Θερινή ώρα: Γιατί η Πολωνία πρωτοστατεί στην κατάργηση – Οι επαφές με Τζιτζικώστα

Αύριο τα ξημερώματα οι «έξυπνες» συσκευές που έχουμε στα σπίτια ή τα κινητά και οι υπολογιστές θα προχωρήσουν στην αλλαγή ώρας στην λεγόμενη θερινή. Οι δείκτες των ρολογιών θα πάνε μια ώρα μπροστά, προκειμένου να κερδίσουμε μια ώρα ηλιακού φωτός. Η πρακτική αυτή πάει πίσω πολλά χρόνια και όταν πρωτοεφαρμόστηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση είχε ως σκοπό την εξοικονόμηση ενέργειας.

Βέβαια, η Ευρωπαϊκή Ένωση, που εκτείνεται από τις ακτές της Γαύδου έως τον Αρκτικό Κύκλο έχει διαφορετικές ώρες φωτός, λόγω του σχήματος της Γης και της κλίσης του άξονα του πλανήτη. Ενώ νοτιότερα και πιο κοντά στον Ισημερινό οι ώρες φωτός και σκότους τείνουν να συγκλίνουν (στον Ισημερινό πάντα είναι 12 ώρες φως και 12 ώρες σκότος), στη βόρεια Ευρώπη παρατηρείται το φαινόμενο τους θερινούς μήνες να υπάρχουν πολύ περισσότερες ώρες φωτός, ενώ τον χειμώνα συμβαίνει το αντίστροφο.

Ενδεικτικά στις ακτές της Βαλτικής τον Μάιο ο ήλιος ανατέλλει περίπου στις 04:00 και δύει περίπου στις 22:00, ενώ τον χειμώνα ο ήλιος μπορεί λίγο πριν τα Χριστούγεννα να ανατέλλει περίπου στις 08:00 και να δύει στις 15:00.

Πολλοί επιστήμονες έχουν εκφραστεί αρνητικά για τη συνέχιση της πρακτικής της αλλαγής της ώρας επιχειρηματολογώντας με βάση έρευνες που δείχνουν ότι η εναλλαγή ώρας δυο φορές τον χρόνο προκαλεί προβλήματα σε βιολογικού δείκτες των ανθρώπων. 

Πιέζουν για κατάργηση

Οι χώρες στη βόρεια Ευρώπη, κυρίως οι σκανδιναβικές και βαλτικές έχουν πιέσει στην κατεύθυνση της κατάργησης της πρακτικής της θερινής ώρας, ή έστω στην αλλαγή του μοντέλου.

Η Πολωνία που το τρέχον εξάμηνο ασκεί την προεδρία σύμφωνα με δημοσιεύματα του τύπου της χώρας έχει λάβει την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην προσπάθειά της να καταργήσει τη θερινή ώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτι που θα σήμαινε τον τερματισμό των αλλαγών του ρολογιού δύο φορές το χρόνο.

Την Τετάρτη (26/3), ο Πολωνός υπουργός Ανάπτυξης Krzysztof Paszyk είχε συνομιλίες με τον Απόστολο Τζιτζικώστα, τον Ευρωπαίο Επίτροπο για τις βιώσιμες μεταφορές και τον τουρισμό, σχετικά με την ώθηση της Πολωνίας να κάνει την αλλαγή, ενώ αυτή τη στιγμή ασκεί την εξάμηνη εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ.

«Έχουμε την πλήρη υποστήριξη του Επιτρόπου στο θέμα της κατάργησης της αλλαγής ώρας», δήλωσε στη συνέχεια η Μαουλγκοζάτα Ντζιετσινάκ, εκπρόσωπος του υπουργείου Ανάπτυξης, στο Polskie Radio.

Εν τω μεταξύ, η εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Anna-Kaisa Itkonen δήλωσε την Πέμπτη (27/3) ότι «ενθαρρύνουν την επανέναρξη των συζητήσεων υπό την τρέχουσα πολωνική προεδρία προκειμένου να βρεθεί λύση» για τον τερματισμό της θερινής ώρας, ανέφερε το Πολωνικό Πρακτορείο Τύπου (PAP).

Τα σχέδια για κατάργηση της θερινής ώρας

Ήδη από το 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε σχέδια για την κατάργηση της θερινής ώρας και η ιδέα έλαβε υποστήριξη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ωστόσο, η πρόοδος σταμάτησε εν μέσω της αντίθεσης από ορισμένα κράτη μέλη, ανέφερε τότε το Politico Europe.

Η Πολωνία έχει καταστήσει την αναβίωση της ιδέας ένα από τα στοιχεία της εξάμηνης προεδρίας της στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία θα διαρκέσει το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.

«Έχουμε θέσει αυτό το θέμα στην ημερήσια διάταξη της πολωνικής προεδρίας», δήλωσε ο Paszyk τον Δεκέμβριο. «Το θεωρούμε πολύ σημαντικό. Τώρα, θα ληφθούν κατάλληλες ενέργειες προς αυτόν τον σκοπό.»

«Οι ευκαιρίες που μας δημιουργεί η προεδρία παρέχουν μια καλή ευκαιρία να πείσουμε τους εταίρους μας να το πραγματοποιήσουν μέσω των ευρωπαϊκών θεσμών», πρόσθεσε, λέγοντας ότι είναι βέβαιος ότι η διαδικασία «μπορεί να ολοκληρωθεί εντός έξι μηνών».

Περιττή σύγχυση και κόστος

Μιλώντας στο Polskie Radio αυτή την εβδομάδα, ο Paszyk υποστήριξε ότι η κατάργηση της αλλαγής της ώρας θα ωφελούσε την ευρωπαϊκή οικονομία και θα βελτιώσει τη δημόσια υγεία.

«Οι διαδικασίες αλλαγής χρόνου προκαλούν περιττή σύγχυση και, ακόμη χειρότερα, κόστος για πολλές εταιρείες», είπε. «Θα κάνουμε τα πάντα για να διασφαλίσουμε ότι αυτή η διαδικασία αποκτήσει τη σωστή δυναμική όσον αφορά την ΕΕ».

Μετά τις συνομιλίες με τον Τζιτζικώστα, ο Τζιετσινιάκ είπε ότι «νέες ιδέες έχουν εμφανιστεί στο τραπέζι» και έλαβε έγκριση από τον Επίτροπο. Αρνήθηκε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες, αλλά είπε ότι το υπουργείο θα παράσχει σύντομα περισσότερες πληροφορίες.

Εν τω μεταξύ, ο Itkonen είπε την Πέμπτη ότι η επιτροπή έχει «αποφασίσει ότι θα ήταν καλύτερο να αποφασίσουν οι χώρες μεταξύ τους», εκφράζοντας την ελπίδα ότι η Πολωνία μπορεί να συντονίσει τέτοιες συζητήσεις.

Σύμφωνα με διάφορες δημοσκοπήσεις, υπάρχει ισχυρή υποστήριξη στην Πολωνία για τον τερματισμό της θερινής ώρας, που κυμαίνεται από 70% (σύμφωνα με δημοσκόπηση του IBRIS για την καθημερινή Rzeczpospolita τον Οκτώβριο του 2024) έως και 95% (σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε από το Politico το 2018).