατικά χολέρας, μια αύξηση κατά 25% σε σχέση με το 2021, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, που τόνισε τον ρόλο που διαδραματίζουν οι κυκλώνες, οι πλημμύρες, και η ξηρασία αποκλείοντας την πρόσβαση σε πόσιμο νερό και βοηθώντας τα βακτήρια να πολλαπλασιάζονται.

Τα πρόσφατα ξεσπάσματα της νόσου έχουν επίσης αποδειχθεί πολύ πιο θανατηφόρα, με τα ποσοστά θνητότητας να είναι τώρα στο υψηλότερο καταγεγραμμένο επίπεδο εδώ και πάνω από μία δεκαετία, δήλωσε ο ΠΟΥ.

Και τα περιστατικά διάρροιας αυξάνονται επίσης λόγω της κλιματικής αλλαγής, με τις ολοένα και πιο ισχυρές βροχοπτώσεις να αποτελούν μεγαλύτερο κίνδυνο, σύμφωνα με έρευνες.

Η διάρροια είναι η δεύτερη σημαντικότερη αιτία θανάτου στον κόσμο για παιδιά κάτω των 5 ετών, μετά την πνευμονία, καθώς στοιχίζει τη ζωή σε πάνω από μισό εκατομμύριο παιδιά κάθε χρόνο.

Ακραία ζέστη και ουρανοί γεμάτοι καπνό

Η θερμική καταπόνηση - μια από τις πιο εμφανείς επιπτώσεις στην υγεία από την υπερθέρμανση του πλανήτη - προβλέπεται να επηρεάσει εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους καθώς οι θερμοκρασίες συνεχίζουν να αυξάνονται τις επόμενες δεκαετίες.

Με τον πλανήτη είναι ήδη θερμότερος κατά 1,1 βαθμό Κελσίου σε σχέση με τη μέση θερμοκρασία της προβιομηχανικής εποχής, οι άνθρωποι το 2022 βίωσαν κατά μέσο όρο 86 ημέρες με επικίνδυνα υψηλές θερμοκρασίες, σύμφωνα με μελέτη του ιατρικού περιοδικού Lancet τον περασμένο μήνα.

Εάν η θερμοκρασία στον πλανήτη αυξηθεί κατά 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, σύμφωνα με τη μελέτη, οι ετήσιοι θάνατοι λόγω των υψηλών θερμοκρασιών μπορούν να υπερτετραπλασιαστούν.

Σύμφωνα με μελέτη στο περιοδικό Nature Medicine τον Ιούνιο, περίπου 61.000 άνθρωποι πέθαναν κατά τα κύματα καύσωνα στην Ευρώπη το καλοκαίρι του 2022.

Η ζέστη έχει επίσης καταστήσει τα δάση πιο ξηρά, τροφοδοτώντας ακραίες πυρκαγιές που έχουν σαρώσει μεγάλες εκτάσεις του πλανήτη τα τελευταία χρόνια.

Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας που ξεκίνησε το 2010, πάνω από 2 δισεκ. άνθρωποι εκτέθηκαν σε τουλάχιστον μία ημέρα ανά χρόνο σε επιβαρυντική για την υγεία μόλυνση του αέρα από τον καπνό πυρκαγιών, σύμφωνα με μελέτη στο περιοδικό Nature τον Σεπτέμβριο.

Ο αριθμός αυτός ήταν αυξημένος κατά 6,8% συγκριτικά με την προηγούμενη δεκαετία. Στις ΗΠΑ, η μόλυνση του ατμοσφαιρικού αέρα λόγω πυρκαγιών σκοτώνει από 4.000 έως 28.000 ανθρώπους κάθε χρόνο, σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρία Θώρακος.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ