Βία ανηλίκων: Τα μέτρα, η εφαρμογή και το χρονοδιάγραμμα της σύνθετης νέας Εθνικής Στρατηγικής

Η Εθνική Στρατηγική για τη βία των ανηλίκων τις 160 δράσεις, επικεντρώνεται στις πέντε βασικές μορφές βίας με τις οποίες μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπος ένας ανήλικος:

ενδοοικογενειακή, διαδικτυακή και κοινοτική βία, στον ενδοσχολικό εκφοβισμό και στην ένδικη παραβατικότητα. Τα μέτρα θα εξειδικεύσουν μετά από τη σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη οι αρμόδιοι υπουργοί οι οποίοι αναγνωρίζουν τη δυσκολία εφαρμογής ενός σύνθετου και πρωτόγνωρου για την Ελλάδα πλαισίου στο οποίο εμπλέκονται πολλά υπουργεία, φορείς του δημοσίου αλλά και ο ιδιωτικός παράγοντας. 

Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης τους θα γίνει σε τρεις φάσεις, καταρχάς έως το 2026, ενδιάμεσο στάδιο το 2028 και τελική αξιολόγηση στο 2030. Οι ειδικοί προτείνουν με επίκεντρο την οικογένεια, τη συνεργασία φορέων, όπως το σχολείο, η αστυνομία, οι δήμοι, οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, από συνολικά, εννέα υπουργεία και συγκεκριμένα τα: Παιδείας, Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Προστασίας του Πολίτη, Δικαιοσύνης, Υγείας, Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Πολιτισμού, Εργασίας, Μετανάστευσης και Ασύλου.

Με δεδομένη την εποπτεία της εθνικής στρατηγικής απευθείας από το πρωθυπουργικό γραφείο, είναι ξεκάθαρο, ότι η εφαρμογή τους και κυρίως τα παραγόμενα αποτελέσματα, θα πρέπει να γίνει χωρίς αποκλίσεις από τους στόχους που προβλέπονται. Στο υπουργείο Παιδείας, πέφτει το μεγαλύτερο βάρος για την πραγματοποίηση των μέτρων που περιλαμβάνονται στην εθνική στρατηγική. Εκτός από τα αναλυτικά προγράμματα με στόχο την πρόληψη και την αντιμετώπιση του bullying στα σχολεία, αλλά και την στελέχωση των μονάδων με σταθερό προσωπικό, στις προτάσεις περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων:

• Ένα deal υπουργείου Παιδείας – παρόχων κινητής τηλεφωνίας για περιορισμένα δεδομένα χρήσης internet, μειωμένη ταχύτητα και αδυναμία πρόσβασης σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης εντός και γύρω από κάθε σχολική μονάδα της χώρας, με στόχο τον περιορισμό της χρήσης των κινητών τηλεφώνων από τους μαθητές στο σχολείο.

• Αλλαγή στο μοντέλο των εφημεριών με την έμφαση να δίνεται στα λεγόμενα “blind spots” ή τυφλά σημεία εντός των σχολικών εγκαταστάσεων, για παράδειγμα σε προαύλια, τουαλέτες, διαδρόμους στους εσωτερικούς χώρους.

• Η καθιέρωση σχολικού συμβούλου, με ρόλο και δυνατότητα παρέμβασης ανάλογο, με εκείνον στο μοντέλο της Κύπρου αλλά και των αγγλοσαξονικών χωρών.

• Ξεκαθάρισμα των αρμοδιότητων μεταξύ των εμπλεκόμενων ειδικοτήτων, εκπαιδευτικών, συμβούλων σχολικής ζωής, ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών για να μπει ένα τέλος στο πινγκ-πονγκ των ευθυνών.

Δικλείδες ασφαλείας στο διαδίκτυο 

Πρωταγωνιστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της διαδικτυακής βία καλούνται να διαδραματίσουν τα υπουργεία Προστασίας του Πολίτη και Υγείας, σε συνεργασία με τα υπουργεία Παιδείας και Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας. Πέραν των ειδικών προγραμμάτων εκπαίδευσης, για την ασφάλεια στο Διαδίκτυο, και την εξάσκηση δεξιοτήτων στα παιδιά για να αποφεύγουν τους online κινδύνους, στο μπουκέτο των μέτρων προς την κυβέρνηση, η επιτροπή των ειδικών εισηγείται:

• Εγκατάσταση εφαρμογών γονικού ελέγχου-τα γνωστά parental controls- και εκπαίδευση στη χρήση τους, για την ασφαλή πλοήγηση των παιδιών και τον αποκλεισμό πρόσβασης σε ιστότοπους με παράνομο και ακατάλληλο περιεχόμενο.

• Εκπαίδευση γονέων για την αναγνώριση κινδύνων διαδικτυακής βίας και παροχή προσβάσιμων πληροφοριών για τις νομικές οδούς και τις υπηρεσίες υποστήριξης.

• Προγράμματα εκπαίδευσης των παιδαγωγών όλων των βαθμίδων, στη σωστή συλλογή, διασφάλιση και διαχείριση ηλεκτρονικών αποδεικτικών στοιχείων για περιστατικά διαδικτυακής βίας και εκμετάλλευσης παιδιών.

• Δημιουργία συστήματος παρακολούθησης της διαδικτυακής βίας.

Από την άλλη οι ειδικοί έχουν επεξεργαστεί και μια δέσμη προτάσεων που αφορά στην ορθή απονομή της δικαιοσύνης και στην κοινωνική επανένταξη του ανήλικου παραβάτη. Στην αιχμή είναι η πλήρης χρήσης της εργαλειοθήκης που υπάρχει από το 2003, με τον νόμο 3189, οι διατάξεις του οποίου είτε εφαρμόζονται πλημμελώς, είτε και καθόλου. Αυτά είναι η κοινωφελή εργασία, η φοίτηση σε σχολές επαγγελματικής εκπαίδευσης ή κατάρτισης καθώς επίσης η παρακολούθηση κοινωνικών και ψυχολογικών προγραμμάτων.

Ακόμη, εκτός από την οργάνωση νέων αναμορφωτικών μέτρων όπως η παρακολούθηση καλλιτεχνικών ή πολιτιστικών προγραμμάτων και η συμμετοχή σε αθλητικά προγράμματα ή σωματεία, η επιτροπή προτείνει την υποχρεωτική επιμόρφωση αστυνομικών και σωφρονιστικών υπαλλήλων.