Σκαθάρι-«φονιάς» απειλεί τα δάση - Ακόμη και drones στην επιχείρηση εξόντωσης του

Είναι μικρότερο από το νύχι μας, όμως έχει χαρακτηριστεί «δημόσιος εχθρός νούμερο ένα». Ο λόγος για το φλοιoφάγο σκαθάρι Ips typographus, που έχει αφήσει πίσω του εκατομμύρια κατεστραμμένα έλατα στην Ευρώπη και τώρα δοκιμάζει την αντοχή των βρετανικών δασών.

Από την Ευρώπη στη Βρετανία με τον άνεμο

Η κυβέρνηση στο Λονδίνο θεώρησε πως με αυστηρούς ελέγχους στα λιμάνια θα απέκλειε τον κίνδυνο. Όμως η πραγματικότητα αποδείχθηκε πιο απλή  και πιο τρομακτική. Το έντομο δεν μπήκε σε κιβώτια με ξυλεία αλλά μεταφέρθηκε… με τον αέρα, διασχίζοντας τη Μάγχη και εγκαθιστάμενο σε δάση της νοτιοανατολικής Αγγλίας.

Η πρώτη «φωλιά» εντοπίστηκε το 2018 στο Κεντ, και ήταν ήδη σε φάση αναπαραγωγής. Από εκεί, η απειλή εξαπλώθηκε.

Επιχείρηση διάσωσης με drones και σκύλους

Η απάντηση των βρετανικών αρχών θυμίζει στρατιωτική επιχείρηση. Επιστήμονες και δασολόγοι συνεργάζονται με ειδικά εκπαιδευμένους σκύλους, drones που «σαρώνουν» εκατοντάδες εκτάρια από αέρος και ακόμα και μοντέλα από την πυρηνική βιομηχανία για να προβλέψουν την πορεία εξάπλωσης.

Παράλληλα, οι ερευνητές του Forest Research καταγράφουν με το χέρι κάθε πιθανό κρούσμα. «Είναι σαν να ψάχνεις βελόνα στα άχυρα», τονίζουν, αφού συχνά χρειάζεται να εντοπίσουν μεμονωμένα σκαθάρια πριν προλάβουν να δημιουργήσουν αποικίες.

Δισεκατομμύρια στη ζυγαριά

Η σημασία της μάχης είναι τεράστια. Η Sitka spruce, το βασικό είδος που χρησιμοποιείται για ξυλεία στη Βρετανία, καλύπτει πάνω από 725.000 εκτάρια. Αν το σκαθάρι εδραιωθεί, η ζημιά αποτιμάται σε 2,9 δισ. λίρες τον χρόνο.

Στη Νορβηγία, το ίδιο έντομο κατάφερε να καταστρέψει μέσα σε μια δεκαετία 100 εκατομμύρια κυβικά μέτρα ξύλου.

Η σκιά της κλιματικής αλλαγής

Οι επιστήμονες έχουν καταφέρει μέχρι στιγμής να εξαλείψουν τις πρώτες εστίες, όμως προειδοποιούν ότι το μέλλον είναι αβέβαιο. Η κλιματική αλλαγή αποδυναμώνει τα δέντρα, μειώνοντας τις φυσικές τους άμυνες. Σε περιόδους ξηρασίας, τα έλατα δεν παράγουν αρκετή ρητίνη για να «ξεπλύνουν» τα σκαθάρια από τον κορμό.

«Οι πληθυσμοί τους μπορούν να φτάσουν σε επίπεδα δισεκατομμυρίων. Όταν συμβεί αυτό, κανένα δέντρο δεν μπορεί να αντέξει», τονίζει ο δρ Μαξ Μπλέικ, επικεφαλής δασικής υγείας στο Forest Research.

Ο αγώνας συνεχίζεται

Με περισσότερους από 1.400 εχθρούς και ασθένειες στη λίστα κινδύνου της κυβέρνησης, το Ips typographus παραμένει ο πιο ύπουλος αντίπαλος. Και ενώ η μάχη προς το παρόν δείχνει να κερδίζεται, η πραγματική δοκιμασία θα δοθεί τα επόμενα χρόνια, όταν οι υψηλές θερμοκρασίες και η ξηρασία θα ενισχύσουν τη δύναμη ενός σκαθαριού που μοιάζει ασήμαντο, αλλά απειλεί να αλλάξει για πάντα το τοπίο της βρετανικής υπαίθρου.