Τι μπορεί να προκαλέσει ο καύσωνας στο σώμα σου - Πώς θα προστατευτείς

Η ζέστη του καλοκαιριού μπορεί να γίνει ιδιαίτερα επικίνδυνη για το σώμα και να πλήξει ακόμη και ανθρώπους που κατά τα άλλα είναι υγιείς. Η παρατεταμένη έκθεση σε υψηλές θερμοκρασίες αυξάνει τον κίνδυνο αφυδάτωσης, εξάντλησης και σοβαρών καρδιακών επεισοδίων. Η καρδιά εργάζεται πιο έντονα για να διατηρήσει την πίεση του αίματος σταθερή, την ώρα που τα αγγεία διαστέλλονται για να απελευθερώσουν θερμότητα. Αυτός ο μηχανισμός ψύξης έχει και παρενέργειες, όπως πρήξιμο στα πόδια ή ερεθισμούς στο δέρμα.

Τι μπορεί να προκαλέσει η απώλεια ηλεκτρολυτών

Όπως διαβάζουμε στο BBC, η έντονη εφίδρωση προκαλεί απώλεια νερού και αλάτων, διαταράσσοντας την ισορροπία των ηλεκτρολυτών στο σώμα. Αυτή η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε θερμική εξάντληση, η οποία εκδηλώνεται με έντονη κόπωση, ζαλάδα, ναυτία, κράμπες, πονοκεφάλους και σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις με σύγχυση ή λιποθυμία. Εάν η αρτηριακή πίεση πέσει πολύ χαμηλά, αυξάνεται σημαντικά και ο κίνδυνος εμφάνισης εμφράγματος ή εγκεφαλικού επεισοδίου.

Όταν η εφίδρωση δεν επαρκεί

Το ανθρώπινο σώμα έχει εξελιχθεί για να λειτουργεί ιδανικά σε θερμοκρασία περίπου 37°C, ανεξάρτητα από το εξωτερικό περιβάλλον. Όταν η θερμοκρασία ανεβαίνει, το σώμα προσπαθεί να δροσιστεί ανοίγοντας τα αιμοφόρα αγγεία κοντά στο δέρμα και παράγοντας ιδρώτα. Καθώς ο ιδρώτας εξατμίζεται, απομακρύνει θερμότητα από την επιφάνεια του δέρματος. Όμως, σε έντονες συνθήκες ζέστης, αυτοί οι φυσικοί μηχανισμοί ενδέχεται να μην επαρκούν για να κρατήσουν τη θερμοκρασία του σώματος σε ασφαλή επίπεδα.

Ποιες ομάδες κινδυνεύουν περισσότερο

Οι υγειονομικές αρχές τονίζουν ότι ορισμένες ομάδες πληθυσμού είναι πιο ευάλωτες κατά τη διάρκεια καύσωνα. Ηλικιωμένοι, βρέφη, άτομα με χρόνιες παθήσεις ή όσοι ζουν μόνοι τους διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Γι’ αυτό και είναι απαραίτητο να υπάρχει φροντίδα και επίβλεψη, ειδικά σε περιόδους υψηλών θερμοκρασιών. Παράλληλα, συμβουλεύουν να παραμένουμε σε δροσερά σημεία του σπιτιού, με κλειστές κουρτίνες στις ηλιόλουστες πλευρές και καλή ενυδάτωση κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Πώς θα προστατευτείς από την έντονη ζέστη

Η αποφυγή της έκθεσης στον ήλιο μεταξύ 11 το πρωί και 3 το μεσημέρι είναι ζωτικής σημασίας. Είναι επίσης καλό να αποφεύγονται οι βαριές σωματικές δραστηριότητες, να χρησιμοποιείται αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας, και να προτιμάμε ρούχα ανοιχτόχρωμα και ελαφριά, με καπέλο που προστατεύει το πρόσωπο και τον αυχένα. Αν κάποιος κυκλοφορεί έξω, καλό είναι να έχει πάντα μαζί του νερό και να αποφεύγει τα αλκοολούχα ποτά που αφυδατώνουν τον οργανισμό.

Τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση θερμικής εξάντλησης - θερμοπληξίας

Εάν υπάρχει υποψία για θερμική εξάντληση, το άτομο θα πρέπει να μεταφερθεί σε δροσερό σημείο, να ξαπλώσει με τα πόδια ελαφρώς σηκωμένα και να ενυδατωθεί άμεσα. Αν μέσα σε μισή ώρα δεν παρουσιάσει βελτίωση, τότε ενδέχεται να έχει υποστεί θερμοπληξία -μια επικίνδυνη κατάσταση που απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα.

Η θερμοπληξία μπορεί να προκαλέσει κατάρρευση των μηχανισμών θερμορύθμισης του σώματος. Το άτομο παύει να ιδρώνει, η θερμοκρασία του σώματος ξεπερνά τους 40°C και υπάρχει κίνδυνος επιληπτικών κρίσεων ή και απώλειας αισθήσεων. Η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να αποβεί σωτήρια, γι’ αυτό και η αναγνώριση των πρώτων συμπτωμάτων είναι καθοριστική.

Ποιες ομάδες διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο

Ορισμένες ομάδες πληθυσμού είναι ακόμη πιο εκτεθειμένες στις επιπτώσεις του καύσωνα. Άνθρωποι με καρδιαγγειακά προβλήματα ή διαβήτη ενδέχεται να μην μπορούν να ρυθμίσουν τη θερμοκρασία του σώματος αποτελεσματικά. Ο διαβήτης, για παράδειγμα, μπορεί να επιταχύνει την απώλεια υγρών και να επηρεάσει τα αιμοφόρα αγγεία, αλλά και την ικανότητα εφίδρωσης. Αντίστοιχα, άτομα με νευρολογικά νοσήματα όπως η άνοια, μπορεί να μην αντιληφθούν εγκαίρως τη ζέστη ή να μην μπορέσουν να αντιδράσουν σωστά.

Οι άστεγοι, αλλά και όσοι ζουν σε ρετιρέ, αντιμετωπίζουν αυξημένες θερμοκρασίες στο εσωτερικό τους. Τα παιδιά, τα κατοικίδια και οι ηλικιωμένοι δεν πρέπει ποτέ να μένουν κλειδωμένοι μέσα σε αυτοκίνητο, ακόμη και για λίγα λεπτά, καθώς η θερμοκρασία μπορεί να ανέβει επικίνδυνα σε ελάχιστο χρόνο.

Προσοχή στο συνδυασμό ζέστης και ορισμένων φαρμάκων

Ορισμένα φάρμακα μπορεί επίσης να εντείνουν τον κίνδυνο αφυδάτωσης ή θερμοπληξίας. Τα διουρητικά αυξάνουν την απώλεια νερού από το σώμα και χρησιμοποιούνται ευρέως σε καρδιοπαθείς. Αντιυπερτασικά φάρμακα μειώνουν την πίεση, η οποία σε συνδυασμό με τη διαστολή των αγγείων από τη ζέστη, μπορεί να πέσει σε επικίνδυνα επίπεδα. Επίσης, φάρμακα που μπλοκάρουν την εφίδρωση – όπως για Πάρκινσον ή επιληψία – δυσκολεύουν τη φυσιολογική θερμορύθμιση.

Κατά τη διάρκεια του καύσωνα του 2022, που έφτασε τους 40,3°C στην Αγγλία, καταγράφηκαν σχεδόν 3.000 παραπάνω θάνατοι σε σύγκριση με τα συνηθισμένα στατιστικά. Οι περισσότεροι οφείλονταν σε καρδιολογικά ή αγγειακά επεισόδια, επιβαρυμένα από τη θερμική καταπόνηση. Αξιοσημείωτο είναι πως πολλοί θάνατοι σημειώνονται στην αρχή του καλοκαιριού, όταν ο κόσμος δεν έχει ακόμη προσαρμοστεί στις νέες συνθήκες. Η έγκαιρη ενημέρωση και πρόληψη είναι το κλειδί για την αποφυγή τραγικών καταστάσεων.