Ψυχικές ασθένειες: Αυξήθηκαν τα τελευταία χρόνια οι θάνατοι – Αναλυτικά τα στοιχεία για την Ελλάδα

Οι άνθρωποι που πεθαίνουν λόγω κάποιας ψυχικής νόσου έχουν αυξηθεί σε σχέση με τους συνολικούς θανάτους τα τελευταία χρόνια, ενώ η εκδήλωση ψυχικών ασθενειών αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες αναπηρίας στο γενικό πληθυσμό. Στην Ευρώπη, το 8,75% του συνολικού ποσοστού αναπηρίας είναι αναπηρία λόγω ψυχικής νόσου, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στις ΗΠΑ ανέρχεται στο 12,5%.

Τα παραπάνω επισημαίνει, επικαλούμενη στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και της διεθνούς βιβλιογραφίας, η οικογενειακή ψυχοθεραπεύτρια – επιστημονική συνεργάτιδα της Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ, Αιμιλία Αξιωτίδου, μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με αφορμή ημερίδα με θέμα: «Η Ψυχική Υγεία μας αφορά όλους». Την ημερίδα διοργανώνει το Τμήμα Προγραμμάτων & Διά Βίου Μάθησης του Δήμου Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με εξειδικευμένους επιστήμονες, αύριο (Τρίτη 10 Οκτωβρίου) – Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας (ώρα 18:00), στην Αίθουσα Μανώλης Αναγνωστάκης του Δημαρχείου Θεσσαλονίκης.

«Η ψυχική υγεία είναι ζωτικής σημασίας για τη συνολική μας υγεία, από την παιδική ηλικία ώς την ενηλικίωση, και είναι απαραίτητο να δείξουμε την κατάλληλη προσοχή και φροντίδα καθώς όλο και περισσότερα άτομα επηρεάζονται παγκοσμίως από την εκδήλωση ψυχικών ασθενειών. Το να βιώνει κάνεις ψυχική ασθένεια δεν είναι ταυτόσημο με το να νιώθει κακή ψυχική υγεία. Μπορεί ένας άνθρωπος να έχει διαγνωστεί με ένα ψυχικό νόσημα και να εξακολουθεί κατά καιρούς να διανύει περιόδους σωματικής και ψυχικής ευεξίας και ισορροπίας και από την άλλη, κάποιος που δεν έχει διαγνωστεί με ψυχική ασθένεια να μην έχει καλή ψυχική υγεία» αναφέρει η κ. Αξιωτίδου.

Ψυχικές ασθένειες από την παιδική ηλικία

Οι ψυχικές ασθένειες συνήθως, όπως επισημαίνει η κ. Αξιωτίδου, ξεκινούν κατά την παιδική ηλικία ή τη νεαρή ενήλικη ζωή και επιβαρύνουν συνολικά την υγεία και την κατάσταση του ανθρώπου καθώς η πορεία και εξέλιξη της ψυχικής ασθένειας μπορεί να διατηρείται αρκετά συχνά για όλη τη ζωή. Παράλληλα σημειώνει ότι οι ψυχικές διαταραχές είναι στο μεγαλύτερο ποσοστό τους αντιμετωπίσιμες εφόσον γίνουν οι σωστές και έγκαιρες ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις.

«Οι άνθρωποι που πεθαίνουν λόγω κάποιας ψυχικής νόσου έχουν αυξηθεί σε σχέση με τους συνολικούς θανάτους τα τελευταία χρόνια. Περίπου το 17% του πληθυσμού πάσχει από πιο ήπιες ψυχικές διαταραχές, όπως οι αγχώδεις διαταραχές και οι διαταραχές καταθλιπτικού τύπου. Το 25% των ασθενών που απευθύνεται στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας χρειάζεται κάποιου είδους ψυχιατρική φροντίδα. Επίσης φαίνεται να έχουμε αντίστοιχο ποσοστό παιδιών που εμφανίζουν κάποιο πρόβλημα ψυχικής υγείας και χρειάζονται υποστήριξη από ειδικούς. Στις ΗΠΑ, οι ψυχικές ασθένειες είναι από τα πιο συνηθισμένα προβλήματα υγείας. Περισσότεροι από 1 στους 5 ενήλικες ζουν με ψυχική ασθένεια. Επίσης 1 στους 5 νέους, ηλικίας 13 έως 18 ετών, κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της ζωής τους αντιμετώπισαν μία ψυχική ασθένεια. Περίπου 1 στους 25 ενήλικες στις ΗΠΑ ζει με τη διάγνωση κάποιας ψυχικής σοβαρής ασθένειας, όπως διπολική διαταραχή ή μείζονα κατάθλιψη ή σχιζοφρένεια» προσθέτει η κ. Αξιωτίδου.

Τα στοιχεία έρευνας στην Ελλάδα

«Μία νέα έρευνα, που έγινε με τη συνεργασία της ΕΥ Ελλάδας, του Εργαστηρίου Πειραματικής Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ και της Hellas ΕΑΡ και στην οποία μετείχαν 329 εργαζόμενοι, κάθε ηλικίας, στον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, κατέγραψε πως εντείνονται τα συμπτώματα που σχετίζονται με την κατάθλιψη, το άγχος και το θυμό» αναφέρει η κ. Αξιωτίδου.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας: Μελαγχολία αισθάνονται 4 στους 10 εργαζόμενους και ποσοστό 41% αισθάνεται απαισιοδοξία για το μέλλον (το 2021 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 35%). Αυξημένο εμφανίζεται και το ποσοστό των ανθρώπων που σκέφτηκαν να δώσουν τέλος στη ζωή τους το 2023 φτάνοντας το 2% από το 1,1% το 2022, ενώ 2 στους 10 έχουν αισθήματα αναξιότητας. Αυξήθηκε το ποσοστό των εργαζομένων που εμφανίζουν συμπτώματα άγχους και έτσι 3 στους 4 αισθάνονται εσωτερική ταραχή και νευρικότητα. Επίσης αυξήθηκαν τα ποσοστά εκείνων που βρίσκονται σε υπερένταση από 40% σε 44% και από 8% αυξήθηκε σε 10% το ποσοστό εκείνων που βιώνουν κρίσεις πανικού, 3 στους 10 έχουν ξεσπάσματα θυμού που δεν μπορούν να τα ελέγξουν, ενώ οι εκδηλώσεις θυμού αυξήθηκαν από 70% το 2021 στο 75% το 2023. Επίσης έντονα ήταν και τα φαινόμενα σωματοποίησης, δηλαδή η έκφραση των συμπτωμάτων άγχους μέσα από σωματικά συμπτώματα όπως κεφαλόπονοι.

«Ιδιαίτερη έμφαση στον τρόπο με τον οποίο η πανδημία επηρέασε την ψυχική και σωματική υγεία των νέων δόθηκε στην έκδοση 2022 της έκθεσης “Υγεία με μια ματιά: Ευρώπη” του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής» προσθέτει η κ. Αξιωτίδου.

Στην έκθεση αυτή αναφέρεται πως παρόλο που η πανδημία είχε αντίκτυπο στη ζωή σχεδόν όλων, υπήρξαν ιδιαίτερες ανησυχίες για την ψυχική και σωματική υγεία των εκατομμυρίων νέων Ευρωπαίων, των οποίων τα χρόνια της διαμόρφωσης σημαδεύτηκαν από διαταραχές στην εκπαίδευση και στις κοινωνικές τους δραστηριότητες. Σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, όπως το Βέλγιο, η Γαλλία, η Εσθονία, η Νορβηγία και η Σουηδία, το ποσοστό των νέων που ανέφεραν συμπτώματα κατάθλιψης υπερδιπλασιάστηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, φθάνοντας σε επίπεδα επιπολασμού τουλάχιστον διπλάσια από ό,τι στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες. Πολλά παιδιά και νέοι αφιέρωσαν επίσης σημαντικά λιγότερο χρόνο σε σωματική δραστηριότητα και οι διατροφικές τους συνήθειες επιδεινώθηκαν, ενώ εμφανίστηκαν και ενδείξεις αύξησης του παιδικού υπερβολικού βάρους και της παιδικής παχυσαρκίας σε ορισμένες χώρες. Οι ήδη καταπονημένες υπηρεσίες ψυχικής υγείας δοκιμάστηκαν από την αυξανόμενη ζήτηση για υποστήριξη της ψυχικής υγείας, σε συνδυασμό με τις διαταραχές στην παροχή φροντίδας κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Περίπου το 50% των νέων Ευρωπαίων ανέφεραν ανεκπλήρωτες ανάγκες για φροντίδα ψυχικής υγείας την άνοιξη του 2021 και ξανά την άνοιξη του 2022. Πολλές χώρες έχουν εφαρμόσει ορισμένα μέτρα για την προστασία και τη φροντίδα της ψυχικής υγείας των νέων, ωστόσο το μέγεθος των επιπτώσεων απαιτεί περαιτέρω δράση ώστε να διασφαλιστεί ότι η πανδημία δεν θα αφήσει μόνιμα σημάδια σε αυτήν τη γενιά.

Η ψυχική υγεία μας αφορά όλους

Η ημερίδα με θέμα «Η Ψυχική Υγεία μας αφορά όλους» έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης και την ενημέρωση γύρω από τις ψυχικές ασθένειες και τη σημασία της ψυχικής υγείας. Ειδικοί επιστήμονες θα ενημερώσουν το ευρύ κοινό για τους τρόπους με τους οποίους μπορούμε να στηρίξουμε τους ανθρώπους να αντιμετωπίζουν με επιτυχία τα προβλήματα της ζωής, να μπορούν να συμμετέχουν ενεργά στο κοινωνικό τους περιβάλλον, να εργάζονται παραγωγικά και να αντιμετωπίζουν το φυσιολογικό στρες της ζωής. Οι ομιλίες της ημερίδας επιδιώκουν να συμβάλουν στην αλλαγή νοοτροπίας σχετικά με την ψυχική ασθένεια και να προβάλλουν την σημασία της έγκαιρης διάγνωσης, της πρώιμης παρέμβασης και θεραπείας και της εύκολης πρόσβασης σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας.

Στο πλαίσιο της ημερίδας θα μιλήσουν: η Αιμιλία Αξιωτίδου με θέμα «Η Ψυχική Υγεία μας αφορά όλους», η ειδική παιδαγωγός/ζωοθεραπεύτρια Ευγενία Καραζιώτη με θέμα «Πρώιμη παρέμβαση: πόσο σημαντική είναι για την ανάπτυξη και την ψυχική υγεία των παιδιών», ο ψυχίατρος -ψυχοθεραπευτής Πάνος Κουφίδης με θέμα «Η σημασία της έγκαιρης διάγνωσης, της πρώιμης παρέμβασης και θεραπείας και της εύκολης πρόσβασης σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας» και η σύμβουλος ψυχικής υγείας, εκπαίδευσης και σταδιοδρομίας Νάνσυ Πιλωνά με θέμα «Βελτίωση της ψυχικής σας υγείας, με απλές αλλαγές στον τρόπο ζωής».