Πυρηνικά «σύννεφα» πάνω από τον πλανήτη - Γιατί έχει ξεκινήσει νέα κούρσα εξοπλισμών
Ο πλανήτης βρίσκεται αντιμέτωπος με μία νέα κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών, σύμφωνα με έκθεση του διεθνούς ινστιτούτου ερευνών για την ειρήνη SIPRI.
Τα κράτη με τα μεγαλύτερα πυρηνικά οπλοστάσια στην υφήλιο συνέχισαν να τα εκσυγχρονίζουν την περασμένη χρονιά, καθώς παίρνει μορφή μία νέα «κούρσα» πυρηνικών εξοπλισμών, προειδοποιεί σε έκθεσή του που δίνει στη δημοσιότητα σήμερα Δευτέρα (16/6) το διεθνές ινστιτούτο ερευνών για την ειρήνη με έδρα τη Στοκχόλμη, το SIPRI.
Οι δυνάμεις με πυρηνικά οπλοστάσια, πάνω απ’ όλες οι ΗΠΑ και η Ρωσία, στις οποίες ανήκει χονδρικά το 90% των παγκόσμιων αποθεμάτων, αποδύθηκαν στον «εκσυγχρονισμό υπαρχόντων όπλων και στην προσθήκη νέων εκδοχών» τους, τόνισε το SIPRI σε ανακοίνωσή του.
Μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, οι παλαιότερες πυρηνικές κεφαλές γενικά καταστρέφονταν ταχύτερα από ό,τι αναπτύσσονταν νέες, κάτι που οδήγησε στη μείωση του συνολικού αριθμού τους.
Η τάση αυτή όμως εγείρεται κίνδυνος να αντιστραφεί τα επόμενα χρόνια.
«Αυτό που διαπιστώνουμε σήμερα, πρώτ’ απ’ όλα, είναι ότι ο αριθμός των επιχειρησιακών πυρηνικών κεφαλών αρχίζει να αυξάνεται», επισήμανε ο Νταν Σμιθ, ο διευθυντής του SIPRI, στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Αυτό συμβαίνει ιδίως στην Κίνα, η οποία, κατά τις εκτιμήσεις του ινστιτούτου, κατέχει περίπου 600 πυρηνικές κεφαλές, αφού πρόσθετε 100 νέες κάθε χρόνο το 2023 και το 2024.
«Η Κίνα αυξάνει σταθερά το πυρηνικό της οπλοστάσιο», εξήγησε ο κ. Σμιθ, προσθέτοντας πως είναι «πιθανό να φτάσει τις 1.000 (πυρηνικές) κεφαλές μέσα σε επτά ή οκτώ χρόνια». Παρότι ο αριθμός τους απέχει πολύ από το ρωσικό και το αμερικανικό οπλοστάσιο, θα κάνει την Κίνα «πολύ σημαντικότερο παράγοντα», συνέχισε.
Ζούμε σε μία επικίνδυνη και ασταθή περίοδο
Ο κόσμος είναι αντιμέτωπος με νέες απειλές «σε στιγμή εξαιρετικά επικίνδυνη και ασταθή» από γεωπολιτική σκοπιά, σημείωσε. «Βλέπουμε πρόδρομες ενδείξεις νέας κούρσας πυρηνικών εξοπλισμών».
Το SIPRI κατέγραψε 12.241 πυρηνικές κεφαλές τον Ιανουάριο του 2025, από τις οποίες 9.614 είναι αποθηκευμένες ενόψει δυνητικής χρήσης τους.
Η Ρωσία και οι ΗΠΑ έχουν αρχίσει «εκτεταμένα προγράμματα εκσυγχρονισμού και αντικατάστασης των πυρηνικών κεφαλών τους», αναφέρει.
Η Βρετανία δεν αύξησε των αριθμό των πυρηνικών κεφαλών της το 2024, όμως, με δεδομένη την απόφαση που πήρε η χώρα το 2021 να τις αυξήσει από τις 225 στις 260, είναι πιθανό πως ο αριθμός τους θα αυξηθεί στο κοντινό μέλλον, κατά το ινστιτούτο.
Ομοίως, το πυρηνικό οπλοστάσιο της Γαλλίας παρέμεινε αμετάβλητο, στις περίπου 290 κεφαλές, ωστόσο «το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των πυρηνικών όπλων της προχώρηση κατά τη διάρκεια του 2024».
Η Ινδία και το Πακιστάν επίσης «συνέχισαν να αναπτύσσουν νέους τύπους συστημάτων-φορέων πυρηνικών όπλων το 2024».
Στις αρχές του 2025 η Ινδία διέθετε «αυξανόμενο απόθεμα» περίπου 180 πυρηνικών όπλων, ενώ το οπλοστάσιο του Πακιστάν παρέμενε σταθερό στις περίπου 170 πυρηνικές κεφαλές.
Το πρόγραμμα ανάπτυξης πυρηνικών όπλων της Βόρειας Κορέας παραμένει «στην καρδιά της στρατηγικής της για την εθνική ασφάλεια», σύμφωνα με την έκθεση του ινστιτούτου.
Το SIPRI εκτιμά πως διαθέτει περίπου πενήντα πυρηνικές κεφαλές και πως διαθέτει «επαρκείς ποσότητες σχάσιμου υλικού για να φθάσει συνολικά ως και τις 90 κεφαλές».
Το Ισραήλ, που δεν έχει παραδεχτεί ποτέ δημόσια πως διαθέτει πυρηνικό οπλοστάσιο, επίσης βρίσκεται σε διαδικασία εκσυγχρονισμού του οπλοστασίου του, που το SIPRI εκτιμά πως έφθανε τις 90 πυρηνικές κεφαλές στις αρχές της χρονιάς.
Πώς η εξοπλιστική κούρσα μπορεί να φτάσει μέχρι το Διάστημα
Η κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών που αναγγέλλεται δεν αφορά απλά και μόνο «τον αριθμό των κεφαλών», επισήμανε ο κ. Σμιθ.
«Πρόκειται για κούρσα εξοπλισμών που θα είναι σε υψηλό βαθμό τεχνολογική» και θα εκτυλιχτεί τόσο «στο Διάστημα» όσο και «στον κυβερνοχώρο», καθώς το λογισμικό εντολών και κατεύθυνσης των πυρηνικών όπλων είναι επίσης πεδίο σκληρού ανταγωνισμού, εξήγησε ο ειδικός.
Η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ) πιθανόν θα παίξει ρόλο, αρχικά σε ρόλο συμπληρωματικό του ανθρώπινου παράγοντα.
«Το επόμενο στάδιο θα ήταν το πέρασμα στην πλήρη αυτοματοποίηση. Αυτό είναι βήμα που δεν πρέπει να γίνει ποτέ», τόνισε ο Νταν Σμιθ.
«Αν οι προοπτικές απαλλαγής μας από τον κίνδυνο πυρηνικού πολέμου αφήνονταν στα χέρια κάποιας τεχνητής νοημοσύνης, νομίζω θα ερχόμασταν πιο κοντά σε σενάρια καταστροφής», εξήγησε.
