Τιμολόγια ρεύματος: Οι νέες χρεώσεις, τα «πέναλτι» και οι ευάλωτοι καταναλωτές - «Οδηγός» της ΕΚΠΟΙΖΩ

Λίγες ημέρες απέμειναν μέχρι να μπούμε στη... νέα φάση των τιμολογίων ρεύματος. Υπενθυμίζεται πως που θα ισχύουν από 1η Ιανουαρίου 2024 και για πρώτη φορά εισάγεται χρωματική σήμανση, για κάθε τύπο τιμολογίου (μπλε τα σταθερά, πράσινο το ειδικό τιμολόγιο, κίτρινο τα κυμαινόμενα και πορτοκαλί τα δυναμικά).

Η Ένωση Καταναλωτών Ποιότητα Ζωής (ΕΚΠΟΙΖΩ), με αφορμή τα νέα τιμολόγια ρεύματος, που θα ισχύουν από το νέο έτος, παρουσιάζει έναν «οδηγό» για τους καταναλωτές. Η ΕΚΠΟΙΖΩ δίνει εξηγήσεις για τις νέες χρεώσεις, τα «πέναλτι», το τι θα ισχύει με τους ευάλωτους καταναλωτές, τις εκπτώσεις και τα «δώρα» των προμηθευτών ενέργειας, κ.ά.

Ακολουθούν εννέα ερωτήσεις και απαντήσεις όπως τις έχει αναρτήσει στην ηλεκτρονική σελίδα της η ΕΚΠΟΙΖΩ:

1. Ποιες είναι οι κατηγορίες των τιμολογίων ηλεκτρικού ρεύματος;

- Σταθερά είναι τα τιμολόγια ορισμένου χρόνου, με σταθερή τιμή προμήθειας (Euro/Kwh) για όλη την περίοδο της σύμβασης με τον προμηθευτή ενέργειας.

- Κυμαινόμενα, είναι τα τιμολόγια (με Ρήτρα Αναπροσαρμογής), τα οποία είναι συνδεδεμένα με δείκτες της χονδρεμπορικής αγοράς στο Χρηματιστήριο ενέργειας. Διακρίνονται σε δύο βασικές κατηγορίες:

i. με καθορισμό τιμής εκ των προτέρων της περιόδου κατανάλωσης, και

ii. με καθορισμό τιμής εκ των υστέρων

- Δυναμικά, τα οποία αφορούν στη δυνατότητα δυναμικής τιμολόγησης, με διαφορετικές τιμές -ακόμα και μέσα στη διάρκεια της ημέρας- με βάση τις τιμές της αγοράς. Προϋπόθεση για την επιλογή τους είναι η εγκατάσταση έξυπνου πιστοποιημένου μετρητή στην παροχή των καταναλωτών, οι οποίοι μέσω τηλεμέτρησης θα μπορούν να ελέγχουν την κατανάλωσή τους.

2. Ποια είναι τα νέα τιμολόγια με τις συγκεκριμένες χρωματικές σημάνσεις διαφάνειας;

- Το μπλε τιμολόγιο, με σταθερή τιμή κιλοβατώρας και παγίου και σύμβαση ορισμένου χρόνου (ένα έως δύο έτη). Δεν υπάρχει ρίσκο, παρόλα αυτά τόσο η τιμή της κιλοβατώρας όσο και το πάγιο συνήθως δύνανται να είναι υψηλά.

- Το πράσινο τιμολόγιο είναι ειδικό τιμολόγιο, με κυμαινόμενη τιμή κιλοβατώρας, η οποία προκύπτει από το άθροισμα της βασικής τιμής προμήθειας και του μηχανισμού διακύμανσης, σύμφωνα με τη σχετική υπουργική απόφαση του ΥΠΕΝ, όπου κατατάσσονται αυτόματα όσοι δεν επιλέξουν κάποιο συγκεκριμένο τιμολόγιο έως την 31/12/2023. Το ειδικό χαρακτηριστικό του είναι πως η δομή του θα είναι απλή και ομοιόμορφη, επιτρέποντας τη συγκρισιμότητα, για όλους τους προμηθευτές.

Συγκεκριμένα:

1. Η τελική τιμή της κιλοβατώρας θα ανακοινώνεται κάθε πρώτη του μήνα.
2. Οι τιμές θα αναρτώνται σε ευδιάκριτο σημείο στην ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ.
3. Η βασική τιμή προμήθειας θα παραμείνει σταθερή κατ' ελάχιστον για έξι μήνες.
4. Ενώ οι συντελεστές του μηχανισμού διακύμανσης θα παραμείνουν σταθεροί κατ' ελάχιστον για τρεις μήνες.
5. Το πάγιο είναι έως και πέντε ευρώ.
6. Οι προμηθευτές είναι υποχρεωμένοι την 1η κάθε μήνα να ανακοινώνουν στην ιστοσελίδα τους μια τιμή που θα ακολουθεί την τροποποίηση (ενσωματώνοντας τυχόν εκπτώσεις, τα περιθώρια κέρδους τους, κλπ), η οποία θα είναι συγκρίσιμη για όλους.
7. Οι τιμές των προμηθευτών θα αναρτώνται σε ευδιάκριτο σημείο και στην ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ, προκειμένου να μπορεί κανείς να τις συγκρίνει εύκολα και άμεσα και να επιλέγει την πιο συμφέρουσα.

- Το κίτρινο τιμολόγιο, με κυμαινόμενη τιμή κιλοβατώρας, η οποία μεταβάλετε σύμφωνα με τις διακυμάνσεις της χρηματιστηριακής αγοράς. Έχει ρήτρα αναπροσαρμογής και η τιμή ανακοινώνεται στο τέλος του μήνα.

- Το πορτοκαλί τιμολόγιο, με δυναμική τιμολόγηση ανά ώρα. Πρέπει οι καταναλωτές να διαθέτουν έξυπνο μετρητή, και η τιμή θα διαμορφώνεται με βάση την κατανάλωση, ακόμη και κάθε ώρα. Ειδικότερα, παρέχουν πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο στους καταναλωτές, διευκολύνουν την εξοικονόμηση ενέργειας και στηρίζουν την απόκριση ζήτησης.

3. Από πότε θα ισχύουν τα νέα τιμολόγια;

Από 1η Δεκεμβρίου 2023 οι προμηθευτές κλήθηκαν να δημοσιεύσουν στην ιστοσελίδα τους - σε ευδιάκριτο σημείο - και να κοινοποιήσουν στην ΡΑΑΕΥ όλες τις τιμολογιακές παραμέτρους του ειδικού τιμολογίου, που θα ισχύει για κάθε κατηγορία πελατών.

Οι καταναλωτές που δεν θα επιλέξουν κάποιο από τα διαθέσιμα τιμολόγια έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 θα μεταπέσουν αυτομάτως στο πράσινο από την 1η Ιανουαρίου 2024. Παρόλα αυτά μπορούν να επιστρέψουν στην προηγούμενη σύμβαση με τον προμηθευτή ενέργειας έως την 31η Ιανουαρίου 2024 και να επιλέγουν οποιοδήποτε είδους τιμολογίου ή προμηθευτή μέσω νέας σύμβασης, οποιαδήποτε στιγμή.

Από 1η Ιανουαρίου 2024 οι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος πρέπει να φέρουν συγκεκριμένες χρωματικές σημάνσεις και να ανακοινώνονται στην ιστοσελίδα του προμηθευτή, σύμφωνα με τα όσα ορίζονται από την χρωματική κατηγορία όπου ανήκουν. Θα πρέπει επίσης να ανακοινώνονται και στην ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ.

4. Πρέπει να επιλέξω κάποιο χρώμα άμεσα;

Θα πρέπει ο προμηθευτής να σας έχει ήδη αποστείλει ενημερωτική επιστολή για το πράσινο "ειδικό" τιμολόγιο, αλλά και τα είδη των τιμολογίων που θα είναι διαθέσιμα από 1.1.2024. Επιπλέον, τη χρωματική τους σήμανση, το είδος στο οποίο ανήκει το υπάρχον σας τιμολόγιο, τα τιμολογιακά χαρακτηριστικά του τιμολογίου και επίσης, τι θα συμβεί την 1.1.2024 με το δικό σας τιμολόγιο, αν δεν επιλέξετε άλλο προϊόν.

Εάν δεν έχετε επιλέξει έως τώρα, θα προτείναμε να μπείτε στην ιστοσελίδα του προμηθευτή σας και να ελέγξετε τα νέα τιμολόγια με την ειδική σήμανση διαφάνειας ώστε να επιλέξετε αυτό που καλύπτει τις ανάγκες.

Επίσης, να ανατρέξετε στο Εργαλείο Σύγκρισης Τιμών της Ρ.Α.Α.Ε.Υ. (energycost.gr), ώστε να ελέγξετε όλους τους προμηθευτές ενέργειας και τα νέα τιμολόγια.

Σε περίπτωση που δεν επιλέξετε κάποιο χρώμα τιμολογίου αυτόματα θα μεταπέσετε στο πράσινο "ειδικό" τιμολόγιο για το οποίο ανά πάσα στιγμή μπορεί να επιλέξετε άλλο τιμολόγιο.

5. Τι πρέπει να έχω υπόψη;

Δεν επιτρέπεται η χρέωση για έγχαρτο λογαριασμό.

Να ελέγξετε το προφίλ κατανάλωσης, ώστε να δείτε τι σας συμφέρει περισσότερο από τη νέα σήμανση των τιμολογίων.

Πρέπει να λάβετε από τους προμηθευτές πλήρη και διαφανή ενημέρωση σχετικά με τους τιμολογιακούς και συμβατικούς όρους.

Στο μπλε τιμολόγιο σε περίπτωση αποχώρησης πριν τη λήξη της σύμβασης προβλέπεται τέλος πρόωρης αποχώρησης. Ως εκ τούτου ελέγχουμε προσεκτικά πριν υπογράψουμε τη σύμβαση, το πάγιο και τους ειδικούς όρους. Επίσης, δεν επιτρέπεται η μονομερής τροποποίηση από τον προμηθευτή, καθ΄ όλη τη διάρκεια της σύμβασης.

Στο κίτρινο τιμολόγιο η τιμή κιλοβατώρας μεταβάλετε σύμφωνα με τις διακυμάνσεις της χρηματιστηριακής αγοράς, οπότε το ρίσκο είναι υψηλό.

Στο πράσινο τιμολόγιο τόσο στο πάγιο όσο και οι εκπτώσεις μπορεί να μεταβάλλονται κάθε μήνα.

Ειδικότερα, πρέπει οι προμηθευτές να τηρούν συγκεκριμένους τιμολογιακούς όρους για τις παραμέτρους του πράσινου "ειδικού" τιμολογίου (πάγια χρέωση, βασική τιμή προμήθειας, τύπος και συντελεστές του μηχανισμού διακύμανσης (Ρήτρα Αναπροσαρμογής), καθώς και το ύψος των παρεχόμενων εκπτώσεων που θα εφαρμοστούν από την 1/01/2024.

Εκπτώσεις και δώρα

Στις προσφορές που δίνουν οι προμηθευτές ενέργειας, π.χ. στις εκπτώσεις συνέπειας, χρειάζεται προσοχή και διασταύρωση κατά πόσον το ποσό της έκπτωσης είναι σωρευτικό για όλη τη διάρκεια της σύμβασης. Ορισμένοι προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας διαφημίζουν την παροχή δώρων προς τους καταναλωτές.

Θα πρέπει οι καταναλωτές να αξιολογούν τα προσφερόμενα δώρα πριν τη σύναψη σύμβασης προμήθειας. Για παράδειγμα, μία προσφορά 300 ευρώ έναντι μελλοντικής κατανάλωσης θα πρέπει σαφώς να αναφέρει σε ποια τιμή θα εφαρμοστεί και σε ποιον χρονικό ορίζοντα θα δοθεί.

Σε περίπτωση αλλαγής προμηθευτή, θα πρέπει να έχετε υπόψη:

• Το είδος της παροχής.
• Την περίοδο τιμολόγησης.
• Τον κύκλο εκκαθάρισης που κάνει ο ΔΕΔΔΗΕ

Από τις ανακοινώσεις των προμηθευτών διαφαίνεται ότι ο ανταγωνισμός έχει αυξηθεί και ότι αυτό κανονικά θα οδηγήσει σε χαμηλότερες τιμές. Ωστόσο το νέο σύστημα τιμολογίων θα χρειαστεί ένα χρονικό διάστημα προσαρμογής τόσο από την πλευρά των καταναλωτών, όσο και των προμηθευτών, αλλά και από την πλευρά της εποπτείας της ΡΑΑΕΥ.

Η ηλεκτρική ενέργεια αποτελεί κοινό αγαθό, ζωτικής σημασίας και όλοι οι καταναλωτές έχουν το δικαίωμα πρόσβασης σε μια ασφαλή, καθαρή και ανταγωνιστική ενέργεια. 

6. Πώς μπορώ να συγκρίνω τα τιμολόγια των προμηθευτών ενέργειας;

Από την 1η Ιανουαρίου 2024 οι καταναλωτές μέσω των λογαριασμών τους και σε κάθε ενημερωτικό μήνυμα των Προμηθευτών, ηλεκτρονικό ή έντυπο, θα μπορούν μέσω κωδικού QR (θα σκανάρεται και θα διαβάζεται μέσω έξυπνου κινητού) να συγκρίνουν το τιμολογούμενο προϊόν προμήθειας με τα λοιπά προσφερόμενα ανά κατηγορία καταναλωτή, όπως επίσης και να ελέγχουν μέσω παραπομπής στο λογαριασμός τους τον ιστότοπο δημοσίευσης του Εργαλείου Σύγκρισης Τιμών της Ρ.Α.Α.Ε.Υ. (energycost.gr). Εκεί, οι καταναλωτές θα μπορούν να ενημερώνονται, κάθε μήνα για την τιμή του ειδικού κοινού τιμολογίου του προμηθευτή τους και να τη συγκρίνουν με το σύνολο των προσφερόμενων τιμολογίων.

7. Τι υποχρεώσεις έχουν οι προμηθευτές ενέργειας και ο ΔΕΔΔΗΕ;

Οι σημάνσεις διαφάνειας αποτυπώνονται διακριτά στην πρώτη σελίδα του λογαριασμού κατανάλωσης, καθώς και σε όλα τα τυποποιημένα έντυπα του προμηθευτή, στην ιστοσελίδα του και τις προωθητικές ενέργειες.

Υπάρχει υποχρέωση πλήρους, διαφανούς, αξιόπιστης και μη παραπλανητικής ενημέρωσης των καταναλωτών για τους συμβατικούς και τιμολογιακούς όρους των προϊόντων τους, ώστε οι καταναλωτές να προβαίνουν σε ενημερωμένη/συνειδητή επιλογή.

Πρέπει να τηρούν τις αρχές της κοστοστρέφειας, της ίσης μεταχείρισης και της προστασίας των δικαιωμάτων όλων των καταναλωτών και οι λογαριασμοί να είναι απλοί, κατανοητοί, φιλικοί, περιεκτικοί και διαφανείς.

Επιπλέον, εκσυγχρονίζεται το δίκτυο με τη χρήση ευφυών συστημάτων μέτρησης (έξυπνοι μετρητές), με συχνή καταμέτρηση και τιμολόγηση εκκαθαριστικού λογαριασμού και εφαρμόζονται οι διατάξεις της εσωτερικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την ύπαρξη συνθηκών υγιούς ανταγωνισμού και εν γένει την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς.

8. Τι ισχύει για τους ευάλωτους καταναλωτές;

Έκτακτη ενίσχυση ενεργειακά ευάλωτων, με βάση τις ανάγκες θέρμανσης για ηλεκτρική ενέργεια. Το εύρος της έκτακτης ενίσχυσης σε ενεργειακά ευάλωτους καταναλωτές που θερμαίνονται με ρεύμα, κυμαίνεται από 45 ευρώ έως 480 ευρώ. Η χορήγηση της ενίσχυσης γίνεται βάσει των εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων, που ισχύουν για το επίδομα θέρμανσης πετρελαίου, φυσικού αερίου και άλλων πηγών, ενώ θα εξαιρούνται από τη χορήγηση όσοι λαμβάνουν το παραπάνω επίδομα θέρμανσης, καθώς και οι ενταγμένοι στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο (ΚΟΤ), που θα συνεχίσει να ενισχύεται (περισσότερα μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας της ΑΑΔΕ «myΘέρμανση»).

Το 2024 θα συνεχιστούν οι στοχευμένες επιδοτήσεις στους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας των δικαιούχων του Κοινωνικού Οικιακού Τιμολογίου (ΚΟΤ).

Ειδικά σε ότι αφορά στις πολύτεκνες οικογένειες, το κοινωνικό τιμολόγιο ΚΟΤ Γ αφορά σε πολύτεκνους και στο πλαίσιο αυτού, προβλέπονται διευρυμένα εισοδηματικά κριτήρια ένταξης, ενώ δεν θα λαμβάνονται υπόψη περιουσιακά κριτήρια. Οι δικαιούχοι θα εντάσσονται στο κοινωνικό τιμολόγιο (ΚΟΤ Γ) μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας ΗΔΙΚΑ, υποβάλλοντας σχετική αίτηση.

9. Που μπορώ να απευθυνθώ σε περίπτωση διαμαρτυρίας/καταγγελίας;

- Στη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) (ανεξάρτητη ρυθμιστική αρχή και αρμόδια, μεταξύ άλλων για την παρακολούθηση και εποπτεία της λειτουργίας της αγοράς ενέργειας και την προστασία των καταναλωτών), η οποία κινεί τη διαδικασία επιβολής κυρώσεων σε περίπτωση που διαπιστωθεί παράβαση. Μπορείτε να στείλετε αίτημα/καταγγελία μέσω της πλατφόρμας "Ενημέρωσης & Υποστήριξης Καταναλωτών - my.rae.gr" (αφού κάνετε εγγραφή για να αποκτήσετε κωδικό πρόσβασης), ώστε να απαντήσει γραπτώς ο προμηθευτής και άμεσα για το ζήτημά σας. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε στην ιστοσελίδα της ΡΑΑΕΥ.

- Στην Ε.Κ.ΠΟΙ.ΖΩ.