Σοκ στο Βέλγιο: Πενήντα δύο παιδιά γεννήθηκαν από σπέρμα δότη με καρκινογόνο μετάλλαξη

Πενήντα δύο παιδιά συνελήφθησαν στο Βέλγιο μεταξύ 2008 και 2017 με χρησιμοποίηση σπέρματος από τον ίδιο δότη, ο οποίος έφερε γονίδιο που μπορεί να προκαλέσει καρκίνο, αναφέρει δημοσίευμα της γαλλόφωνης εφημερίδας Le Soir.

Όπως αποκάλυψε πρόσφατη έρευνα της βρετανικής εφημερίδας The Guardian, ένας Δανός δότης που φέρει μια σπάνια μετάλλαξη που συνδέεται με υψηλό κίνδυνο καρκίνου πρώιμης έναρξης, οδήγησε στη σύλληψη και γέννηση 67 παιδιών στην Ευρώπη. Από τα 67 παιδιά, τα 52 συνελήφθησαν μέσω υποβοηθούμενης αναπαραγωγής στο Βέλγιο. Η υπόθεση αφορά τριάντα επτά οικογένειες που ζουν στο Βέλγιο και αλλού, οι οποίες ενημερώθηκαν ότι ένα ή περισσότερα από τα παιδιά τους συνελήφθησαν χρησιμοποιώντας το σπέρμα του άνδρα που φέρει αυτή τη σπάνια γενετική μετάλλαξη. Κάθε παιδί έχει 50% κίνδυνο να κληρονομήσει το γονίδιο του δότη και επομένως την ασθένεια. Δέκα παιδιά έχουν εμφανίσει καρκίνο , όπως λευχαιμία ή λέμφωμα, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα.

Αποκαλύψεις από τον Υπουργό Υγείας

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, ο υπουργός υγείας του Βελγίου αποκάλυψε ότι 52 παιδιά συνελήφθησαν από το σπέρμα του ίδιου δότη από τη Δανία, μεταξύ 2008 και 2017 από 37 γυναίκες (κάποιες εξ αυτών είχαν πάνω από ένα παιδί από τον ίδιο δότη) και παρακολουθούνταν σε δώδεκα κέντρα γονιμότητας στο Βέλγιο. «Είναι ένα διπλό τραύμα: αφενός, η ανησυχία για έναν πραγματικό γενετικό κίνδυνο, αφετέρου, η ανακάλυψη ότι το παιδί τους προήλθε από έναν ευρέως χρησιμοποιούμενο δότη», δήλωσε ο υπουργός Υγείας.

Όπως αναφέρει και το Γαλλικό Πρακτορείο, το βελγικό υπουργείο Υγείας ανέφερε πως η υπόθεση αφορά ενδεχομένως και άλλες ευρωπαϊκές χώρες: Βουλγαρία, Κύπρο, Γερμανία, Ισπανία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ελλάδα, Ολλανδία και Πολωνία.

Ο πρώτος συναγερμός

Ο πρώτος συναγερμός σήμανε τον Απρίλιο του 2020, όταν ο δότης «Χ», αποκλείστηκε προσωρινά για πρώτη φορά από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Σπέρματος (ESB) αφού ένα παιδί που γεννήθηκε από αυτόν, διαγνώστηκε με καρκίνο. Το ESB ενημέρωσε τα κέντρα γονιμότητας, ωστόσο, αφού ανέλυσε ένα δείγμα του εν λόγω σπέρματος για την ανίχνευση της μετάλλαξης, ενημέρωσε ότι το αποτέλεσμα ήταν αρνητικό και ο δότης εγκρίθηκε εκ νέου. Τον Οκτώβριο του 2023, το ESB έστειλε επιστολή σε όλα τα κέντρα γονιμότητας για να τα ενημερώσει ότι βρισκόταν σε εξέλιξη μια νέα ανάλυση και ότι ο δότης είχε αποκλειστεί οριστικά. Σύμφωνα με την ευρωπαϊκή τράπεζα σπέρματος, ο δότης ήταν σε καλή υγεία, δεν είχε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου και υποβλήθηκε σε εξετάσεις σύμφωνα με τις ισχύουσες ιατρικές και νομικές οδηγίες. Ωστόσο, εκείνη την εποχή, ο στοχευμένος έλεγχος για αυτή τη συγκεκριμένη γενετική μετάλλαξη δεν είχε καν εξεταστεί, καθώς ήταν άγνωστο αν συνδεόταν με το σύνδρομο που εξετάζεται σήμερα. Η μετάλλαξη του γονιδίου TP53, προκαλεί το σύνδρομο Li-Fraumeni (LFS), μια κληρονομική ασθένεια που προδιαθέτει έντονα στην ανάπτυξη καρκίνων πρώιμης έναρξης.

Ελαττώματα στο σύστημα παρακολούθησης

Στο Βέλγιο, η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας ειδοποιήθηκε ήδη από τον Απρίλιο του 2024 και στα τέλη της ίδιας χρονιάς στάλθηκε ειδοποίηση μέσω του ευρωπαϊκού συστήματος επαγρύπνησης, προκειμένου να εντοπιστούν όλα τα παιδιά που έχουν προσβληθεί.

Σύμφωνα με τη «Soir», η υπόθεση αναδεικνύει τα ελαττώματα στο σύστημα παρακολούθησης στο Βέλγιο. Από το 2007, ο νόμος ορίζει ότι μέχρι έξι γυναίκες (ανεξάρτητα από την υπηκοότητα και τον τόπο διαμονής τους) μπορούν να λάβουν σπέρμα από τον ίδιο δότη. Ο νόμος απαιτεί από τα βελγικά κέντρα να επαληθεύουν ότι οι τράπεζες σπέρματος δεν υπερβαίνουν το όριο αυτό. Ωστόσο το όριο αυτό αγνοείται εδώ και καιρό λόγω έλλειψης εργαλείων παρακολούθησης. Σημειώνεται ότι στη Γαλλία, το όριο ορίζεται στις δέκα γεννήσεις ανά δότη, στο Ηνωμένο Βασίλειο στις δώδεκα και στη Γερμανία και τη Δανία στις δεκαπέντε. Ωστόσο, η ευρωπαϊκή τράπεζα σπέρματος εφάρμοσε ένα πολύ υψηλότερο όριο: 75 παιδιά ανά δότη.