Ανατροπή: Τελικά οι αριστερόχειρες δεν είναι απαραίτητα πιο δημιουργικοί - Τι λέει μελέτη

Η ιδέα πως οι αριστερόχειρες είναι πιο δημιουργικοί έχει σχεδόν περάσει στη λαϊκή φαντασία, με παραδείγματα όπως ο Λεονάρντο ντα Βίντσι που ζωγράφιζε με το αριστερό ή ο Τζίμι Χέντριξ που κρατούσε την κιθάρα ανάποδα. Μια νέα μελέτη ωστόσο που δημοσιεύεται στο Psychonomic Bulletin & Review, μία νέα μελέτη έρχεται να αμφισβητήσει αυτόν τον διαδεδομένο μύθο, βασισμένη σε δεδομένα και όχι σε ρομαντικές αφηγήσεις.

Ο μύθος της αριστερόχειρης δημιουργικότητας

Οπως διαβάζουμε στο ZME Science μια ομάδα ψυχολόγων από το Πανεπιστήμιο Κορνέλ ανέλυσε πάνω από έναν αιώνα ερευνών για τη σχέση μεταξύ αριστεροχειρίας και δημιουργικότητας. Εξετάζοντας δεκάδες εργαστηριακά πειράματα και επαγγελματικές στατιστικές, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το να είσαι αριστερόχειρας δεν συνεπάγεται απαραίτητα αυξημένη δημιουργικότητα. Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, οι δεξιόχειρες φαίνεται να έχουν ένα μικρό προβάδισμα σε συγκεκριμένα τεστ.

Η ιδέα ότι οι αριστερόχειρες είναι πιο δημιουργικοί έχει ενισχυθεί τόσο από τη λαϊκή κουλτούρα όσο και από παλιές επιστημονικές υποθέσεις. Βασίστηκε κυρίως στη θεωρία ότι το δεξιό εγκεφαλικό ημισφαίριο (που ελέγχει το αριστερό χέρι) είναι υπεύθυνο για την καλλιτεχνική σκέψη και τη φαντασία. Κάποια παλαιότερα πειράματα ενίσχυσαν αυτή την υπόθεση, όπως εκείνα που υποστήριζαν ότι το σφίξιμο μιας μπάλας με το αριστερό χέρι ενεργοποιεί τις δημιουργικές περιοχές του εγκεφάλου.

Ωστόσο, η εν λόγω μελέτη συγκέντρωσε και αξιολόγησε συστηματικά 17 επιστημονικές εργασίες με σχεδόν 50 μετρήσεις από γνωστά τεστ δημιουργικότητας, όπως το "Alternate Uses Test", το "Remote Associates Test" και το "Torrance Tests of Creative Thinking". Σε όλα αυτά τα τεστ, δεν προέκυψε κάποιο σαφές προβάδισμα των αριστερόχειρων. Σε κάποιες περιπτώσεις, οι δεξιόχειρες τα πήγαν ελαφρώς καλύτερα.

Τι έδειξαν τα δεδομένα από έρευνες 

Οι ερευνητές όμως δεν περιορίστηκαν στα εργαστηριακά πειράματα. Μελέτησαν επίσης δεδομένα από περίπου 12.000 άτομα και 770 επαγγέλματα, κατηγοριοποιημένα ανάλογα με τον βαθμό δημιουργικότητας που απαιτούν. Η προσδοκία ήταν ότι οι αριστερόχειρες θα κυριαρχούσαν στους πιο δημιουργικούς κλάδους, όπως στην τέχνη, τη μουσική,  την αρχιτεκτονική ή τη φυσική. 

Κι όμως, τα ευρήματα δεν επιβεβαίωσαν αυτή τη θεωρία. Ενώ οι αριστερόχειρες ήταν κάπως περισσότεροι σε καλλιτεχνικά επαγγέλματα, είχαν πολύ χαμηλή εκπροσώπηση σε τομείς όπως στα μαθηματικά, στην αρχιτεκτονική και στη φυσική — δηλαδή σε επαγγέλματα που απαιτούν δημιουργική και αφαιρετική σκέψη. Αντιθέτως, οι δεξιόχειρες ήταν συχνότεροι σε αυτά τα γνωστικά απαιτητικά επαγγέλματα.

Πώς, λοιπόν, διατηρείται ο μύθος ότι οι αριστερόχειρες είναι πιο δημιουργικοί; Μία εξήγηση είναι αυτό που οι ερευνητές ονομάζουν «αριστερόχειρη εξαίρεση»: όταν δύο σπάνια χαρακτηριστικά — η αριστεροχειρία και η δημιουργική ιδιοφυία — συνυπάρχουν σε ένα άτομο, όπως ο Χέντριξ ή ο ντα Βίντσι, αυτό φαίνεται να έχει ιδιαίτερη σημασία, ακόμη κι αν πρόκειται για σύμπτωση.

Επιπλέον, η πολιτισμική εικόνα του «βασανισμένου καλλιτέχνη» συνδέεται συχνά με την αριστεροχειρία. Άτομα που δραστηριοποιούνται στις τέχνες εμφανίζουν αυξημένα ποσοστά ψυχικών διαταραχών, όπως η κατάθλιψη ή η σχιζοφρένεια, και ορισμένες μελέτες έχουν προσπαθήσει να συσχετίσουν αυτές τις καταστάσεις με την αριστεροχειρία, δημιουργώντας ένα ρομαντικοποιημένο στερεότυπο.

Το συμπέρασμα είναι απλό: η δημιουργικότητα δεν σχετίζεται με το ποιο χέρι χρησιμοποιούμε, αλλά με τον τρόπο που λειτουργεί ο νους μας. Η αριστεροχειρία δεν αποτελεί «μαγικό κλειδί» για τη φαντασία ή την έμπνευση. Αν το παιδί σας ζωγραφίζει με το αριστερό χέρι, χειροκροτήστε τη φαντασία του — και όχι λόγω του χεριού που κρατάει το πινέλο, αλλά για τις ιδέες που θα γεννήσει το μυαλό.