Σχολικός εκφοβισμός: Θύμα ένα στα τρία παιδιά σε όλη τη χώρα - «Δεν θα λύσει το πρόβλημα η πλατφόρμα» λέει η ΟΛΜΕ

• 3 Απριλίου του ’23. Μια ομάδα παιδιών, δένουν πετονιά γύρω από το λαιμό ενός 15χρονου συμμαθητής τους. Τον τραυματίζουν. Κάποιοι από τους δράστες συλλαμβάνονται.

• 27 Σεπτεμβρίου του ’23. Ένας 12χρονος ξυλοκοπείται άγρια από συμμαθητές του στον Πειραιά.

• 15 Δεκεμβρίου του ‘23. Μαθητές των πρώτων τάξεων του δημοτικού, χτυπούν συμμαθητή τους στα γεννητικά του όργανα.

• Έξι ημέρες μετά, στις 21 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους. Αδιανόητο περιστατικό σε δημοτικό σχολείο στο Βόλο. Ένας μαθητής γδύνει και ζωγραφίζει στα οπίσθια, ένα 7χρονο παιδί, που φοιτά στο ίδιο σχολείο.

Και η λίστα συνεχίζεται. Μαθητές - θύματα και συμμαθητές - θύτες, στα «μάτια» μιας κοινωνίας που παρακολουθεί μουδιασμένη τη βία μέσα στην εκπαιδευτική κοινότητα, να εξαπλώνεται ραγδαία και τις περισσότερες φορές να καταγράφεται στα κινητά τηλέφωνα των παιδιών.

Πανελλαδική έρευνα του Χαμόγελου του Παιδιού, για την τρέχουσα σχολική χρονιά 2023-2024,αποκαλύπτει πως ο Ενδοσχολικός Εκφοβισμός έχει αυξηθεί σε σχέση με το προηγούμενο έτος, ενώ πολύ συχνά συνδέεται με τη φτώχεια και τις ανισότητες.

Η Ιωάννα Χαρδαλούπα, Ψυχολόγος και Συντονίστρια του Κέντρου για τη βία και τον εκφοβισμό, απαντά μέσω του Flash.gr, στο ερώτημα που μας βασανίζει όλους. Τι συμβαίνει στα παιδιά μας; Η απάντηση, δυστυχώς, κρύβεται στη λέξη… «ανοσία», στη βία!

«Γνωρίζουμε πολύ καλά, όλη η επιστημονική κοινότητα και ο Οργανισμός, ότι όλη αυτή η προβολή, όλων αυτών που συμβαίνουν, μπορεί να προκαλέσει αυτό που λέμε, τη λεγόμενη απευαισθητοποίηση. Δηλαδή, είναι αυτό που οι γιατροί λένε ανοσία. Βλέποντας λοιπόν τα παιδιά συνεχώς επιθετικές συμπεριφορές άλλων παιδιών ή για παράδειγμα δολοφονίες και παρουσιάζοντας όλα αυτά καθημερινά με πάρα πολλές λεπτομέρειες, με έναν τρόπο που τα συνηθίζει πια το αυτί -όχι μόνο των μικρών αλλά και των μεγάλων- μπορεί να φτάσουμε σε αυτό το πολύ επικίνδυνο στάδιο να κανονικοποιηθεί μια συμπεριφορά.

Οπότε τα παιδιά και μέσω του διαδικτύου και μέσω όλων αυτών των πληροφοριών που λαμβάνουν μαζικά, ενδεχομένως και χωρίς να ασκούν μια κριτική σε αυτό, μπορεί κάτι να αναπαράγουν ή να θέλουν να το δοκιμάσουν.»

Είναι χαρακτηριστικό, μάς λέει η κυρία Χαρδαλούπα, πως για το 2023, ο Οργανισμός λάμβανε μέσα σε μόλις ένα 24ωρο, περίπου 515 κλήσεις από μαθητές, γονείς και εκπαιδευτικούς, που χρειάζονταν βοήθεια. Δεν είναι λοιπόν διόλου τυχαίο, ότι η έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε σχολεία όλης της χώρας, κατέγραψε αλήθειες αποκαρδιωτικές, για τη σκληρή πραγματικότητα που βιώνουν πολλά παιδιά στις μέρες μας.

Συγκεκριμένα:

•  1 στα 3 παιδιά (35,5%) σε όλη την χώρα, δηλώνει ότι έχει δεχθεί εκφοβισμό

• 1 στα 3 παιδιά που δηλώνει ότι ξοδεύει πολλές ώρες σε οθόνες ημερησίως, βιώνει σχολικό εκφοβισμό 

• 1 στα 4 παιδιά (26,6%), σε εθνικό επίπεδο, σε σύνολο Σχολικών Βαθμίδων, δηλώνει ότι, αισθάνεται πώς το σχολείο δεν του μαθαίνει να μην εκφοβίζει τους συμμαθητές τους

• 1 στα 2 παιδιά στις Περιφέρειες Θεσσαλίας, Νοτίου Αιγαίου, Ιονίων Νήσων, Ηπείρου και Αττικής δηλώνει ότι έχει δεχθεί εκφοβισμό ενώ 

• Καταγράφεται με μικρή διαφορά, υψηλότερο ποσοστό εκφοβισμού σε κορίτσια συγκριτικά με τα αγόρια

Αυτό είναι το προφίλ των θυμάτων και των δραστών

Σύμφωνα με τη Συντονίστρια του Κέντρου για τη βία και το bullying, το προφίλ των παιδιών που βιώνουν βία είναι παιδιά τα οποία μπορεί να είναι πιο εσωστρεφή, πιο ντροπαλά, να εσωτερικεύουν τα συναισθήματά τους.

Ενώ αντίστοιχα, τα παιδιά που ασκούν εκφοβισμό, συνήθως θεωρούν ότι μπορεί να ασκούν μια φυσιολογική συμπεριφορά ή ακόμα περισσότερο και αστεία. Και αυτή η πεποίθηση, ενισχύεται και από το γεγονός ότι οι παρατηρητές μπορεί να γελούν με αυτό που βλέπουν.

Οπότε με έναν τρόπο να δίνουν ενθαρρυντικά μηνύματα και να αποδέχονται αυτό που συμβαίνει. Ή να μην κάνουν απολύτως τίποτα, οπότε να τηρείται μια ουδέτερη στάση και να παίρνει το έμμεσο μήνυμα το παιδί ή η ομάδα των παιδιών, ότι μπορεί να το συνεχίσει.

Τι είναι όμως αυτό που τα ωθεί εξαρχής, σε αυτές τις βίαιες συμπεριφορές; Σύμφωνα με την κυρία Χαρδαλούπα, σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί ο θύτης να είναι ταυτόχρονα και θύμα…

«Πάρα πολύ συχνά, τα παιδιά που ασκούν βία και όποια μορφή μπορεί να πάρει αυτή και εκφοβισμό, είναι παιδιά τα οποία και εκείνα χρειάζονται υποστήριξη, χρειάζονται βοήθεια . Ενδεχομένως να έχουν υποστεί κάτι στο οικογενειακό τους περιβάλλον. Δεν σημαίνει βέβαια ότι ένα παιδί που ασκεί bullying, έχει βιώσει κάτι αντίστοιχο . Μπορεί να συντελούν κι άλλοι παράγοντες σε αυτό. Είναι όμως κάτι συχνό, να τους λείπει από κάπου αλλού ενδεχομένως η προσοχή, η φροντίδα, η αποδοχή . Έννοιες πολύ σημαντικές για τα παιδιά. Όμως δεν μπορούμε να πούμε ότι αυτό είναι ένα αίτιο και ένα αποτέλεσμα.»

Μερικά από τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή του το Χαμόγελο του Παιδιού και τα οποία προσφέρονται στην εκπαιδευτική κοινότητα, είναι η Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056, το Chat 1056 καθώς και το Cyber Tipline Hellas.

ΟΛΜΕ: «Η πλατφόρμα δεν θα σταματήσει τα παιδιά που εκφοβίζουν»

Κι ενώ περιστατικά βλέπουν σχεδόν καθημερινά το φως της δημοσιότητας, το Υπουργείο Παιδείας, ευελπιστεί η πλατφόρμα stop-bullying.gov.gr , που ανακοίνωσε μαζί με μια σειρά άλλων μέτρων, στο πλαίσιο της εκστρατείας κατά της ενδοσχολικής βίας και του εκφοβισμού, να αποδειχθεί ένας καλός «σύμμαχος». Δεν φαίνεται να πιστεύει όμως το ίδιο και η ΟΛΜΕ.

Ο κύριος Νεκτάριος Κορδής, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ομοσπονδίας Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης, τονίζει μέσω του Flash.gr, πως τα παιδιά που εκφοβίζουν δεν θα πτοηθούν από την πλατφόρμα…

«Τελειώνει η χρονιά, έχουν συμβεί αυτή τη χρονιά τα χίλια μύρια, πλακώνονται στο ξύλο, τρώνε ξύλο εκπαιδευτικοί. Το γνωρίζετε ότι μεταξύ των θυμάτων είναι και εκπαιδευτικοί που ξυλοκοπούνται και από εκεί και πέρα το υπουργείο θεωρεί ότι τα κάνει όλα μόνο του. Κάνει λέει την πλατφόρμα. Σοβαρά τώρα, με την πλατφόρμα θα αντιμετωπιστούν τα προβλήματα; Επειδή ξέρουμε τα παιδιά καλύτερα από το Υπουργείο, ακόμα και αν επιβληθούν ποινές το πρόβλημα δεν πρόκειται να λυθεί. Ίσως αντιμετωπιστεί ελάχιστα. Ο άλλος που έχει παραβατική συμπεριφορά και έχει κάνει βίωμά του τον εκφοβισμό δεν πρόκειται να φοβηθεί από τις ποινές. Θα συνεχίσει να το κάνει. Με κάποια μέτρα παραπάνω, θα συνεχίσει να το κάνει.»

Μάλιστα σύμφωνα με τις αποφάσεις του 20ου Συνεδρίου της ΟΛΜΕ, οι εκπαιδευτικοί είχαν χτυπήσει, μας λέει ο κύριος Κορδής, το καμπανάκι για το bullying στα σχολεία και το ’22 ζητώντας μεταξύ άλλων προτάσεων:

• Μέτρα φύλαξης των σχολικών μονάδων 

• Αύξηση κονδυλίων για σκοπούς πρόληψης και αντιμετώπισης του προβλήματος, καθώς και

• Νομική υποστήριξη και προστασία των εκπαιδευτικών