Βασίλης Βασιλικός: Νιώθω αηδία όταν βλέπω το «Ζ» πάνω στα ρωσικά τανκς

Ιδιαίτερη αγάπη για το έργο του «Ζ», έτρεφε ο Βασίλης Βασιλικός, που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 89 ετών. Όπως έλεγε ο ίδιος, το αγαπούσε «καθώς ήταν το σύμβολο των γαλλικών τρένων και μπορούσες να το δεις σε όλους τους σιδηροδρομικούς σταθμούς».

Ωστόσο, είχε εκφράσει την οργή του, όταν το είδε να χρησιμοποιείται στον πόλεμο που κήρυξε η Ρωσία στην Ουκρανία.

Τον Μάιο του 2022 είχε δώσει συνέντευξη στη γερμανική εφημερίδα taz, όπου είχε μιλήσει για το βιβλίο του με τίτλο «Ζ», ένα γράμμα-σύμβολο αντίστασης ενάντια στη δικτατορία και υπέρ της ειρήνης.

«Το “Ζ” είναι ένα γράμμα που είχα αγαπήσει πολύ πριν γράψω το βιβλίο μου, καθώς ήταν το σύμβολο των γαλλικών τρένων και μπορούσες να το δεις σε όλους τους σιδηροδρομικούς σταθμούς. Μετά την έκδοση του βιβλίου και της ταινίας του Κώστα Γαβρά το 1969, το “Ζ” έγινε σύμβολο της ζωής και του αγώνα του Γρηγόρη Λαμπράκη, αλλά φυσικά και παγκόσμιο σύμβολο ειρήνης. (…)

Νιώθω αηδία και θλίψη όταν το βλέπω πάνω στα ρωσικά τανκς. Γιατί το “Ζ” ήταν ένα σύμβολο ενάντια στους συνταγματάρχες που με τανκς εδραίωσαν τη δικτατορία τους στη χώρα μου στις 21 Απριλίου 1967. Τουτέστιν, το “Z” ήταν και είναι το αντίθετο της “φιλοσοφίας των τανκς”».

Το «Ζ»

Το «Ζ» είναι ένα μυθιστόρημα-ντοκουμέντο για τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη (1963), ένα βιβλίο-σύμβολο, ένα μυθιστόρημα-σταθμός στην ελληνική λογοτεχνία, σύμφωνα με την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο. Γραμμένο σχεδόν παράλληλα με την εξέλιξη των γεγονότων και της δίκης που συντάραξε την Ελλάδα, το «Ζ» εκδόθηκε για πρώτη φορά στα μέσα της δεκαετίας του 1960.

«Λογοτεχνικό ρεπορτάζ» ή «φανταστικό ντοκιμαντέρ ενός εγκλήματος», κατά τον ίδιο τον Βασίλη Βασιλικό, κινείται στα όρια μεταξύ λογοτεχνίας και δημοσιογραφίας, με τον συγγραφέα να ενορχηστρώνει το δημοσιογραφικό και το προανακριτικό υλικό της υπόθεσης Λαμπράκη.