Τα ψάρια «γυρίζουν την πλάτη» στην Ευρώπη: Οι παράγοντες που τα «στέλνουν» σε νέα νερά
Μια επιστημονική ομάδα προσπάθησε να προβλέψει τι θα συμβεί με 17 βασικά εμπορικά είδη ψαριών.
Η επιρροή της κλιματικής αλλαγής είναι κρίσιμη και αυτό φαίνεται πως αναδιαμορφώνει ακόμη και τους βιότοπους των ψαριών. Μερικά ψάρια «κερδίζουν», ενώ άλλα «χάνουν».
Τα ψάρια αντιμετωπίζουν ήδη μεγάλη πίεση από την υπεραλίευση και τη ρύπανση. Η κλιματική αλλαγή έρχεται να προσθέσει ακόμη περισσότερα. Τα θερμότερα νερά και η μεταβολή των τροφικών αποθεμάτων προκαλούν αυτό που είναι γνωστό ως αναντιστοιχία θηρευτή – θηράματος. Αυτό σημαίνει ότι το θήραμα και ο θηρευτής δεν βρίσκονται στον ίδιο τόπο την ίδια στιγμή, κάτι που δεν επηρεάζει μόνο τη διατροφή μας, αλλά και την αλιευτική βιομηχανία και την υγεία των ωκεανών γενικότερα.
Όσο η θερμοκρασία στους ωκεανούς ανεβαίνει, τα ψάρια προσπαθούν να παραμείνουν στις συνθήκες που τους ταιριάζουν καλύτερα. Ορισμένα είδη μετακινούνται, ωστόσο άλλα δεν μπορούν να μετακινηθούν τόσο εύκολα – για παράδειγμα, αν χρειάζονται να ζουν σε ένα συγκεκριμένο βιότοπο σε ένα συγκεκριμένο στάδιο της ζωής τους, όπως σε φύκια που προσφέρουν καταφύγιο για την αναπαραγωγή. Έτσι, ανάλογα με το είδος και την τοποθεσία, η κλιματική αλλαγή θα μπορούσε να δημιουργήσει νέες ευκαιρίες αλιείας για ορισμένες χώρες και μεγάλες απώλειες για άλλες.
Οι διαχειριστές της αλιείας συνήθως ομαδοποιούν τα ψάρια σε «αποθέματα». Πρόκειται για πληθυσμούς του ίδιου είδους σε μια καθορισμένη περιοχή, συχνά με βάση τα εθνικά σύνορα. Ωστόσο, αυτά τα τεχνητά όρια δεν έχουν σημασία για τα ψάρια. Καθώς μεταβάλλονται ως απόκριση στην κλιματική αλλαγή, η διαχείριση των πληθυσμών τους θα γίνει πιο περίπλοκη και θα πρέπει να είναι ευέλικτη και να ανταποκρίνεται στις ανάγκες.
Νικητές και χαμένοι
Μια επιστημονική ομάδα χρησιμοποίησε προηγμένα υπολογιστικά μοντέλα για να προβλέψει πώς 17 βασικά εμπορικά είδη, όπως το σκουμπρί, ο μπακαλιάρος, η γλώσσα, ο τόνος και οι σαρδέλες, θα μπορούσαν να ανταποκριθούν σε δύο μελλοντικά κλιματικά σενάρια. Τα αποτελέσματα δείχνουν ένα παζλ νικητών και χαμένων.
Πάρτε για παράδειγμα την σαρδέλα και το σκουμπρί. Αυτά τα είδη ζουν στα ανώτερα στρώματα του ωκεανού και είναι ευαίσθητα στη θερμοκρασία. Και τα δύο αναμένεται να μετακινηθούν προς τα βόρεια. Αυτή η μετακίνηση θα είναι περίπου 20 μίλια στη Βόρεια Θάλασσα και έως 80 μίλια στον βορειοανατολικό Ατλαντικό έως το 2100, σύμφωνα με ένα σενάριο μέτριων εκπομπών.
Ενώ οι σαρδέλες ενδέχεται να ευδοκιμήσουν, με αύξηση 10% στην αφθονία τους στον Ατλαντικό, το μοντέλο της ομάδας υποδηλώνει ότι το σκουμπρί θα μπορούσε να μειωθεί κατά 10% στον Ατλαντικό και κατά 20% στη Βόρεια Θάλασσα. Κατά συνέπεια, ο τύπος και η ποσότητα των διαθέσιμων ψαριών θα αλλάξουν.
Τα είδη των θερμών υδάτων, όπως ο ερυθρός τόνος, ενδέχεται να ευνοηθούν στα ύδατα του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο τόνος προβλέπεται να μετατοπιστεί ελαφρώς (κατά περίπου 4 μίλια) στο ίδιο σενάριο, αλλά η αφθονία του θα μπορούσε να αυξηθεί κατά 10%.
Ωστόσο, τα είδη που ζουν στον βυθό αντιμετωπίζουν ένα πιο δύσκολο μέλλον. Αυτά τα ψάρια προτιμούν πιο κρύα, βαθιά νερά και έχουν λιγότερες επιλογές για να ξεφύγουν από τη θέρμανση των θαλασσών λόγω των περιορισμών βάθους.
Στη Βόρεια Θάλασσα, προβλέπεται να μετακινηθούν προς τα νότια κατά περίπου 9 μίλια, επειδή εκεί βρίσκονται τα εναπομείναντα δροσερά, βαθιά νερά. Ωστόσο, αυτό δεν θα είναι αρκετό για να αποφευχθεί μια σημαντική μείωση του πληθυσμού τους: οι πληθυσμοί τους αναμένεται να μειωθούν κατά 10-15% σε ένα μέτριο σενάριο έως το 2050.
Αλλαγή ρευμάτων
Κι αν η κλιματική αλλαγή επιταχυνθεί, η μείωση θα γίνει πολύ πιο σοβαρή.
Μέχρι το τέλος του αιώνα, ο μπακαλιάρος της Βόρειας Θάλασσας θα μπορούσε να μειωθεί κατά 30-40%, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της επιστημονικής ομάδας.
Η αφθονία σε σκουμπρί θα μπορούσε να μειωθεί κατά 25% στον Ατλαντικό, ενώ οι σαρδέλες θα μπορούσαν να σημειώσουν μόνο μια μικρή αύξηση 5%, παρά τη μετακίνησή τους 155 μίλια προς τα βόρεια. Ο τόνος θα μπορούσε να σημειώσει αύξηση 40% στον αριθμό του, μετατοπιζόμενος 27 μίλια πιο βόρεια.
Κι άλλα ψάρια θηρευτές, όπως δελφίνια, φώκιες και θαλάσσια πτηνά, θα επηρεαστούν διαφορετικά από την κλιματική αλλαγή, με ποικίλες αντιδράσεις όσον αφορά την κατανάλωση των αγαπημένων τους ψαριών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι προβλέψεις της ομάδας δεν λαμβάνουν υπόψη τη συνεχιζόμενη πίεση από την αλιεία – για παράδειγμα, το 24% των αλιευτικών δραστηριοτήτων στον βορειοανατολικό Ατλαντικό δεν είναι βιώσιμες. Η περαιτέρω υπεραλίευση θα επιδεινώσει την πίεση στους πληθυσμούς των ψαριών.
