Η υπερβολική ζέστη αλλάζει τον τρόπο που κάνουμε διακοπές - Πώς επηρεάζεται η Ελλάδα

Τα διαδοχικά κύματα καύσωνα του καλοκαιριού του 2023 έπληξαν μεγάλο μέρος της Ευρώπης, ιδιαίτερα χώρες γύρω από τη Μεσόγειο, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, η Τουρκία και η Κύπρος. Οι θερμοκρασίες έφτασαν τους 40-45 βαθμούς Κελσίου την ημέρα σε ορισμένες περιοχές προκαλώντας δυσφορία τόσο στους κατοίκους αλλά και τους τουρίστες που τις επισκέπτονταν.

Συνολικά, το 2023 σημειώθηκαν περισσότεροι από 47.000 θάνατοι που σχετίζονται με τη ζέστη σε όλη την Ευρώπη, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Υγείας της Βαρκελώνης (ISGlobal). Οι περισσότεροι καταγράφηκαν στις προαναφερθείσες χώρες.

Οι επιστήμονες που ασχολούνται εντατικά με τα προβλήματα που προκαλούνται από την κλιματική αλλαγή έχουν καταστήσει σαφές ότι τα επόμενα χρόνια θα παρατηρούνται περισσότερα κύματα καύσωνα ακόμη και σε περιοχές που δεν είναι σύνηθες. Άλλωστε, κανείς δεν μπορεί να ξεχάσει πως, το περασμένο έτος, το Ηνωμένο Βασίλειο είχε δει τον υδράργυρο να σκαρφαλώνει στους 40°C. Το 2024 χαρακτηρίστηκε ως η φονικότερη χρονιά αφού περισσότεροι από 68.000 άνθρωποι πέθαναν στην Ευρώπη από τη ζέστη, σύμφωνα με την ISGlobal.

Έτσι, μαζί με αυτή την αλλαγή στον καλοκαιρινό καιρό έρχονται και άλλες αλλαγές. Συνολικά, το 81% των Ευρωπαίων δηλώνουν ότι έχουν τροποποιήσει τα σχέδια των διακοπών τους λόγω παραγόντων που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με έκθεση που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταξιδιών (ETC).

Η περίοδος διακοπών... αλλάζει

Πλέον, περισσότεροι από τους βόρειους επισκέπτες που κατηφορίζουν προς την νοτιοανατολική Ευρώπη έχουν αναπροσαρμόσει το ετήσιο ημερολόγιό τους. Έτσι, οι παραδοσιακές καλοκαιρινές διακοπές είθισται να γίνονται στους μήνες Μάιο - Ιούνιο ή Σεπτέμβριο - Οκτώβριο, όπου η θερμοκρασία είναι σαφώς βελτιωμένη σε σχέση με τον Ιούλιο και τον Αύγουστο. 

Σύμφωνα με το Βρετανικό ειδησεογραφικό δίκτυο, αρκετοί ταξιδιωτικοί πράκτορες έχουν παρατηρήσει ότι ορισμένες οικογένειες επιλέγουν να κάνουν τις κύριες διακοπές τους το Πάσχα, αντί για το καλοκαίρι. «Πλέον επιλέγουμε να ταξιδεύουμε όταν και όπου δεν κάνει τόσο ζέστη και μπορούμε να προγραμματίσουμε διαφορετικές δραστηριότητες όπως πεζοπορία και περιηγήσεις στα αξιοθέατα», εξηγεί η Piercefield-Holmes στο BBC.

Θα μπορούσαν λοιπόν όλα αυτά να εξελιχθούν σε μια αυξανόμενη τάση; Πράγματι, μια πρόσφατη έρευνα σε 2.000 Βρετανούς ενήλικες που διεξήχθη από εταιρεία ταξιδιωτικών ασφαλίσεων διαπίστωσε ότι τρεις στους τέσσερις πιστεύουν ότι ορισμένοι ευρωπαϊκοί προορισμοί διακοπών θα είναι πολύ θερμοί για να τους επισκεφτεί κανείς μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια.

Ο Μπας Άμελουνγκ, καθηγητής ανάλυσης περιβαλλοντικών συστημάτων στο Πανεπιστήμιο του Βαγκενίνγκεν, ανέφερε ότι ορισμένα μέρη της Ευρώπης ενδέχεται να γίνουν πολύ θερμά στο μέλλον. «Χώρες όπως η Ισπανία, η νότια Γαλλία, η Ιταλία, η Ελλάδα και η Τουρκία που προσελκύουν σήμερα τους παραδοσιακούς καλοκαιρινούς τουρίστες είναι πιθανό να γίνουν πολύ ζεστά για τοον μέσο Ευρωπαίο» σημειώνει.

«Οι άνθρωποι λαμβάνουν αποφάσεις με βάση τις αντιλήψεις τους», εξηγεί. «Έτσι, αν η μεγάλη πλειοψηφία των παραθεριστών πιστεύει ότι ορισμένοι ευρωπαϊκοί προορισμοί σύντομα θα είναι "πολύ δημοφιλείς", μπορεί κάλλιστα να αρχίσουν να προσαρμόζονται, είτε πηγαίνοντας κάπου αλλού το καλοκαίρι είτε πηγαίνοντας στο ίδιο μέρος σε μια άλλη εποχή».

Όλα αυτά εγείρουν το ερώτημα, τι σημαίνει αυτό για τα θέρετρα διακοπών σε όλη τη Μεσόγειο, ιδίως για εκείνα που έχουν καταλήξει να βασίζονται στον καλοκαιρινό τουρισμό.

Οι παραλίες εξαφανίζονται

Εκτός από τους καύσωνες, η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τον τουρισμό και με άλλους τρόπους. Η στάθμη της θάλασσας προβλέπεται να αυξηθεί κατά περίπου 0,8-0,9 μέτρα έως το 2100. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε μακροπρόθεσμη απειλή για ορισμένα παραθαλάσσια θέρετρα.

Η Ευρώπη είναι η περιοχή στον πλανήτη που θερμαίνεται ταχύτερα με αποτέλεσμα τα κύματα περιηγητών να στραφούν σε άλλες, πιο δροσερές, επιλογές στα επόμενα χρόνια.

Μια μελέτη δείχνει ότι το ένα πέμπτο της αμμώδους ακτογραμμής της Μεσογείου ενδέχεται να εξαφανιστεί σε μεγάλο βαθμό έως το 2050, σύμφωνα με το μέσο σενάριο των πέντε κλιματικών προβλέψεων της IPCC. Αυτό σημαίνει ότι οι παραλίες σε πολλές μεσογειακές χώρες θα μπορούσαν να διατρέχουν σοβαρό κίνδυνο εξαφάνισης.

Η Νότια Ιταλία και η Ιβηρική χερσόνησος έχουν άλλωστε χαρακτηριστεί επίσης ως χώρες υψηλού κινδύνου λόγω της κλιματικής αλλαγής.

Ο παράγοντας των σχολικών διακοπών

Αν και πολλοί ειδικοί προβλέπουν ότι τα πρότυπα των διακοπών θα αλλάξουν, αυτό δεν φαίνεται να συμβαίνει σε μεγάλη κλίμακα.

Ενώ ορισμένες ομάδες μπορεί να είναι πιο ευέλικτες σχετικά με το πότε θα κάνουν διακοπές, όπως οι συνταξιούχοι ή όσοι δεν έχουν απογόνους, αυτό μπορεί να μην είναι εφικτό για όσους έχουν παιδιά σχολικής ηλικίας.

Ο Ντάνιελ Ρόλφ, ο οποίος βρισκόταν για μήνα του μέλιτος στη Ρόδο κατά τη διάρκεια των πυρκαγιών του 2023, είναι ένας από αυτούς. «Δεν θα αλλάζαμε απαραίτητα τα σχέδια ή τις συνήθειες των διακοπών μας λόγω της κλιματικής αλλαγής και του ζεστού καιρού [αλλά] θα εξετάζαμε πόσο πιθανές είναι οι πυρκαγιές πριν πάμε οπουδήποτε».

Ωστόσο, προειδοποιεί ο καθηγητής Άμελουνγκ, αν υπάρξουν πολλά ακόμη πολύ ζεστά καλοκαίρια, τα πρότυπα των διακοπών μπορεί να αλλάξουν.

«Αν έχουμε μεγάλα κύματα καύσωνα και πυρκαγιές σε όλη τη Μεσόγειο σε τρία ή τέσσερα από τα επόμενα πέντε καλοκαίρια, αυτό μπορεί κάλλιστα να αποτελέσει σημείο καμπής στην αντίληψη του κοινού, καθώς θα μεταβούμε από το «το μεσογειακό κλίμα είναι ιδανικό για καλοκαιρινές διακοπές» στο «η Μεσόγειος είναι αφόρητα ζεστή το καλοκαίρι. Ας πάμε κάπου αλλού».